Lombardia Beni Culturali
2

Breve de sententia

1150 giugno 3, Milano.

Nella controversia vertente per l'esercizio di diritti signorili nel territorio di Linate fra i germani Lorenzo e Pietro del fu Giovanni Omobene ed il comune del luogo - rappresentato da Bellone de Longaniana, Ambrogio Mulinarius e Pietro de Lemenno -, Robasacco giudice e console di Milano in concordia con i colleghi Amizone de Porta Romana, Giovanni de Rode, Ottone de la Sala, Guglielmo Scaccabarozzi, Enrico Paleario, Oberto de Orto e Girardo Cagapisto, sentenzia a favore del comune; e ciò in seguito all'esame delle testimonianze di Lanfranco Paucacullia, Guglielmo Samaxerius e Pietro Aquariolus, e in conseguenza del giuramento giudiziale che viene prestato dai delegati dei vicini di Linate il lunedì successivo (5 giugno).

Copia autentica del sec. XIII, ASMi, Consiglio degli Orfanotrofi e del Pio Albergo Trivulzio - Orfanotrofio Maschile - Monastero, cart. 134, n. 1 [B]. B è così autenticato: (ST) Ego Arnaldus Carentionus sacri palatii notarius autenticum huius exempli vidi et legi, et ut in illo continebatur sic in isto legitur exemplo preter litteras plus minusve. (ST) Ego Indutiatus qui dicor de Maritano notarius sacri palatii autenticum huius exempli vidi et legi, et sicut in eo continebatur sic in isto legitur exemplo extra litteras plus minusve. (ST) Ego Andriottus Cagapistus sacri palatii notarius autenticum huius exempli legens vidi, et sic in eo continebatur sicut in isto legitur exemplo preter litteras plus minusve. (ST) Ego Olricus notarius ac iudex hoc exemplum ex autentico exemplavi, et sicut in eo continebatur sic et in isto legitur exemplo extra litteras plus vel minus. Nello spazio libero di mano moderna sopra la sottoscrizione del notaio estensore dell'atto il numero 354. Sul verso scritture moderne.

Edizioni: BASSANI, Una sentenza dei consoli di Milano, p. 237. MANARESI, Gli atti del comune di Milano, p. 32, n. XXI.
Regesto: BOGNETTI, Sulle origini dei comuni rurali. Appendice, n. 9 (da Manaresi).

La pergamena è in cattivo stato di conservazione: rosicature sul lato sinistro e muffe diffuse pregiudicano in qualche punto la lettura del testo. Tracce di rigatura a secco.
Due dei notai che autenticano la copia, Arialdus Carentionus e Andriottus Cagapistus, inseriscono il proprio nome nel segno di tabellionato.

Die sabati qui est tercius dies iunii. In consulatu Mediolani. Breve de sententia quam dedit Robasaccus iudex consul Mediolani in concordia Amizonis de Porta Romana, Iohannis de Rode, Ottonis de la Sala, Guilielmi Scaccabarozi, Anrici Palliarii, Oberti de Orto, Girardi Cagapisti, consulum similiter sociorum eius, de discordia que erat inter comune de loco Linate, preter homines Laurentii et Petri germanorum, filiorum quondam Iohannis Homobene, per missos ipsius comunis Bellonum de Longaniana decanum ipsius loci, Ambrosium Mulinarium atque Petrum de Lomenno de ipso loco Linate; et ex altera parte predictos Laurentium et Petrum germanos qui dicuntur Homobene. Lis enim talis erat. Dicebant ipsi vicini de Linate quod illi germani faciebant trabium in ipso loco quod eis facere non licebat, et dicebant quod masnada eorumdem germanorum debet iurare salvamentum de ipso loco indiferenter sive habitaverit in ipso loco sive non. Item dicebant ipsi vicini quod debent mittere canparium in ipso loco, et decani debent eum investire absque predictis germanis vel eorum misso. Et de hoc protulerunt testes, videlicet Lanfrancum qui dicitur Paucacullia et Guilielmum Sanlaxerium atque Petrum qui dicitur Aquariolus. Ipse Lanfrancus dixit: 'Ego eram in loco Linate ad ecclesiam Sancti Ambrosii, ubi vidi quod Villanus decanus ipsius loci per consensum aliorum vicinorum investivit Guibertum patrem meum de campana suprascripti loci ad unum annum, et non erat ibi Petrus Homobene neque Iohannes nec eorum missus; et hoc fuit infra hos treginta annos et ante hos viginti quinque. Et scio quod ipse Petrus habebat separatim suum camparium, videlicet Lanfrancum'. Predictus Petrus dixit [idem, pre]ter quod dixit infra hos quadraginta annos et ante hos viginti. Iamdictus Guilielmus dixit: 'Ego fui investitus de dicta camparia, et me investiverunt Iohannes Ariberti et Romanus decani ipsius loci, et respexi eam per annos duos, et hoc sine Homobenis et eorum missis factum fuit; et scio quod [[...]]us de Cropello prospiciebat res illorum seniorum separatim ab illis rebus villanorum. Et hoc fuit infra hos viginti quinque annos et ante hos decem et octo'. E contrario ipsi germani de trabio quidem profitebantur quod non faciebant nec tacere debebant; de masnata eorum dicebant quod non debet [tacere] salvamentum de ipso loco, propterea quia districtum habent in ipso loco; de camparia vero dicebant quod ipsi cum decanis debent tacere investituram, quia sic sunt soliti tacere; et de hoc dederunt quosdam testes qui ab ipsis consulibus non sunt admissi; set et dicebant quod si voluerint licet eis habere unum camparium proprium pro busco suo et aliis rebus donegis; quod nec ipsi villani diffitebantur. His et aliis ita auditis et diligenter inquisitis, laudavit ipse Robasaccus iuxta eorum confessionem ne trabium fiat; et laudavit ut ille de masnata ipsorum germanorum qui habitaverit in ipso loco per se vel cum domino faciat salvamentum de ipso loco, qui vero non habitaverit non faciat, nec tamen offensam ei facere liceat, et si fecerit emendet. De campario dixit quod predictis quidem germanis liceat habere proprium in suis rebus donegis ut supra; predictis vero vicinis similiter liceat eligere suum camparium, et decanis eorum liceat investire absque contradicione ipsorum germanorum vel de eorum misso; si tamen testes iuraverint ut supra et ipsi vicini iuraverint quod secundum ius et usum ipsius loci predicti fratres vel eorum missus [non] debent investire predictum camparium, videlicet cui predicti vicini solvunt camparitiam. Postea vero, die lune proximo, quoram (a) consulibus, iuraverunt suprascripti testes sicut supra testati erant; de vicinis autem sicut supra dictum est iuraverunt Albertus Mazza, [[....]] Maza (a), Ambrosius Guazina, Ambrosius Mulinarius, Algisus et Iohannes Damiani; aliis omnibus remissum fuit. Et sic finita est causa. Anno dominice incarnacionis milleximo centeximo quinquageximo, prefato die, indicione tertiadecima. Interfuerunt Ariprandus Confano[n]erius, Ardericus de Palacio, Paulus Menclocius, Oldradus Monetarius, Sacco, Malconventus, Ardericus qui dicuntur Cotta, Iordanus (b) Scaccabarozo, Bernardus Pasqualis, Guilielmus Buzo, Ottacius de Castenianega, Marchese Musso, Frogerius de Calvu[cia]no, Marruvius Menclocius, Gualterius Camola, Mazocco Cuminus, Burrinus Burrus; de servitoribus Iohannes Arpatore, Anselmus de Picino, Arnaldus de Sancto Ambrosio et Bonbellus et Petrus de Liscate; et alii multi homines. Ego Robasaccus iudex hanc sententiam dedi ut supra et subscripsi. Ego Obertus iudex ac missus domni tercii Lotharii imperatoris interfui et subscripsi. Ego Girardus causidicus subscripsi. Ego Dominicus iudex ac missus domni regis hanc sententiam scripsi.


(a) Così A.
(b) In B Iordanis.

Edizione a cura di Roberto Perelli Cippo
Codifica a cura di Gianmarco Cossandi

Informazioni sul sito | Contatti