Archivio di Stato di Sondrio, Notarili, Lazzaro Marioli n. 250 9 febbraio 1484

precedente | 7 di 175 | successivo

Persone
Caterina moglie di Giovannino, detto Clavoto

Lunedì 9 febbraio 1484.

Garanzia

Giovannino detto Clavoto del fu Giacomo di Cristina di Francesco Clerici, Zanni detto Cramero e Giacomo, fratelli e figli del fu Cristoforo Zanardi di Bono de Draza, tutti di Livigno, garantiscono impegnando ogni loro bene nelle mani di Nicola del fu Franzio Alberti e Sigismondo del fu Giovanni Presta Zenoni, reggenti della Comunità di Bormio nella presente sorte, che Caterina, rispettivamente moglie e sorella dei predetti, detenuta nelle mani del Comune e inquisita come strega, sarà consegnata ogniqualvolta sarà richiesto. Essa viene rilasciata perché gravida e consegnata ai parenti che si impegnano a custodirla. Se ciò non avverrà, saranno puniti con l'ammenda di cinquanta ducati d'oro.

mcccclxxxiiii inditione secunda.

Securitas in maleficio (a).

Die lune viiii mensis februarii.

Ibique Johanninus dictus Clavotus (1) quondam Jacobi de Chrispina olim Francisci del Clericho, Zannes vocatus Cramerus (2) et Jacobus, fratres et filii quondam Christofori Zanardi olim Boneti de Draza, (3) omnes tres de Livigno et simul promiserunt et securitatem fecerunt obligando omnia eorum bona etc., in manibus spectabilis domini Nicolai olim spectabilis domini Franzii de Albertis ac providi et discreti viri Sigismondi quondam ser Johannis Preste de Zenonibus, amborum officialium et procuratorum maiorum Communitatis Burmii in sorte presente, amborum ibi presentium stipulantium etc. nomine etc. suprascripte Communitatis et sui regiminis, ita et eo modo quod suprascripti Johanninus dictus Clavotus et predicti sororii (4) sui videlicet Zannes vocatus Cramerus et Jacobus, fratres, de Zanardo consignabunt Katarinam (5) uxorem suprascripti Clavoti ac (b) filiam quondam suprascripti Christofori Zannardi et sororem illorum fratrum de Zanardo nunc detentam in forzia suprascripti regiminis occaxione herexis et hoc in manibus forzia et bailia (6) suprascripti regiminis Burmii et hoc tociens quociens per ipsum regimen ipsa Katarina incusata in illo dolo, ipsis viro et fratribus suis requisito fuerit ad huiusmodi consignationem pro debito justitie servando in illa acusatione et hoc tamen post partum suum que paritura est. Ex hoc presenti portatu (7) seu pregnatione ob quam causam ipsa Katarina ex salute creature sue relaxata est in manibus et custodia predictorum viri et fratrum suorum sub hoc pretextu, tenore et condicione de novo consignandi per modum ut supra et ad tempus debitum et requisitum ut prefertur. Et in casu quo suprascriptus Johanninus dictus Clavotus eiusdem vir Katarine et fratres illius Katarine cessaverint in huiusmodi consignatione ad locum ubi placebit regimi suprascripto et ad tempus eius requissitionis etc., tunc et eo erunt accitati, dabunt et solvent predicto Communi aut agentibus et gerentibus negotia et vices suas ducatos quinquaginta bonos auri pondus et lige et hoc in bonis denariis tantum etc. sine aliqua alia exceptione et contradictione exinde fienda. Et ex hoc seu pro qua consignatione superius fienda aut pro illis ducatis quinquaginta superius solvendis ex illa se constituerunt etc. infrascriptos suos fideiussores, videlicet Antonium vocatum Panzonum quondam Florini dicti Squassi habitatorem Burmii et Franzium Migine (8) quondam Betti Zannis Betti de Livigno et utrumque eorum in solidum ibi presentes et protestantes esse fideiussores ad suprascriptam securitatem, promittentesque et obligantes omnia eorum et utriusque eorum in solidum bona etc. in manibus suprascriptorum officialium ut supra.

Actum Burmii in plateis Communis presentibus pro testibus Christoforo filio Bernardi dicti Daylini (9) olim Antonii Fornarii de Molina, Johanne filio Jacobini quondam Johannis dela Carona, Petro et Vitale fratribus et filiis quondam Jacobi Betti de Vidalazio de Furva Plana (10) et pronotario venerabile domino presbitero Martino de Mariolis fratre mei notarii et ser Troylo quondam ser Francisci de Mariolis omnibus notis etc. (11)

(a) Sul margine destro.

(b) Segue cancellato: soror.

(1) Soprannome continuato nell'attuale cognome livignasco Claoti, Clauti (Longa 330). Ricalca forse il borm. clòt (de téla), forb. clòlt, cep. clót "tratto di tela quale si stende sul prato per imbiancare" (Longa 108; Monti 51). Probabilm. dal lat. clavus nel senso specializzato di "striscia di stoffa".

(2) Borm. cràmer, forb. cràmar "merciaiolo ambulante" (Longa 115; Monti 58; cf. anche SB060), dal ted. Krämer "merciaiolo (ambulante)".

(3) La Dràza località di Santa Maria Maddalena, da borm. dràza, cep. drèza, liv. rèza "basso e rozzo cancello di legno, siepe mobile per chiudere l'entrata di un fondo", voce risalente al sostrato gallico (Longa 56; Monti 70; DEG 347; REW 2749a), forb. Drèza soprannome di donna, èser na póra drèza "essere un fannullone, un buono a nulla"; negli Statuti civili: sepem, drazam vel vahonum alicuius prati vel campi (StCBorm, c. 171).

(4) Si tratta dei "fratelli" dell'imputata, partendo dalla sorella come punto di riferimento. Una formazione analoga è presente nel ted. Geschwister "fratelli e sorelle", collettivo composto con Schwester "sorella". Lat. tardo sororia "sorella della moglie o del marito o moglie del fratello" (GMIL 7, 531), a. 1427 nella Curia Romana sororius "marito della sorella" (GLI 538).

(5) Caterina sarà giustiziata il 16 agosto 1519, come risulta dalle annotazioni del notaio Giambattista Marioli.

(6) In balìa, in potere, borm. ant. bàila "balia", bàilo "il marito della balia", bailìr "tenere a balia, allevare dietro compenso" (Longa 24; Monti 11).

(7) Da portàr in senso eufemistico di "portare in grembo, essere pregna".

(8) Ipocoristico di Domenichina, Domenica.

(9) All'origine dell'attuale cognome Illini diffuso soprattutto in Valdidentro (Longa 327 e 330).

(10) Forbaplàna è dizione scomparsa per indicare Sant'Antonio in Valfurva, collocato nel tratto più pianeggiante di tutta la valle.

(11) Caterina verrà bruciata il 16 agosto 1519 (cf. SB016).