Lombardia Beni Culturali
50

Finis et refutatio nomine transactionis

1147 marzo 5, Milano.

Lanfranco, vescovo di Lodi, alla presenza del giudice Ottone Morena, suo avvocato, rinuncia in favore di Matutino, abate del monastero di S. Pietro in Cerreto, alla curtis di Piazzano - eccetto le chiese di S. Nabore e S. Silvestro e i rispettivi beni -, a Benesedo, Isella, Olmirola, Stagno, a tutti i beni nella curtis di Cerreto eccetto il lago, che è oggetto di una controversia che deve ancora essere risolta; da parte sua Matutino rinuncia in favore del vescovo alle suddette chiese di S. Nabore e S. Silvestro, a quella di S. Andrea di Lodi e ai beni spettanti a ciascuna di esse e al mezanum situato tra il castrum e la villa di Cavenago, dando inoltre al vescovo quale launechild ventinove lire di denari buoni milanesi nuovi d'argento.

Copia semplice sincrona, AMVLo, Pergamene, tab. 1 [B]. Regesti: Gavazzi, Regestum, f. 9v, n. 87; Gavazzi, Inventarium, p. 12, n. 87; Bonomi, Synopsis, p. 41, n. 48. Trascrizione: Della Croce, I/7, p. 260.
Sul verso, di mano del XIII-XIV secolo, Donatio episcopi Laudensis de honoribus Pomerelli, Olmi|role, Stagni, Benesedi et Plazani, di mano del XIV secolo, (dopo la rasura di Hoc e di un'altra parola illeggibile) In hoc instrumento continetur sicut | curia de Plazano fuit domini episcopi Laudensis | et nunc est monasterii de Cereto districtus et | diocesis Laudensis. Segnatura del XVI secolo: III.5; segnatura Gavazzi: 87 e indicazione dell'anno della stessa mano; segnatura e data Bonomi: 48. MCXLVII.

Edizione: ZACCARIA, p. 179; CAPPELLETTI, XII, p. 330; VIGNATI, Codice diplomatico, I, n. 122.
Regesto: SALAMINA, n. 48.

Buono stato di conservazione. La pergamena era originariamente piegata in cinque nel senso della scrittura e in due nell'altro. Si vede la rigatura.
B deve essere considerata come una copia semplice, probabilmente redatta da un chierico ad uso interno della curia vescovile lodigiana. Si considerino la mano molto posata, l'insolito 'signum' iniziale non notarile e il disegno dei 'signa' di rogatario e scrittore e del giudice sottoscrittore dell'originale, abitudine estranea agli usi notarili locali: si noti inoltre che tali 'signa' sono ispirati a esempi molto comuni e generici e non riproducono affatto quelli attestati per quei notai.
Sulla questione v. 'recordatio sententie' del dicembre 1143 di cui al n. 46.

(S) Anno dominice incar(nacionis) millesimo centesimo quadragesimo septimo, quinto die mensis marcii, indic(ione) decima. Presentia bonorum hominum quorum nomina subter l(eguntur), | per lignum et car(tam) que sua tenebat manu, do(m)nus Lanfrancus, Dei gr(ati)a sancte Laudensis Ecclesie episcopus, ibi astante atque confirmante Ottone Laudensi iudice | qui dicitur Morena, electo in hoc negotio avocato ab ipso do(m)no Lanfranco episcopo, fecit finem et refutationem nomine transactionis in manu do(m)ni Matutini, abbatis | ecclesie et monasterii Sancti Petri siti in loco Cerredo, ad partem ipsius mona(steri)i, nominative de curte de Plaziano cum honore et districto et de omnibus rebus ac possessionibus que | eidem episcopo vel ad ipsum episcopatum pertinent vel pertinere videntur in predicta curte de Plaziano et in eius terretorio, excepto de ecclesia Sancti Naboris et de ecclesia Sancti Sil|vestri et de possessionibus ad ipsas ecclesias pertinentibus. Et fecit finem nominative de Binesedo et de Isella et de Olmairoli atque de Stagno et insuper de omnibus | campis, pratis, silvis, vineis, buscis, pascuis, aquis et piscationibus, ripis aquarumque ductibus que eidem episcopo vel ad ipsum episcopatum pertinent vel pertinere videntur | in curte de Cerredo et in eius terretorio ac districto ipsarum rerum, excepto de lacu de quo erat discordia, unde debet esse iustitia, omnia et ex omnibus | sicut superius l(egitur) inintegrum, eo tenore ita ut a modo in antea ullo umquam in tempore non liceat suprascripto do(m)no Lanfranco episcopo nec suis sucessoribus nec parti ipsius episcopatus agere | vel causari placitum vel aliquam (a) intentionem commovere contra suprascriptum monasterium nec contra cui officiales ipsius monasterii dederint de suprascriptis rebus in toto nec in parte, | dicendo quod ei exinde aliquid pertineat, pertinere aut evenire debeat per ullum quodlibet ius, usum vel rationem, set omni tempore taciti et contenti exinde esse et (b) permanere | debeant; quod si deinde egerint et omni tempore taciti et contenti non permanserint vel si apparuerit ullum aliud datum aut factum cui in alia parte dedisset aut | fecisset et claruerit, defendere habet ipsum datum vel factum quod claruerit alias datum vel factum, et componere habet pene nomine libras centum denariorum bonorum | veterum, et insuper taciti (c) et contenti exinde esse et permanere debeant. Quidem et ad hanc finis car(tam) affirmandam accepit ipse do(m)nus Lanfrancus episcopus | finem a suprascripto do(m)no Matutino abbate, ad partem ipsius episcopatus, nominative de suprascriptis (d) ecclesiis Sancti Naboris et Sancti Silvestri et de ecclesia Sancti Andree de Laude ac de | possessionibus ad ipsas tres ecclesias pertinentibus et de mezano quod est iuxta castrum et villam de Cavanago. Et insuper accepit ipse do(m)nus Lanfrancus episcopus a suprascripto do(m)no | Matutino abbate launechild arg(enti) den(ariorum) bonorum Mediol(anensium) novos libras viginti et novem. Quia sic inter eos convenit. Actum in civitate Mediolani | in domo archiepiscopi, coram do(m)no Oberto, Dei gr(ati)a Mediolanensi archiepiscopo. Et ibi reddidit predictus do(m)nus Lanfrancus episcopus privilegium (1) quod quondam do(m)nus Robaldus ar|chiepiscopus fecerat eidem episcopo ad incidendum, et ibi fuit incisum. + Ego Obertus, Dei gr(ati)a Mediol(anensis) Ecclesie archiepiscopus, s(ub)s(cripsi) et firmavi. § Ego Lanfrancus Laud(ensis) episcopus | interfui et firmavi. + Ego Andreas dictus abbas Sancti Petri Laud(ensis) monasterii s(ub)s(cripsi). + Ego Lanfrancus Laud(ensis) Ecclesie prepositus licet indignus interfui et s(ub)s(cripsi). + Ego | Iohannes presbiter maioris ecclesie s(ub)s(cripsi). + Ego Iohannes Vacca maioris ecclesie accolitus s(ub)s(cripsi). + Ego Osbertus maioris ecclesie acolitus s(ub)s(cripsi). + Ego Cappentinus Laud(ensis) Ecclesie | diaconus s(ub)s(cripsi). + Ego Albericus subdiaconus maioris ecclesie Laud(ensis)(e) s(ub)s(cripsi). + Ego Peregrinus diaconus maioris ecclesie s(ub)s(cripsi). + Ego Azo (f) maioris ecclesie s(ub)s(cripsi). | § Ego Iohannes Sancti Laur(entii) prepositus s(ub)s(cripsi). § Ego Galdinus Mediol(anensis) Ecclesie diaconus et cancellarius s(ub)s(cripsi). § Ego Obitius Mediol(anensis) diaconus et cimiliarcha s(ub)s(cripsi). § Ego Bonus | sacerdos Sancti Pauli subscripsi. § Ego Iohannes sacerdos Sancte Agnetis s(ub)s(cripsi). § Ego Ubertus prepositus Sancti Michaelis s(ub)s(cripsi). § Ego Albertus presbiter Sancti Viti licet indignus s(ub)s(cripsi). § Ego | Iohannes sacerdos Sancti Blasii s(ub)s(cripsi). § Ego Vasallus sacerdos Sancti Christofori s(ub)s(cripsi). § Ego Azo lectorum sancte Mediol(anensis) Ecclesie primicerius s(ub)s(cripsi).
Signu(m) + + + + (g) manuum Ottonis Vesconte et Rogerii et Petri qui dicuntur de Mama et Giraldi et Maldoti qui dicuntur Botazii et Arialdi Bastardi et Ardezonis Not(te)| et Redaldi de Leuco et Malcoardi at Brexiani, testium. (S) Ego Gregorius iudex et missus (h) do(m)ni (i) secundi Chunradi regis interfui et s(ub)s(cripsi).
(SN) Ego Martinus iudex ac notarius et secundi do(m)ni Chunradi regis missus interfui et rogatus tradidi et scripsi.
(SN) Ego Otto notarius ac missus do(m)ni secundi Chunradi regis scripsi et interfui.


(a) aquam in B.
(b) e- corretta da inizio di lettera precedente.
(c) -ti nel sopralineo.
(d) Segue depennata d
(e) Segue lettera erasa, forse et tachigrafico.
(f) Manca qualcosa.
(g) Il numero dei segni non corrisponde a quello delle persone.
(h) -u- corretta da et tachigrafico.
(i) -o- corretta da n

Cfr. la 'recordatio sententie' relativa alla corte di Piazzano pronunciata dall'arcidiacono Uberto, dietro mandato di Robaldo, nel dicembre 1143 (n. 46) a favore del vescovo di Lodi: il 'privilegium' di Robaldo qui citato, che fu inciso, non è invece pervenuto.

Edizione a cura di Ada Grossi
Codifica a cura di Ada Grossi

Informazioni sul sito | Contatti