Lombardia Beni Culturali
16

Carta donationis inter vivos

1182 maggio 14, Cremona.

Bellavita, dopo essere comparsa dinanzi al tribunale presieduto da Offredo, vescovo di Cremona, ed aver ottenuto il consenso a compiere la donazione e a che l'atto sia insinuato e redatto in actis, con il consenso di Ottone, suo mondoaldo, investe a titolo di donazione Matteo, preposito della chiesa di S. Cataldo, di tredici appezzamenti di terra aratoria, siti nel territorio di Fengo, che misurano complessivamente circa 90 pertiche e cinque iugeri, riservandosi l'usofrutto vita natural durante di metà della terra donata; di un appezzamento di terra coltivato ad orto, sito nelle chiusure di Cremona, presso S. Croce, che misura nove pertiche, delle quali la donatrice si riserva allo stesso modo l'usofrutto; della decima delle stesse nove pertiche e della metà della decima di quattro iugeri di terra, sita anch'essa presso S. Croce ed, infine, dell'affitto ricavato da una casa, sita in piarda.

Originale, Halle, Biblioteca Universitaria, carte Morbio, Tomo I, n. LXXXIV (86) [A]. Regesto sec. XVII, Repertorium iurium instrumentorum et scripturarum pertinenentium (sic) ad ecclesiam et monasterium Sancti Cataldi suburbiorum Cremonae seu Sancti Victoris praedictae civitatis, BSCr, LC, ms. AA.6.5, c. 18r, M 16.

Regesto: Robolotti, p. 113, n. 885; Astegiano, I, p. 154, n. 377.

L'edizione è stata condotta da microfilm. La data, illeggibile sul microfilm, è ricavata dai regesti citati. Sulla stessa pergamena altro documento in pari data.

[(SN)] [[...]] Presentia bonorum hominum quorum nomina |[subter leguntur], [[...................]]d(omi)no Offredo Cre[monensi episcopo][resident]e pro tribunali d(omi)na Bellavitha relic|[ta][[...................]] d(omi)ni episcopi et comitis, causa celebrande donationis inter |[vivos][[...............]] civitate Cremona pro[[..........]]ipsius civitatis et causa insinuandi ipsam donationem in actis |[[..............]]eiusque aucto|ritate interveniente. Unde rogavit suprascriptum d(omi)num episcopum et comitem, ut tribueret sibi donatrici |[[.........]]consentiente sibi faciendi suprascriptam donationem in prenominatam ecclesiam Sancti Cathaldi eamque in ac|[tis redigendi et insinuandi]. Et tunc predictus dominus episcopus et comes, pro tribunali residens ex officio suo consensit et suam publicam auctorita[tem][dedit suprascriptam donationem faciendi in] suprascriptam ecclesiam et in actis redigendi et insinuandi. Et sic ibi in presentiarum |[[........................................]]ipsa d(omi)na Bellavi|[tha][investivit][don]ationis nomine inter vivos donnum Matheum, prenominatę ecclesię Sancti Cathaldi prepositum et ministrum accipientem, |[[.........]]nominatim de tredecim petiis terrę aratorię sui iuris, quę iacet ad Fofengum. Prima autem petia in Yponengo, |[[.......]] ei coheret a mane et a meridie Oldratus de Brugnolo, a ser(a) Lanfrancus Christianus, a monte plebs (a) de Sexto. Secunda petia, in eodem |[loco], p[ertice] sex, a mane et a meridie Peppo, a ser(a) et a monte canonica. Tercia, in eodem loco, p(er)t(ice) quattuor, a mane Oprandus de Marescotto, a ser(a)ecclesia | de Aquanigra, a meridie Ada(m)monus Carexanus, a monte Ioh(anne)s de Sexto. Quarta, in eodem loco, p(er)t(ice) sedecim, a mane et a meridie via, a ser(a) Robertinus |[[...]]sani et Iohannesbonus de Odo, a monte Petrus Bernardi Oldani. Quinta vero, in Gabiana, p(er)t(ice) tres, a mane et a meridie Conradus Marconus, a ser(a)| Guitardus, a monte ecclesia de Fofengo. Sexta petia iacet in Noxecella, p(er)t(ice) decem, a mane ecclesia de Fofengo, a meridie ecclesia Sancti Sal|vatri, a ser(a) Lanfrancus de Cabutto et filius Matru[c]chi, a monte Lanfrancus de Cabutto. Septima, in Bisinengo, iugera tria, | a mane Lanfrancus de Cabuto, a meridie Mastagi, a sera Dalfinus et Petracius, a monte filius Matrucchi. Octava in Lonengo, iugera | duo, a mane via, a meridie Lanfrancus de Cabutto, a ser[a] et a monte eccl(esi)a Sancti Gabrielis. Nona, iuxta Ulmum, p(er)t(ice) sex, a mane Con|radus Marconus, a meridie Martinus de Maleo, a ser(a) et a monte Sanctus Salvator. Decima in Valpertone, p(er)t(ice) quinque, a mane Adam de Orlenda, | a meridie Sanctus Salvator, a ser(a) via, a monte ecclesia de Fofengo. Undecima, in Magistrengo, p(er)t(ice) sedecim, a mane via, a meridie Petra|lus Vicecomes, a ser(a) Conradus Marconi, a monte Sanctus Salvator. Duodecima, in Valle de Soricibus, p(er)t(ice) decem et octo, a mane ecclesia de Aqua|nigra, a meridie Bençones de Paterno, a ser(a) predicta ecclesia, a monte Pepi. Tercia decima, in Godanengo, p(er)t(ice) sex, a mane via, a meridie | Dovarienses, a ser(a) Conradus Marconi, a monte Sanctus Paulus, si que alie cuique ipsarum petiarum sint coherentes aut quantacumque sit quęquę | earum petiarum infra suprascriptas coherentias in hac donatione permaneat. Et per hanc donationem dedit et cessit atque mandavit suprascripta d(omi)na Bella|vitha suprascripto preposito, nomine suprascriptę ecclesię Sancti Cathaldi, omnia iura omnesque acciones seu r(acci)o(n)es quę ei co(m)petunt tam in rem quam in | personam nomine suprascriptarum petiarum t(er)rę contra quascumque personas. Et fecit ipsum prepositum procuratorem in rem propriam ipsius ecclesie Sancti Cathaldi, eius | ecclesię nomine. Et iussit ipsum prepositum intrare in tenutam suprascriptarum petiarum terrę, ipsius ecclesię nomine. Et constituit se possidere ipsa donatrix | suprascriptas petias terrę [per] se donatas nomine suprascriptę ecclesię Sancti Cathaldi, retento tamen in se donatrice usum fructum medietatis suprascriptarum [pe]|tiarum terrę quam diu vixit ipsa donatrix. Et similiter, consensu et auctoritate suprascripti d(omi)ni episcopi et comitis et consensu suprascripti Ottonis, ipsius donatricis mondoaldi, | donationem inter vivos fecit [ead]em d(omi)na Bellavitha in prefatam ecclesiam Sancti Cathaldi per ia(m) nominatum prepositum, nomine ipsius ecclesię accipientem, nominatim | de una petia terrę clausivę, quę iacet in clausis Cremonę, prope Sanctam Crucem, p(er)t(ice) novem; cui coheret a mane Rodanus et Mastagia, a meridie | Mastagia, a ser(a) et a monte comitissa, et si que alie sint coherentes, retento in se usufructu ipsarum novem perticarum terrę quoad ipsa donatrix | vixit. Et similiter, consensu et auctoritate suprascripti d(omi)ni episcopi et comitis et consensu suprascripti mondoaldi, predicta d(omi)na Bellavitha investivit donationis nomine | inter vivos iam dictum prepositum, nomine suprascriptę ecclesię Sancti Cathaldi, de decima tota ipsarum novem perticarum terrę clausivę et de medietate decimę similiter quattuor iugerum terrę, quę iacet in clausis Cremone, prope Sanctam Crucem, iuxta suprascriptas novem perticas terrę clausivę. Et si|militer investivit eadem d(omi)na Bellavitha ia(m) dictu(m) prepositum nomine suprascriptę ecclesię Sancti Cathaldi, consensu prenominati mondoaldi de[[....]]|ladis Mediolani de ficto quos habet singulis annis de quadam domo quę est in piarda, quam tenet Pugia de Frixonis, que fuit quondam [Be]lincase[[...]]| suprascripte donatricis[[...]] ipsa dixit ibi et de omni iure et accione et r(acci)one quę ei donatrici competunt et in rem et in personam nomine [[...]]. | Et per huiusmodi donationem dedit et cessit atque mandavit predicta donatrix suprascripto preposito, nomine suprascriptę ecclesię Sancti Cathaldi, omnia iura omnesque acciones | seu r(acci)ones quę ei co(m)petunt tam in rem quam in personam, nomine suprascriptarum novem perticarum clausi et eiusdem clausi decime et nomine medietatis de|cimę suprascriptorum quattuor iugerum t(err)ę et nomine predicti ficti et domus de qua fictum solvitur, contra quascumque personas et maxime adversus pu|gna(m) et adversus detentatores seu laboratores cultoresve predictorum quattuor iugerum terrę et novem perticarum clausi, de quibus terris decima | redditur, etiam in agendo et defendendo et excipiendo et exigendo. Et fecit ipsum prepositum procuratorem in rem propriam ipsius ecclesię et nomine [ipsius] ecclesię. | Et dedit ipso preposito parabolam intrandi in tenutam suprascriptarum novem perticarum et domus nomine ficti et quasi possessionem suprascripte[[...]]et etiam | constituit se possidere suprascriptas res et decimam et fictum et quasi possidere nomine ipsius ecclesię Sancti Cathaldi, ita quod exinde ipsa ęcclesia habeat [[....]]una cum | accessione et ingressu, retento in se usu[fructu] similiter suprascripti ficti, quoad ipsa donatrix vixit. Ea quippe lege in huiusmodi donatione inserta, | videlicet quod nullo t(em)pore liceat iam dictę ecclesię Sancti Cathaldi aut qui pro tempore in ipsa ecclesia fuerint aut alicui alii ipsam donationem aut aliquid de ea | donatione vendere aut ullo modo alienare et nullo t(em)pore possit alienari, set omni t(em)pore in ipsa permaneat ecclesia ad men[sam videlicet fratrum]. Preterea | ad huius donationis corroborationem accepit ibi predicta donatrix a suprascripto preposito nomine ecclesie cro[snas] duas [launechild]. [Actum] est hoc in palatio episcopii Cremonę, feliciter. Signum + pro manu suprascripte donatricis quę hanc cartam ut supra scribi rogavit. Signum + pro | manu suprascripti d(omi)ni episcopi et comitis qui predictis omnibus suam ut iudex publicam auctoritatem restitit, | hanc inde cartam scribi rogavit. Ibi fuerunt [O]bertus de Ca|rale Pixina causidicus et Bernardus Hermiçonus, Iohannes de Orselario, Cumanus de Gallis et Uguicionus Montenarius et Petrus | Canevarius, Henricus Prandonus, rogati testes.
(SN) Ego Aço imperatoris Frederici notarius interfui et hanc cartam, per auctoritatem suprascripti d(omi)ni episcopi et comitis et rogatu suprascripte donatricis [[...]], [in] actis publicis iussione suprascripti d(omi)ni episcopi et comitis redegi et insinuavi ad perpetuam firmitatem et probationem habendam et retinendam.

(a) -e- corretta da -l-

Edizione a cura di Valeria Leoni
Codifica a cura di Valeria Leoni

Informazioni sul sito | Contatti