Lombardia Beni Culturali
117

Carta sententie magistri Iohannisboni Fornovensis <subdiaconi et delegati papae>

1174 <aprile> 5, Lodi.

Il magister Iohannesbonus Fornovensis, giudice delegato dal papa nella causa vertente tra Alberico vescovo di Lodi, da una parte, e Giovanni, priore del monastero di Paullo e messo dell'abate fruttuariense, dall'altra, sulla prestazione di un censo annuo di sei denari buoni milanesi vecchi - dalla quale prestazione il priore chiede di essere liberato, pretendendo la restituzione del relativo documento, che sostiene essere stato estorto dal defunto vescovo Alberico (1158-1168), e degli affitti corrisposti negli ultimi quattro anni per complessivi ventiquattro soldi -, in conformità al consilium di Ottone de Casale Morani, assolve il vescovo e l'episcopato da ogni pretesa avanzata nei loro confronti.

Originale, AMVLo, Pergamene, tab. 2 [A]; Bonomi, Synopsis, p. 67, n. 118.
Sul verso, di mano del XIV secolo, Sententia lata pro domino episcopo Laudensi contra priorem de [Paul]e, procuratorem domini abbatis Fructuarensis; regesto del XVII secolo; segnatura e data Bonomi: 118. MCLXXIV.

Edizione: VIGNATI, Codice diplomatico, II, n. 67.
Regesto: SALAMINA, n. 118.

Cattivo stato di conservazione, ampia lacerazione al centro e dilavamento dell'inchiostro in tutta la parte centrale, una rosicatura nell'angolo superiore sinistro, abrasioni a destra, tarlature in basso. La pergamena era originariamente piegata in quattro nel senso della scrittura. Si vede la rigatura.
Nella datazione il mese non si legge. Si tenga conto dell'uso locale dell'indizione greca, che permette di stabilire il termine dell'1 settembre: inoltre, si legge la s finale del nome del mese: non può dunque trattarsi che di aprile (da escludere anche gli ultimi giorni del dicembre precedente, perché il giorno del mese si legge chiaramente, ed è il quinto).
Il 'signum' del notaio contiene nella parte destra le sillabe del nome.
Sulla questione cfr. anche la conferma apostolica di Alessandro III del 28 aprile 1177.

(SN) Anno ab incarnatione domini nostri Iesu Christi mill(esimo) centesimo [septua]ges(imo) qua[rto], quinto die mensis [aprili]s, indicione septima. Presentia bonorum | hominum quorum nomina subter l(eguntur), dedit sententiam magister Iohannesbonus Fornovensis, qui cognoscebat ex [man]dato domini pape (1) sine remedio appellationis | de causa seu lite que vertebatur sub ipso inter dominum Albericum, Laudensem episcopum, et ex altera parte do(m)num Iohannem priorem de Paule, missum do(m)ni abatis Fructuariensis (a), ad cau|sam suprascriptam tractandam. Que lis seu causa talis erat: petebat namque predictus prior a suprascripto domino Alberico episcopo, a parte episcopatus, ut sibi redderet solidos viginti quattuor den(ariorum) bon(orum)| Mediol(anensium) veterum quos predictus prior solverat censum episcopatui in quattuor preteritis annis; et insuper petebat liberat[i]one[m] obligationis prefate prestationis, scilicet solidorum sex | den(ariorum) Mediol(anensium) veterum census omni anno, et petebat instrumentum (2) super ipsa prestatione extortum et petebat ut pactio seu conventio facta de predicta prestatione re|scinderetur quam quondam alter Albericus episcopus fecerat cum priore monasterii de Paule, a parte ipsius monasterii, de predict[a] prestatione, unde condicionem incerti et sine causa et | actionem quod metus causa proponebat et alias rationes et allegationes intendeb[at]. Predictus vero episcopus diceb[at] se non teneri reddere predictos denarios nec instru|mentum nec predictum monasterium seu priorem debere liberari a predicta cens[us pre]stati[one et] pactionem seu co[nven]tionem debere rescindi quia nullam vim, nullum metum fuis|se adhibitum adseverabat et aliis plurimis defens[ioni]b[us][[....................................]] testibus et visis hinc inde instrumentis et allegationibus, | habito quoque conscilio domini Ottonis de Casale Morani[, [............................]][absolvit ma]gister Iohannesbonus predictum episcopum, a parte sui episcopatus, ab omnib[us]| predictis petitionibus et appellationibus predicti prioris monasterii de Paule seu predicti abatis Fructuar(iensis), [cui]us missus erat prior in hac causa, et pronuntiavit episcopum seu episcopa|tum Laudensem habere drictum et priorem seu monasterium et abatem habere tortum. Et s[ic f]inita est causa. Data in ecclesia maiori civitatis Laude.
§ Adfuerunt testes pre Iohannes Rubeus et Petrus Rubeus et Tedaldus de Sesto, canonici m[aioris] Laudensis ecclesie, et magister Vivianus de Senna et magister Iacobus de Orxago | et Petrus Scanarius, Martinus de la Contesa, Malfaxatus de Vallarano, Asgerius Grassus, Albertus de Gavazo, Trussus de Boldonis, Liazar de Casalegio, Rafius Morena, Arderic[us]| de Bonathe, Lafrancus Medicus, Marchesius de Fossatholto, Gualterius Sala[r]ius, Arialdus Capitaneus, Allamannus de Castellione, Prevedhe de la Muza de Paule et alii plures.
(SN) Ego Guidottus notarius ac do(m)ni Frederici imperatoris iudex ordinarius [rogavi] et iussu suprascripti do(m)ni magistri Iohannisboni hanc car(tam) sententie scripsi.


(a) -c- corretta da t

(1) Documento non reperito: cfr. anche il regesto in KEHR, VI/1, p. 243, n. 23, che lo trae dalla presente sentenza.
(2) Documento non reperito.

Edizione a cura di Ada Grossi
Codifica a cura di Ada Grossi

Informazioni sul sito | Contatti