Lombardia Beni Culturali

Curia vescovile - Archivio capitolare

55

Cartula venditionis

1020 settembre 15, Bergamo.

Meraldo diacono, da Valtellina, figlio del defunto giudice Totone, vende per venti libbre di denari d'argento al suddiacono Giselberto di Vitaliano tutti i beni mobili ed immobili che possiede dentro e fuori la cittā di Bergamo, consistenti in una casa con un edificio coperto, orto e corte situata in cittā, in una vigna posta fuori Bergamo, in Pretorio, e in otto servi, ossia Gunzo, Ambrogio, Geza e Giselberga con i rispettivi figli.

Copia autenticata del secolo XI (B), 2314 (H XVII). La copia č autenticata con le seguenti sottoscrizioni: (ST) Petrus iudex autentico uius exemple vidi et legi, sicut ibi continebatur ita in ista legitur exempla | estra litteras plus vel minus. | (ST) Liutefredus iudex autentico uius exempla vidi et legi sicut ibi continebatur, ita in ista legitur exem|pla estra literas plus vel minus. | (ST) Garibaldus notarius et iudex autentico uius exempl(e) vidi et legi sicut ibi continebatur, ita in ista legitur exempla | estra litteras plux vel minus et ac exempla manibus (-a- corretta su e) meis exemplavi et subscripsi. A tergo, di mano del sec. XII: Sella (con la prima -l- corretta su p) Vuidoni diacono; di altra mano del sec. XII: Car(ta) de Pretorio.

Cit. LUPO, II, col. 499s.; JARNUT, Bergamo, p. 208 nota 291.

Pergamena di mm. 388 x 235. La striscia di carta applicata alla pergamena per fermarla agli anelli della cartella in cui č custodita copre (talora solo parzialmente) la prima lettera delle parole inizianti lungo il margine sinistro.
Indizione anticipata.

In Christi nomine. Henricus gracia Dei imperator augustus, anno imperii eius septimo, quinto decimo die mense setember, indicione quar|ta. Constat me Meraldus diaconus de ordine sancte Bergomensis Ecclesie et filius quondam Totoni iudex, de Valle Telina, qui profeso sum ex nacione mea legem vivere Alamannorum, accepissem sicuti et in presencia testium manifesto sum qui accepi a te Giselbertus subdiaconus de eadem ordine et filius Vitaliani argentum per denarios bonos libras viginti, finitum precium, sicut (a) inter nobis convenit pro cunctis casis et omnibus rebus mobilibus et inmobilibus atque familiis iuris mei, que abere viso sum infra eadem civitate Bergamo et in mons ipsius civitate Bergamo, vel per aliis singulis locis ubicumque de meo iure inventum fuerit in integrum. Infra eadem civitate (b) casa cum tegia et orto et curte simul tenente, que est per mensura iusta tabulas legitimas sedecim. Foris eadem civitate Bergamo, a locus qui dicitur Pretorio, est vinea cum area in qua estat per mensura iusta tabules legitimes centum octuaginta. Ad iam dicta casa, curte et orto coeret ei a mane Sancti Vincencii, a meridie et montes vie, a sera Vuarnerii et Vuilielmi germanis. Suprascripta vinea coeret ei a meridie Sancti Vincencii (c), a sera via. Suprascriptis servis et ancillas sunt numeros octo; nom(ina) earum et eorum: Gunzo, Ambrosio et ita Geza, Giselberga cum filiis suorum et omnem mobiliis et bestiis in integrum etiam, tam quod nunc abeo aut (d) in antea, Deo propicio, aquistare vel laborare potuero in integrum. Et si amplius de iam dictis rebus ipse coerencies inventum fuerit quam ut supra mensura legitur, in tua qui supra Giselberti subdiacono persistat potestatem proprietario iure. Que autem suprascriptis casis et omnibus rebus sicut superius legitur cum superioribus et inferioribus seu cum finibus et accessionibus suorum atque predictis (e) mobilibus et familiis in integrum ab ac die tibi qui supra Giselberti diacono pro suprascripto precio vendo, trado et mancipo, nulli alii venditis, donatis, alienatis, obnosiatis vel traditis nisi tibi. Et insuper per cultellum, vuantonem et vuasonem, vestucum notatum terre atque ramum arborum tibi exinde legitimam facio tradicionem et vestituram et me exinde foris expelli vuiripivi et absasito feci tibi et a tuam proprietatem abendum (f) relinqui, faciendum exinde a presenti die tuis et cui tu dederis, iure proprietario nomine, quicquit volueritis, sine omni mea qui supra Meraldi (g) et eredibus ac proeredibus meis contradicione vel repeticione. Si quis vero, quod futurum esse non credo, si ego qui supra Meraldo diacono aut ullus de eredibus ac proeredibus meis seu quislibet ulla obposita vel subrogata persona contra anc car(tulam) vindicione ire quandoque tentaverimus aut eam per covis ingenium infrangere (h) quesierimus, tunc inferamus ad illam partem contra quem exinde litem intulerimus (i) multa quod est pena auro obtimo uncias trex et argenti ponderas sex, et quod repetierimus vindicare non valeamus, set presens anc cartula vindicionis dioturnis temporibus firma et stabilis permaneat atque persistat inconvulsa cum stipulacione su(n)nixa. Et pro onorem diaconato meo nec me liceat amodo ullo tempore nolle (j) quod volui, set quod a me ic semel factum vel conscriptum est inviolabiliter conservare promitto cum stipulacione su(n)nixa. Et a me qui supra Meraldus diaconus meisque eredibus ac proeredibus sint omni tempore defensata versus te qui supra Giselbertus et tuis eredibus aut cui vos dederitis; quam si defendere non potuerimus (k), suprascripta vindicione sicut superius legitur vobis in duplum restituamus in eodem locis sicut pro tempore meliorata fuerit aut valuerit sub estimacione. Et bergamena cum actrementario de terra levavi, paginam Teudaldi not(ario) tradidi ad scribendum et eam scribere rogavi, in qua subter confirmans testibusque obtulit roborandam. Actum eadem civitate. Meraldus diaconus a me facta subscripsi. Signum manibus Azoni et Alberici atque Eponi de eadem civitate Bergamo legem viventes Alamanorum testes. Signum manibus (l) Liuperti et Andrei de eadem civitate Bergamo legem viventes Romana testes. Signum manibus Rodeverti qui et Rolando et Benedicti et Amizoni, pater et filio, legem Langobardorum viventes testes. Ego qui supra Teudaldus notarius et iudex sacri palacii scripsi, post traditam complevi et dedi.

(a) Segue rasura di una lettera.
(b) Segue que est eraso.
(c) B Vicencii senza segno abbreviativo.
(d) Segue rasura di una lettera.
(e) p(re)dictis nell'interlineo.
(f) a- corretta su r
(g) q(ui) s(upra) Meraldi nell'interlineo.
(h) -g- corretta da d
(i) aut eam - intulerimus nell'interlineo, con segno di richiamo dopo te(n)taverim(us)
(j) B nolle nolle
(k) defensata - potuerimus nell'interlineo, con segno di richiamo dopo te(m)pore
(l) La prima asta di m- corretta su asta lunga ascendente e discendente.

Edizione a cura di Cristina Carbonetti
Codifica a cura di Gianmarco De Angelis

Informazioni sul sito | Contatti