Lombardia Beni Culturali
138

Breve constitutionis et ordinationis

1162 aprile 27, Cremona.

Oberto, vescovo di Cremona, stabilisce che le reliquie di san Gregorio siano conservate ed onorate nella chiesa di S. Michele; che i possessi ed i beni delle chiese di S. Michele e di S. Gregorio siano comuni ed uniti e vi sia un'unica chiesa e, accanto ad essa, la canonica nella quale dimorino i canonici ed il preposito; che il canonico Otto sia preposito e che il preposito ed i canonici siano ordinati dal vescovo e a questo sottoposti senza intervento dei canonici della Cattedrale di Cremona. Il vescovo infine investe Otto, preposito della chiesa di S. Michele e di S. Gregorio, delle reliquie di san Gregorio e dei beni e dei possessi delle chiese di S. Michele e di S. Gregorio.

Copia semplice sec. XIV di copia autentica datata 5 maggio 1317, BSCr, LC, Codice Sicardo, p. 189, n. 137 [C]. Regesto sec. XVIII, Bonafossa, p. 94. Copia sec. XVIII, Negri, c. 152r. Regesto sec. XIX, Cereda, sec. XII, sc. 2, fasc. 1, n. 112. Regesto sec. XIX, Ferragni, n. 354 (con data 1161).
La copia autentica da cui è tratta C è così introdotta: In nomine Domini, amen. Anno dominice incarnationis millesimo trecentesimo septimo decimo, inditione quinta decima, die quinto mensis maii, Cremona, super sala episcopalis palatii. Presentibus religiosis et reverendis viris dominis Abbramino abbate monasterii Sancti Laurentii Cremone, Guilielmo abbate monasterii Sancti Thomaxii, fratre Alberto preposito Sancti Cathaldi, fratre Thomaxio prelato domus Sancti Habundii, Guilielmo preposito Sanctorum Egidii et Homoboni, dopno (così C) Iohanni priore Sanctorum Cosme et Damiani Cremone, testibus presentibus et rogatis, hoc exsemplum per me subscriptum Ballionem notarium sumptum ex auctentico man(u) Iovisalte not(arii), scripto domino Guilielmo de Goghis archipresbitero plebis Sancti Andree ultra Padum dioc(esis) Cremon(ensis) ac vicario venerabilis patris domini Egidii Dei gratia in episcopum Cremonen(sem) electi et confirmati, insinuatum fuit et in eius presentia per me ipsum Ballionem et alios subscriptos notarios diligenter cum autentico abscultatum et, cum dictus dominus Guilielmus vicarius videret ipsum cum ipso autentico concordare, ut adhibeatur eidem exsemplo de cetero plena fides suam auctoritatem interposuit et decretum. Tenor autem instrumenti talis est :
Nel margine esterno, di mano del sec. XVII: XXVII.

Non edito da Falconi.
Regesto: Astegiano, I, p. 127, n. 200; Savio, p. 85.

La copia semplice non riporta la sottoscrizione della copia autentica, ma il nome del notaio redattore della stessa è contenuto nel mandato emesso dal vicario del vescovo di Cremona in data 1317 maggio 5, che invece è stato trascritto dal redattore di C prima della copia del documento.
Il regesto n. 349 del Ferragni, che dice di riferirsi a questo documento, riguarda in realtà per data e contenuto il documento datato 1159 dicembre 24 dell'Archivio del Capitolo.

Die veneris qui fuit quinto kalendas maii, in civitate | Cremona, in domo d(omi)ni Oberti, Cremonensis episcopi, que erat de subt(er) capella Sancti Stephani, sita in palatio ipsius domini episcopi. Presen|tia bonorum hominum quorum nomina subter leguntur, dominus Obertus, Cremonensis episcopus, huiusmodi ordinationem et institutionem et dis|positionem fecit de corpore et reliquiis beati Gregorii martiris, que ad ipsum solum episcopum pertinent, et de possessionibus | et bonis ipsius Sancti Gregorii itemque de ecclesia Sancti Michaelis, sita in burgo ipsius civitatis qui dicitur burgus Sancti Micha|elis, et de eiusdem ecclesie Sancti Michaelis possessionibus et bonis que similiter ad iam dictum solum episcopum pertinent, dicens: Ego Ober|tus, Cremonensis episcopus, constituo et ordino ut corpus ac reliquie sancti Gregorii martiris que ad me solum pertinent amodo |[con]diantur ac celebrentur in iam dicta ecclesia Sancti Michaelis et perpetuo ibi sint et permaneant, ita ut nec michi nec meo suscesori | nec alicui alii persone amodo liceat iam dictum corpus et reliquias sancti Gregorii inde tollere et auferre vel alibi transferre. | Insuper constituo et ordino ut omnes possessiones ac bona ipsius ecclesie Sancti Michaelis et Sancti Gregorii de cetero sint comunia et unita | eademque sit ecclesia Sancti Michaelis et Sancti Gregorii et una. Itemque constituo et ordino ut deinceps sit ibi canonica et | prepositus et canonici. Et presbiter Octo sit ibi prepositus, quem iam ibi feci prepositum, ita ut ipsa canonica ecclesia et prepositus | et canonici ad me solummodo et ad meos susscessores pertineant et nemini alii subiaceant. Et successores ipsius prepositi | Octonis et fucturi canonici per me meosque successores in ipsa canonica et ecclesia ordinentur absque consilio et inter|ventu canonicorum maioris Sancte Cremonensis ecclesie nec aliquis de ipsa maiori ecclesia in ipsa ordinatione sit nec vo|cetur. Canonicos vero qui sunt iam ordinati in ipsa ecclesia et canonica Sancti Michaelis ordinavi et ibi constitui. | Si quis vero, quod absit, hoc meum decretum et ordinationem et constitutionem infrangere vel violare temptaverit, maledictio | Domini sit super eum et anathema sit; custodientibus vero et observantibus benedictio Domini sit super eos. Hoc autem | factum est anno dominice incarnationis millesimo centesimo sexagesimo secundo, suprascripto die, inditione decima. Ibi fuerunt rogati | testes Albricus Sacchellus et Ardiccionus de Stratha et Scazola de Stratha et Pipinus eius filius et Pozo et Mussus | de Vacchareza et reliqui plures. Insuper etiam predictus dominus episcopus investivit ibidem in presentiarum predictum Octonem, | prepositum ipsius ecclesie Sancti Michaelis et Sancti Gregorii, nomine ipsius ecclesie, de suprascripto corpore et reliquiis sancti Gregorii et | eius possessionibus et bonis et de ipsa ecclesia Sancti Michaelis et possessionibus et bonis ipsius ecclesie, ut ita sint et permaneant | ut supra declaratum et dispositum est. Ego Obertus, Cremonensis episcopus, subscripsi. Ego Iovisalta notarius interfui | et hoc breve constitutionis et ordinationis iussione ipsius domini episcopi scripxi.

Edizione a cura di Valeria Leoni
Codifica a cura di Valeria Leoni

Informazioni sul sito | Contatti