Lombardia Beni Culturali

Curia vescovile - Archivio capitolare

239

Cartula commutationis

1054 marzo 19, Bergamo.

Domenico proposito della chiesa di S. Alessandro permuta con i fratelli Teudaldo e Enrico del fu Giovanni, da Isione, una terra a prato e vigneto in Isione, vocabolo Casariola, ricevendone in cambio un campo nella stessa località, vocabolo Bragida.

Originale (A), 1935 (H IV). A tergo, di mano del sec. XII: Commutatio de Isio[ne].

Pergamena guasta dall'umidità con ampia perdita della membrana presso lo spigolo superiore sinistro e, in misura più ristretta, all'altezza di r. 8; numerosi fori di tarli; mm. 300 x 210.

(ST) In Christi nomine. Anno ab incarnacion[e domin]i nostri Iesu Christi milesimo qinquagesimo quarto, quartode|cimo kalendas aprelis, septima (a). Commutacio [bon]e fidei nossitur esse contractum ut vicem emcionis obtineat |[firmitatem eodemque nexu obligant contradan]tes. Placuit itaque et bona convenit voluntatem inter domnus Domi|nicus prepositus de ordine ecc[lesie Sancti Al]exandri nec non et inter Teudaldus (b) et Enricus germanis filiis quondam Iohanni, de loco | Iss[o]ne, qui profesi sunt ex nacione sua legem vive[re] Langobardorum, ut in Dei nomine debeant dare, sicut a presenti dedit ipse domnus | prepositus eidem Teudaldi et Enrici germanis, in causa comutacionis nomine, suorum iure presenti die abendum, id est pecia una de terra pra|ti[va] ex parte vidata iuris sue canonice, que est constituta terra ipsa in eodem loco et fundo Issone, locus ubi dicitur Casariola: |[coer]et ei a mane [[........]] germanis commutatori, a meridie Garibaldi presbiter, a sera aqua; et est per iustam mensuram tabulas legitimas | sexaginta et una. Quidem ad vice recepit ipse domnus Dominicus prepositus ad partem ecclesie vel canonice (c) Sancti Alexandri ab eisdem | Teudaldi et Enrici germanis commutatori suorum, similiter in causa commutacionis, presenti die iuris predicte sue canonice abendum, | id est campo uno iuris ipsorum Teudaldi et Enrici germanis, que est posito in eodem loco et fundo Issione, locus ubi dicitur Bragida: coeret | a mane Petri, a meridie predicti Teudaldi commutatore, a sera vel montes Sancti Alexandri; et est per iustam (d) tabulas legitimas septuaginta. Qui|[dem et ut] ordo legis depossit ad anc previdendam commutacionem accesserunt super ipsas pecies terre a previdendum, id sunt Alexander presbiter |[et primice]rius (e) de eadem ordine canonice Sancti Alexandri et missus domni Ambrosii episcopi sancte Bergomensis Ecclesie, una cum tribus ominibus Deum timentibus | estimatoribus, quorum nomina sunt Iohannes et Girardus seu Albertus, de eodem loco Issone; quibus omnibus rectum comparuit et ipsi esti|matores exstimaverunt et dixerunt eo quod meliorata et ampliata causa reciperet ipse domnus prepositus ad partem (f) sue ca|nonice ab eisdem germanis commutatoris suorum quam ei daret et ac commutacio inter eos lebus (g) ac firmiter (h) fieri posset. Has autem pecies terre |[su]perius dicte vel commutate cum superioribus et accessionibus suorum in integrum ipsi commutatores sibi unus alteri in vice commutacionis tradiderunt, | faciendum pars parti a die presenti quod ut supra in commutacione dederunt, cum eredibus et successoribus suorum, iure proprietario nomine quicquit voluerint (i), | sine omni uni alterius suorumque eredibus vel successoribus contradicione. Et spoponderunt se ipsi commutatores sibi unus alteri, cum eredibus et succes|soribus suorum, suprascriptas pecies terre superius commutate omni tempore ab omni contradicentes omines defensare: unde penas inter se posuerunt ut, si quis ex | ipsis aut eredes vel successores suorum (j) se de ac commutacione removere quesierint et non permanserint in ea omnia qualiter superius legitur vel si ab u|noquoque omine iamnominates (k) pecies terre sicut superius legitur non defensaverint, tunc illa pars que oc non conservaverint a parte fidem servantis | pena nomine suprascriptas pecias terre in duplum sub estimacione in isdem vel in consimilis locis, sicut pro tempore meliorates fuerint, quia sic inter eos convenit. | Et si eidem domni Dominici preposito (l) propter onorem diaconati sui lex Romana aliquit impedit, et nec liceat eis amodo ullo tempore nolle quod semel volui, set | quod ab eo ic semel factum vel conscriptum est inviolabiliter conservare promisit, cum stipulacione sunnixa. Unde due commutacionis (m) uno tenore | scripte sunt. Actum suprascripta civitate Bergamo. (L) Alexander presbiter et primicerius missus ut supra subscripsi.
Signum # manibus suprascriptorum Teudaldi et Enrici germanis qui anc cartulam commutacionis fieri rogaverunt.
Signum # manibus suprascriptorum Iohanni et Girardi (n) seu Alberti qui super ipses pecies terre haccesserunt et estimaverunt ut supra.
Signum # manibus Auberti et Martini legem viventes Romana testes.
Signum # manibus Ambrosii et Vitali seu Andrei testes.
(ST) Garibaldus notarius et iudex scripsi, post traditam complevi et dedi.

(a) Si sottintenda indicione
(b) -dal- nell'interlineo.
(c) A canice
(d) Si sottintenda mensuram
(e) [et primice]rius nell'interlineo.
(f) Dopo partem ipsius eraso.
(g) Così A: si intenda legibus; cfr. docc. 170 nota (k), 213 nota (f), 231 nota (b), 240 nota (h).
(h) A firmiriter
(i) A voluerin
(j) A s(u)or(um)
(k) A ia(m)minates
(l) p(re)posito nell'interlineo.
(m) Si sottintenda cartule
(n) Gi- e la parte iniziale di -r- corrette da Ioh

Edizione a cura di Rita Cosma
Codifica a cura di Gianmarco De Angelis

Informazioni sul sito | Contatti