Archivio del Comune di Bormio, Fondo pergamene n. 64 cart. XVII 4 maggio 1489

Oggetto
Disposizioni per la remunerazione dell'inquisitore Nicola di Castello Menaggio

1489. Lunedì 4 maggio.

Il Comune di Bormio concede a Giacomo Chilei la facoltà di concordare con il prete Nicola di Castello Menaggio sopra ogni divergenza vertente sul suo onorario di inquisitore esercitato unitamente al frate di S. Domenico allo stesso modo inquisitore. La Comunità di Bormio si obbliga ad assolvere in Como, Milano, Pavia, Bergamo o dove il creditore e il debitore concorderanno duecento lire terzuole da pagarsi entro il prossimo 15 agosto. Se il pagamento avverrà entro il predetto termine il prete Nicola concederà una riduzione di trentadue lire terzuole.

In nomine Domini. Amen. Anno a nativitate eiusdem millesimo quadringentesimo octuagesimo nono, indictione septima, die lune quarto mensis maii.

Ser Jacobus del Chileo, filius quondam ser Dominici, habitator Burmii, habens ad infrascripta potestatem et facultatem a Communitate Burmii, diocesis Cumarum, pro 2 eius Communitatis litteras sigillo suo sigilatas tenoris huiusmodi, videlicet: Noverit unusquisque has litteras inspecturi qualiter nos conscilium Commune et homines opidi Burmii damus et concedimus plenum arbitrium et omnimodam potestatem Jacobo del Chileo de Burmio possendi et valendi concordare seu commissionem et compromissum facere nomine Communitatis Burmii cum domino presbitero Nicolao de Castello Menaxii causa et occaxione cuiusdam differrentie (1) vertentis inter ipsum dominum presbiterum Nicolaum et prefatam Communitatem pro eius labore et mercede exercendi offitium inquisitionis hereticorum una cum uno fratre Sancti Dominici similiter inquisitore et quisquid ipse Jacobus promiserit et obligaverit nomine Communis Burmii in predictis commissionibus seu compromissis fiendis circha premissa ratum, gratum et validum habebimus. In quorum testimonium presentes fieri iussimus nostroque sigillo consueto munimine roborare. Datum Burmii die martis xxviii aprilis mcccclxxxviiii.

Baptista de Albertis promissit et convenit solemniter per stipulationem obligando dictam Communitatem et omnia eius bona pignora presentia et futura venerabili domino Nicolao de Castello Menaxii, canonico Cumarum presenti stipulanti et recipienti. Ita quod hinc ad quintamdecimam diem mensis augusti proxime futuri dicta Communitas eidem domino Nicolao dabit et solvit in Cumis, Mediolano, Papia, Pergamo et alibi ubi dominus creditor voluerit et Commune debitores melius convenire poterit libras ducentum terciolorum (2) sortis bonorum, currentium et spendibilium tempore solutionis cum omnibus expensis, damnis et interesse ac ceteris accessionibus que inde fiant current et patientur pro predictis omnibus et singulis petendis exigendis consequendis et honorandis in bonis denariis numeratis tantum et non in aliqua alia re contra volumtatem prefati domini creditoris. Quas quidem libras ducentum terciolorum sortis ut supra contentus et confessus fuit dominus ser Jacobus nomine quoque (a) dictorum testantium tenere et dare debere causa eius domini Nicolay mercedis et sallarii exercendi offitium inquisitionis ex dellegatione tunc reverendissimi domini domini episcopi cumani in Communi Burmii predicti ad requisitionem dicte Communitatis renuntiando exceptioni dicte juste obligationis non ita facte et predictorum omnium et singolorum non ita peractorum et spey future habitationis et doli mali et in factum metus causa sine causa vel ex iniusta causa erroris et denptionis seu lexionis factitii et simulati contractus et qualibet alia occaxione et exceptione remota et renuntiata sub pacto capiendi videlicet quod pro predictis omnibus et singulis liceat et licitum sit dicto domino creditori dicto debitore realiter convenire et personaliter capere et dettinere et in carceribus includere ponere et tenere et de eorum bonis et rebus ubique accipere predare sanxire contestare robare et insolutum rettinere eius propria auctoritate et sine auctoritate judicis et imperium usque ad plenam et integram solutionem et satisfationem predictorum omnium et singolorum, renuntiando omnibus statutis consciliis legibus juribus provisionibus consuetudinibus decretis et ordinamentis Communis Cumarum ac cuiuslibet alterius Communis factis vel fiendis in contrarium et beneficio cessionis bonorum suorum et privilegio sui fore et generaliter omni alteri juri legum et auxilio alegationi exceptioni deffensioni omnique probationi in contrarium, insuper dominus ser Jacobus habens potestatem ut supra eidem domino creditori dedit et concessit plenam parabulam et licentiam intrandi ingrediendi et aprehendendi eius propria auctoritate corporaliter possessionem et tenutam seu quaxi etc. singulorum suorum bonorum et rerum pignorum presentium et futurorum et interim donec intraverit et dictam corporalem possessionem et tenutam seu quaxi ut supra aprehendiderit extremis prout extremi constiteat se predictus ser Jacobus nomine quoque (b) predicta omnia et singula sua bona et res ut supra nomine et vice dicti creditoris tenere et possidere et hoc donec eidem fuerit plene et integre solutum et satisfactum de predictis omnibus et singulis.

Talle pacto ibidem per et inter dictos contrahentes expresse habito et convento videlicet quod si dicti de Burmio in termino predicto satisfecerint eidem domino Nicolao de premissis quod idem dominus Nicolaus teneatur ac promissit eisdem largire et seu detrahere de dicta summa libras xxxii terciolorum, aliter elapso dicto termino ipsi de Burmio teneantur solvere totam summam dictarum librarum ducentum terciolorum de quibus. Actum in domo habitationis suprascripti domini Nicolaii sita apud ecclesiam Sancti Benedicti Cumi, presentibus ibidem pro testibus venerabile domino presbitero Johanne de Grassonibus archipresbitero ecclesie de Burmio, noto, ser Johanne Antonio de Canarexio filio quondam ser Christofori et Gervaxio de Lurago filio quondam ser Johannis et pronotario Fernando de Perigrinis filio domini Gabrielis, Dionisio de Perigrinis filio suprascripti domini Gabrielis et Francisco de Mangiacabalis filio ser Michaelis omnibus habitantibus Cumi notis et jdoneis testibus et notaris ad premissam rogatis specialiter ac adhibitis.

Ibique statim coram suprascriptis testibus et notaris prudens vir dominus Antonius Ruscha Communitatis Cumi justitie ad signum aquile ex sua propria confessione in concordia partium condemnavit et condemnat suprascriptos, Communitatem et homines Burmii, debitores ad dandum et solvendum et quod dat et solvat suprascripto domino Nicolao creditori hinc ad terminum suprascriptum suprascriptas libras ducentum terciolorum sortis ut supra cum omnibus expensis ut supra in bonis denaris numeratis ut supra occaxione suprascripta ita quod possint capi et dettinere et pro quibus denaris est suprascripta carta obligationis tenoris suprascripti hodie ibidem paulo ante tradita et rogata per me notario infrascripto et hoc cum omnibus et singulis pactis premissis conventionibus obligationibus renuntiationibus clausolis et solutionibus pacto capiendi parabula intrandi in possessione atque omnibus aliis clausolis et solutionibus in dicta carta obligationis appositis contentis et inscriptis actum testes et notarii ut supra … noti ut supra.

S. T. Ego Paulus de Orcho publicus imperiali auctoritate ac curie episcopalis cumanis notarius filius quondam domini Gasparris, hoc publicum insrumentum obligationis et condonationis unius tamen et eiusdem tenoris rogatus tradidi scribique feci et hic me subscripsi.

(a) Lettura incerta.

(b) Lettura incerta.

(1) Borm. ant. diferénza "contrasto, differenza di veduta, di valutazione".

(2) La lira terzuola valeva metà della lira imperiale. Com. ant. terzôlo "soldo nominato spesso nelle carte comasche e d'altre terre lombarde nel Medioevo", detta così perché la sua sola terza parte era d'argento (Monti 326).