Lombardia Beni Culturali
207

Breve commutationis

1163 ottobre 12, Pavia.

Ugo de Roxade del fu Ambrogio e sua moglie Contessa del fu Ghigone de Morciano, ambedue di legge longobarda, dānno a titolo di permuta a frate Ottone de Legnanno, ministro della mansio di Fallavecchia, tre appezzamenti di terra arabile siti in Fallavecchia e nel suo territorio, due in valle de Montirono e l'altra ad Castaneas Donarum, ricevendo in cambio due appezzamenti di terra arabile siti in Bubbiano e nel suo territorio: il primo, di cinque pertiche, sette tavole e tre piedi, in Lavagio; il secondo, di tre pertiche, in Fanono.

Originale, ASMi, AD, pergg., cart. 688 [A]. Copia semplice, BONOMI, Morimundensis, pp. 458-60, n. 164 [B]. Regesto, Catalogo, IV, fasc. 74. Nel verso di A, di mano del rogatario: § Co(m)mutatio inter mansionem de Fara Vetula necnon et Ugonem de Roxade et Co(m)mitissam, iugales; di mano X: Ugo de Roxate; p(etie) .II.: in valle de Montirono | et Castaneas Do(n)narum. | Fara; di mano W: .MCLXIII., in octubr(i); altre annotazioni di epoca moderna, tra cui segnatura Bonomi: 164. MCLXIII. Permuta.

Cf. OCCHIPINTI, Il monastero, pp. 539 (nota 38) e 542 (nota 47).

La pergamena presenta diffuse macchie scure e una lunga lacerazione nella parte centrale, all'altezza dell'ottava riga, che interessa particolarmente la scrittura. Rigatura a piombo.
Il rogatario sottoscrittore č Mignonus Carianus (1151-1180), 'tra i primi notai pavesi a impiegare sicuramente le imbreviature' (cf. Le carte di San Pietro in Ciel d'Oro, p. XIV, nota 32). Il notaio scrittore Laframcus č attivo in Pavia tra il 1163 e il 1180.

(SN) Die sabati qui est duodecimus dies mensis octubris. In civitate Papia. Presencia bonorum hominum quorum nomina subter l(eguntur) Ugo de Roxade, filius | quondam Ambrosii, et Comitissa, iugales, filia quondam (a) Ghigonis de Morciano, qui professi sunt ex nacione eorum lege vivere Longobardorum, ipso viro et mundoaldo suo ei | consenciente et subter confirmante et, iuxta legem (1), una cum noticia propinquorum parentum suorum, hii sunt Anselmus de Morciano et Petrus Guercius, propinqui sui, in quorum presen|cia et testium certam fecit professionem nullam se pati violenciam a quopiam nomine nec ab (b) ipso iugali et mundoaldo suo, nisi sua bona et spontanea voluntate, deder(unt) nomine co(m)mutacionis (c) fratri (d) | Ottoni de Legnanno, ministro mansionis de Fara Vetula, a parte ipsius mansionis, nominative tres pecias de terra aratoria, iuris eorum, positas in loco et fundo Fara Vetula et in eius | territorio. Due pecie iacent in valle de Montirono, et alia iacet ad Castaneas Donarum. Prime pecie coheret de una parte Iohanardus de Sterzago, ex reliquis | partibus monasterium de Morimundo; alteri pecie coheret de omni parte s(upra)s(crip)tum monasterium; tercie pecie coheret de omni parte predictum monasterium, sive ibi | alie sint coherencie, et sunt [[...]] (e) cum omnibus ipsis peciis de terra pertinentibus, inim(tegrum). Et quidem ad invicem | s(upra)s(crip)tus f(rate)r Otto dedit nomine co(m)mutacionis, a parte s(upra)s(crip)te mansionis, s(upra)s(crip)tis iugalibus, nominative duas pecias de terra aratoria, iuris eiusdem mansionis, positas in loco et fundo Bibiano | et in eius territorio. Prima pecia iacet in Lavagio, et est quinque pertice et septem tabule et tres pedes; coheret ei: de una parte via publica, ab alia Sanctus Victor de Casola|de, a tercia Frogerius de Bibiano. Alia pecia iacet in Fanono, et est pertice tres, vel si amplius fuerint; coheret ei: de una parte filius quondam Airaldi Montenarii, ab alia via publica, a tercia Adam de Orexedo, sive ibi alie sint coherencie, omnia cum omnibus ad ipsas pecias de terra pertinentibus, inim(tegrum). Eo modo fecerunt s(upra)s(crip)ti co(m)mutatores |[s](upra)s(crip)tam co(m)mutacionem ut dehinc in antea ipsi suique successores et heredes et cui dederint h(abe)ant et detineant s(upra)s(crip)tas pecias de terra ad proprium, et faciant exinde, proprietario nomine, | quicquid voluerint, sine omni unius alteriusque partis contradicione, et cum eorum defensione ab invicem ab omni homine cum racione, et in duplum restauracione | pro t(em)poris melioracione in consimili loco. Hec uno brevibus sunt scripta tenore duobus. Factum est hoc anno dominice incarnacionis mill(esim)o cent(esim)o sexag(esim)o | tercio, s(upra)s(crip)to die, indicione undecima.
Signa + + + manuum s(upra)s(crip)torum co(m)mutatorum, qui hoc breve fieri rogaverunt; et ipse Ugo eidem coniugi sue consensit ut supra.
Signa + + manuum s(upra)s(crip)torum Anselmi et Petri qui eadem propinquam eorum interrogaverunt ut supra.
Interfuerunt Episcopus de Sancto Ambrosio, Bellonus Carianus, Roglerius Medicus, Ioh(anne)s Atroboni testes.
(SN) Ego Mignonus sacri palacii notarius interfui, tradidi et s(ub)s(cripsi).
(SN) Ego Lafra(m)cus sacri palacii notarius hoc breve scripsi.


(a) q- corr da altra lettera.
(b) nec a- su rasura.
(c) co(m)mutac(ionis) nell'interlineo.
(d) -tate - fratri su rasura.
(e) La lacuna si estende per lo spazio di oltre un terzo di rigo.

(1) Cf. LIUTPR. 22.

Edizione a cura di Michele Ansani
Codifica a cura di Gianmarco Cossandi

Informazioni sul sito | Contatti