Archivio del Comune di Bormio, Quaterni consiliorum sorte invernale 1616-17 4 febbraio 21 marzo 1617

precedente | 114 di 175 | successivo

Persone
Cristina Motta di Livigno
Barna Motta di Livigno
Procedimento giudiziario
Inchiesta su Cristina Motta, per omicidio (5 - 21 gennaio 1617; 4 - 25 gennaio 1617; 4 febbraio - 21 marzo 1617; 8 marzo - 8 aprile 1617; 25 gennaio - 14 maggio 1617; 3 agosto - 12 settembre 1618)

Cristina Motta, già inquisita per stregoneria nel 1604 con strascichi fino al 1609, viene nuovamente indagata per la morte di Anna, moglie di Giacomo Tonioli di Livigno, avvenuta dopo che la stessa aveva bevuto un poco di vino nella casa di Cristina.

I parenti di Anna interpellarono sia l'astrologo di Lovero che quello di Camoasco, i quali confermarono i sospetti di maleficio contro la donna. I parenti di Anna richiesero allora a Cristina di recitare la formula per annullare il maleficio, affinché i medicamenti potessero agire efficacemente.

Nel corso dell'istruttoria si indaga su di un altro maleficio perpetrato da Cristina: quello contro Domenica Macon che fu urtata durante la messa e che da allora ebbe un continuo malessere non del tutto risolto ai tempi del processo.

Cristina fuggì e quindi fu condannata in contumacia al bando perpetuo.

Nel processo si accenna anche ad una inchiesta per stregoneria subita dalla madre di Cristina, soprannominata la Barna e la Zucca, nomignoli poi ereditati dalla figlia.

1617. Die martis quarto mensis februarii.

Congregatum fuit magnificum concilium Burmii, ritu solito in loco de quo supra, in quo ordinatum fuit quod …

[…] Item quod dominus pretor et domini officiales presentes teneantur, quam primum fieri possit, stante processu formato contra Christinam Barninam de Livigno et imputationibus de quibus in eo legitur, se conferre Livignum ad compellendam et in carcere Communis detradendam dictam Cristinam. Et predicti domini habeant omnem auctoritem expendendi quicquot opus fuerit pro excubiis mittendis dicta de causa etc.

1617. Die veneris 21 mensis martii.

Congregatum fuit magnificum concilium Burmii in loco ut supra, more solito, in quo ordinatum fuit quod Christina filia Christoferi Johannini de Paliperd de Livigno (a) Communis Burmii, stantibus imputationibus maleficiorum etc., de quibus in processu etc. et stante pubblica citatione facta super plateis Communis die 8° mensis inscripti, sit perpetuo bannita et exul a territorio Burmii banno vite sue, ita et taliter quod quocumque tempore futuro sit, si dicta Christina veniret et reperiretur in territorio Burmii, quod magnificus dominus pretor et domini officiales qui pro tempore erunt, teneantur eam comprehendere eamque in carcere deducende et contra eam procedatur secundum eius demerita. Et iuxta Statutorum Burmii depositionem ulterius dicta Christina sit condemnata in libris 25 imperialibus causa contumatie; item in libris 400 imperialibus magnifice Communitati applicandis ultra expensas itinerum dicta de causa factorum et expensas processus et processandi ac audientiam magnifici concilii. Que expense liquidarentur ut infra; item quod persone terrigene et forenses et habitatores Burmii qui pro tempore auxilium, favorem preberent et habitaculum dicte Christine darent, incurrant penam iuxta [quod] disponent Statuti Burmii.

Eodem die.

Taxatum fuit magnifico concilio Burmii, videlicet: magnifico domino pretori, dominis officialibus, dominis 16 consiliariis, notariis et canipario libras 5 imperiales pro singulo et servitoribus 4, solidos 10 pro singulo que cum superioribus infrascriptas libras 537 imperiales, que tenetur dictus Settiminus caniparius presens sortis hiemis exigere. Que expense processandi et itinerum factorum dicta de causa taxantur hoc modo, videlicet: magnifico domino pretori, domino Joanni Petro Zenono et canipario pro andata facta alle Stabline (1) nocte, quesitum dictam Christinam Barnam a Livigno in supra, videlicet: domino pretori et canipario libras 6, solidos 10 pro singulo et domino Zenono libras 9, solidos 10. Item Nicolao Rampo, Stefano Tonioli et Valesino servitoribus solidos 55 pro singulo dicta de causa. Item Juliano Confortola, antiano hominum solidos 30. Item locumtenenti et antianis hominum de Livigno, videlicet: Juliano et Pelegrino della Longa et aliis 4 taxantur inter omnes libras 20 imperiales. Ultra libras 41, solidum 1, denarios 6 imperiales pro parte aliarum expensarum factarum ipsa de causa, taxate dicte Christine, que omnia faciunt libras 93, dico libras 93 solidos 16, denarios 6, exigende per ser Joannem Jacobum Plantanum caniparium sortis aestatis 1616 in qua sorte fuerunt dicte expense. (2)

(a) Il cancelliere ha evidentemente confuso il patronimico. L'errore si ripete anche più avanti.

(1) Ora li Sc'teblìna nei pressi dell'alpe Campaccio a sud della valle di Livigno (Longa 318). Nei processi del 1630 sarà frequentemente citata come luogo dove si radunavano i partecipanti ai convegni con il demonio. È formazione diminutiva di sc'tàblo "stalla in alta montagna, dove si ricovera il bestiame da latte durante la notte; specie di steccato, talvolta scoperto, annesso alla stalla, sui monti; può servire per mettervi gli ovini o anche lo strame" (Longa 245), dal lat. stabulum "stalla, ricovero per animali" (REW 8209), posch. stablo "spazio prativo o coltivo intorno alle cascine degli alpeggi" (Monti 298).

(2) Lo stesso partito di consiglio, in forma ristretta, appare anche nei Quaterni consiliorum, sorte estiva 1616.