Lombardia Beni Culturali
96

Sententia

1174 novembre 8, Milano.

Arnaldo giudice detto Mainerius, console di Milano, insieme con Arialdo Cagarana e Rastellus de Besociano, suoi colleghi, nella controversia tra Squarciavilla de Oldanis, di Milano, attore, e Revegiatus, fratello di Squarciavilla, convenuto, a proposito di una chiusa che, costruita di recente dal detto Revegiatus a monte di un prato di Squarciavilla, impediva l'irrigazione di tale prato, condanna il convenuto a lasciar scorrere metà dell'acqua verso il prato dell'attore.

Copia autentica del XII secolo, ASMi, AD, pergg., cart. 303, n. 126 [B]. Copia semplice del sec. XVIII, G. C. Della Croce, Codex Diplomaticus Mediolanensis, I, 9, ff. 227r-228r. La copia è autenticata da tre notai che così sottoscrivono: (S) Ego Iohannes Cagalent, sacri pallatii notarius, hautenticum huius exempli vidi et legi et sic in eo continebatur ut in isto legitur exemplo preter litteras plus minusve. (S) Ego Iohannes Brozius, notarius sacri palatii, hautenticum huius exempli vidi et legi et sic (s- corretta da l) in eo continebatur ut in suprascripto legitur ex(em)plo (omette il segno abbreviativo) | preter litteras plus minusve. (SN) Ego Petrus notarius, qui dicor Abbas, hoc exemplum ex autentico exemplavi, et sic in eo continebatur ut in suprascripto legitur exemplo preter litteras plus minusve. Sul verso, di mano contemporanea: Notitia exemplata. Breve notat qualiter aqua debet coadequari. Seguono altre annotazioni tarde.

Edizione: Manaresi, nr. XCIII, pp. 130-131.
Regesto: Riboldi, Le sentenze, p. 262.
Cf. Riboldi, Le sentenze, p. 249; Manaresi, Introduzione, p. LXXXVI.

Pergamena di mm. 172/110 x 266/267; in buono stato di conservazione, presenta un foro che, cadendo in uno spazio interlineare, non danneggia per nulla la lettura.

Die veneris, octavo die mensis novembris, in consulatu Mediolani. Sententiam protulit Arnaldus iudex qui dicitur Mainerius (1) consul Mediolani, et cum eo Ari|aldus Cagarana (2) et Rastellus de Besociano (3) similiter consules sotii eius, de controversia que vertebatur inter Squarciavillam de Oldanis de civitate Mediolani, et ex | altera parte Revegiatum fratrem eius. Controversia talis erat. Dicebat siquidem ipse Squarciavilla quatinus iamdictus Revegiatus destrueret clusam unam quam no|viter fecerat in Rivo Frigido de supra pratum ipsius Squarciaville, et dimitteret ipsam aquam Rivi Frigidi ita currere ad pratum suum, quod pratum fuit ipsius Revegiati, | sicut currebat quando illum (a) pratum sibi ab estimatoribus communis Mediolani fuit datum estimatum pro adequatione partium hereditatis (b) inter se factarum. Et contra ipse | Revegiatus clusam ipsam infringere recusabat, inquiens predictos estimatores ius aque ducende ei dare non potuisse; preterea dicebat se iure | sua predia posse ad suum libitum adaquare, quia superior erat, et non est equum sitientibus agris suis aquam ad inferiores dimittere; cum et si dimi|ttere teneretur, non tamen cogeretur dimittere nisi pro ea parte pro qua prata venerant in ipsum Squarciavillam, ratione (c) habita veterum pratorum que in ipsum Revegiatum | remanserant. His et aliis auditis, inspecta quoque ab ipsis consulibus controversia, prefatus Arnaldus memoratum Revegiatum condempnavit ut dimidiam partem (d) ipsius aque ad | predictum pratum Squarciaville decurrere (e) dimittat, aliam vero dimidiam quocumque (f) vellit. Et sic finita est causa. Anno dominice incarnationis millesimo centesimo septuagesimo | quarto, suprascripto die, indictione (g) octava. Interfuerunt Invernus Dalapiscina (h), Durinus Brollia (4), Albertus eius filius, Bocasius de Gibidi, Petrus de Marliano (5), Guilielmus | Caginarca (6), Otto de Vedano, Arnaldus Grassus (7); de servitoribus Anselmus Ferrarius (8). Ego Arnaldus Mainerius prefatam sententiam protuli et subscripsi. Ego Guercius | iudex (9) subscripsi. Ego Girardus qui dicor Pestus (i) (10) subscripsi. Ego Ugo qui dicor de Castegnanega sacri palatii notarius scripsi.


(a) Così B.
(b) Così corregge Manaresi, B hereditati.
(c) B omette ratione.
(d) B omette partem.
(e) B decurre.
(f) Manaresi quacumque.
(g) In B segue quarta cancellato con linea sottoscritta.
(h) Così B, Manaresi da la Piscina.
(i) In B corretto da Petrus.

(1) Sul giudice Arnaldo Mainerius, v. Doc. 92, n. 16.
(2) Su Arialdo Cagarana, v. Doc. 92, n. 2.
(3) Rastellus de Besociano sarà console di Milano solo in questo anno; unica testimonianza in proposito, oltre al presente documento è in Manaresi, nr. XCII, pp. 129-130.
(4) Durinus Brollia nel 1175 sarà tra i consoli eletti dalla comunità di Porta Vercellina (Manaresi, nr. XCVII, pp. 137-138).
(5) Su Pietro de Marliano, v. Doc. 29, n. 6.
(6) Guglielmo Caginarca sarà console di Milano nel 1176 (v. oltre i Docc. 104 e 105). e lo sarà di nuovo nel 1182, 1184, 1187 (Manaresi, nr. CXXVI, pp. 173-174; m. CXXVII, pp. 174-175; nr. CXXVIII, p. 176; nr. CXXIX, pp. 177-178; nr. CXLII, pp. 208-210; nr. CXLIII, pp. 210-211; nr. CXLV, pp. 211-212; nr. CLIII,. pp. 226-227; nr. CLVII, pp. 230-231).
(7) Sulla famiglia alla quale apparteneva Arnaldo, v. Doc. 92, n. 8.
(8) Anselmo Ferrarius fu servitor del comune di Milano anche nel 1178 (v. oltre il Doc. 119).
(9) Sul giudice Guercius, v. Doc. 92, n. 1.
(10) Sul giudice Gerardo Pestus, v. Doc. 63, n. 3.

Edizione a cura di Annamaria Ambrosioni
Codifica a cura di Gianmarco Cossandi

Informazioni sul sito | Contatti