Lombardia Beni Culturali

Biblioteca Civica - Fondo pergamene

265

Carta venditionis

1026 giugno 6, Madone.

Enrico del fu Alberto, da Calusco, e sua moglie Eva del fu Redoldo, da Maxiano, insieme con Adamo fratello di Enrico e alla di lui moglie Alda del fu Valdone, da Ornago, vendono per cinquantatré libbre di denari d'argento a Imilda contessa, figlia di Rainerio e moglie di Arduino conte, i beni immobili che possiedono in Levate.

Copia semplice del sec. XII (B), 529. Sul recto, in calce e di mano coeva a quella che ha redatto la copia: Exemplar carte. A tergo due note identiche di mano del sec. XIII poste una al margine superiore ed una al margine inferiore della pergamena: M°XXVI.

Cit. JARNUT, Bergamo, p. 62 nota 216.

Pergamena di taglio irregolare, ricavata dalla parte caudale dell'animale; presenta macchie diffuse e qualche foro; mm. 465 x 190/90.

In (a) nomine Domini. Anni ab incarnatione Dei nostri Iesu Christi millesimo vigesimo sexto, sexto die mensis | iunii, indic(tione) nona. Constat nos Anricus filius condam Alberti, de loco Calusco, et Eva iugalibus filia condam Redoldi, | de loco Maxiano, seu Adam germano suprascripti (b) Enrici et Alda iugalibus filia condam Valdoni, de loco Over|naco, qui professi sumus nos ipsas Eva et Alda ex natione nostra legem vivere Longobardorum, set nunc in presen|tialiter (c) legem vivere videor Alamanorum, suprascriptis germanis iugalibus et mundoaldibus nostris nobis consentientes | et subter confirmantes, iuxta legem una cum noticia domni Magifredi comes (d) de comitatu Bergomense de sub | cuius iudiciaria es (e) venior, in cuius presentia vel testium certa facimus (f) professione (g) et manifestatione |[[..]]s q(uod) nullam me patimur violentiam ad quempiam hominem nec ab ipsis iugalibus et mundoaldibus nostris, | nisi nostra bona et spontanea voluntatem, ac recepissemus (h) comuniter sicuti et in presentia testium accepimus a te | Imilda comitissa filia Ragineri et coniux Arduini comitis, arientum denarios bonos libras | quinquaginta et tres et proprio precio fader--- (i), finitum precium pro casis et omnibus rebus terratoriis illius iu|ris nostri, quas habere visi sumus in loco et fundo Lavate vel in eis iacentiis atque pertinentiis; | et sunt suprascriptis casis et omnibus rebus pro mensura iuxta, inter sedimen et vineis et areis suarum seu terris |[[....]] et pratis atque silvis castaneis ac stelareis, totis insimul iuges legiptimos decem. |[[...]] (j) de nostris rebus que supra iugalibus in suprascripto loco Lavate plus inventum fuerit quam in (k) |[su]pra mensura legitur, per hanc cartam vendicionis pro accepto (l) pretio in tua qui supra Imilda comi|tissa et de tuis heredibus persistat potestate proprietario iure, ut dictum est, tam casis et se|diminibus seu terris, vineis, pratis, pascui, silvis ac stellareis, ripis, rupinis ac | paludibus, cultis et incoltis, divis et indivisis, una cum finibus, terminubus, accesio|nibus, usibus (m) aquarum aquarumque ductibus, cum omni iure, adiacentiis et pertinentiis earum | rerum per locas et vocabulas ad ipsis casis et omnibus rebus pertinentibus sicut superius legitur pertinen|tibus in integrum. Quod autem suprascriptis casis et omnibus rebus iuris nostri supra nominatis, una cum | accessionibus et ingresionibus earum, seu cum superioribus et inferioribus suis, qualiter supra legitur, | in integrum ab hac die tibi qui supra Imilda comitissa pro suprascripto precio vendimus, tradamus, eman|cipamus, nulli alii venditis, donatis, alienatis, obnoxiatis vel traditis nisi tibi.| Insuper per coltellum, festucum notatum, vuantonem tractum et vuasonem terre (n) atque ramum arboris et tibi ex|inde legiptimam faciamus tradicionem investituram et nos exinde --- (o) | --- (p) assasito fecimus et ibi ad tuam proprietatem habendum relinquimus, faciendum ex|inde a presenti die tuarum heredum tuisque aut cui vos dederitis iure proprietario no|mine quicquid volueritis, sine omni nostra et heredibus ac proheredumque nostrarum contradic|tione vel repeticione. Si quidem vero, quod futuro esse non credimus, si nos qui supra iugalibus quod | apa --- (q) at ullus de heredibus ac proheredibus nostris seu quislibet obposita persona contra | hanc cartam videlicet ire quandoque temptaverimus aut eam per quovis ingenium infringe|re quesierimus, tunc inferamus ad illam partem contra que exinde litem intulerimus multa | quod est pena auro optimo uncias decem et arienti pondera viginti, et que repetierimus | et vidicare non valeamus, set presentem hanc cartam vendicionis omnibus temporibus firma permaneat | atque persist[a]t inconvulsa cum stipulatione subnixa. Et ad nos qui supra Enricus et Eva | iugalibus [se]u Ad[am] atque Alda iugalibus una cum nostris heredibus ac proheredibus nostris tibi qui supra | Imilda comitissa tuisque heredibus aut cui vos dederitis suprascriptis casis et omnibus rebus | qualiter superius legitur in integrum ab omni homine defensare; qui si defendere non potuerimus aut si | vobis exinde aliquid per quovis ingenio subtraxerimus, tunc in duplum suprascripta vendita vobis re|stituamus sicut pro tempore fuerit melioratis aut valuerit sub extimatione in consimi(lis)| locis. Et pergamena cum accrementario de terra levavi --- (r). | Giselbertus notarius et iudex sacri palatii tradidimus, scribere rogavimus, qua sub testes confirman|tes tibi optuli roborandam. Actum loco Madoni. Feliciter.
+ Magifredus comes subscripsi.
Signum # manibus Enrici et Eva iugalibus seu Adami et Alda (s) similiter iugalibus | qui hanc car(tam) vendicionis fieri rogaverunt et suprascripto precio acceperunt et ipse Enricus et Adam | germani qui eisdem coniugibus suis consenserunt ut supra.
Signum # manibus Vuiberti et Ugoni seu Guilielmi pater et filii lege vi|vente Alamannorum testes.
Signum # manibus Adelgisii vicecomes et Rotebaldi seu Dagi|berti atque Bonizoni testes.
Giselbertus notarius et iudex sacri palacii scripsi, post traditam complevi et dedi (t).

(a) Precede uno spazio bianco per circa 6 lettere, nel quale probabilmente il copista si riprometteva di riprodurre il (ST).
(b) -i finale corretta su o, come pare. Il compendio è qui diverso dall'uso che il copista segue nel resto del documento, rendendolo con il legamento st seguito dalla desinenza: la s- iniziale è infatti preceduta in questo caso da un trattino verticale simile a i, forse travisamento dell'altra s che di norma figura nell'abbreviazione nel corso del secolo XI.
(c) i(n) p(re)sen|tial(iter) su rasura.
(d) Su -om- tratto abbreviativo eraso; -es su rasura, con -s nell'interlineo.
(e) Così B, per esse
(f) Nell'interlineo, tra -i- e -m- una lettera (probabilmente e) successivamente erasa.
(g) Sulla seconda -e segno abbreviativo eraso.
(h) B recepssem(us)
(i) Spazio bianco per circa 8 lettere, eccessivo se si dovesse intendere ex (anziché et) proprio precio faderfii
(j) Lacuna per circa 8 lettere.
(k) Così B, probabilmente per errata lettura di ut
(l) B accepo
(m) Segue rasura di due lettere.
(n) et - terre nell'interlineo.
(o) Spazio bianco per circa 12 lettere.
(p) Spazio bianco per circa 11 lettere.
(q) Spazio bianco per circa 5 lettere.
(r) Spazio bianco per circa 25 lettere.
(s) et Alda nell'interlineo.
(t) Segue, all'inizio del rigo successivo, un (ST), ma è impossibile stabilire se debba riferirsi al rogatario Giselberto oppure a chi avrebbe dovuto autenticare la copia ma non l'ha fatto.

Edizione a cura di Cristina Carbonetti
Codifica a cura di Gianmarco De Angelis

Informazioni sul sito | Contatti