Lombardia Beni Culturali

Biblioteca Civica - Fondo pergamene

266

Chunradi II regis diploma

1026, Peschiera.

Corrado II re, a preghiera del vescovo di Bergamo Ambrogio, conferma tutti i beni e diritti della canonica di S. Vincenzo di Bergamo, con particolare riferimento alla giurisdizione su Calcinate e sulla cappella che vi si trova, nonché sugli arimanni abitanti delle vicine località Balbiaco e Sosciaco.

Originale (A), 3171. A tergo, due note di unica mano del sec. XII: De districtu de Calcinate e d(e)istrictu (così), entrambe precedute da un segno di croce con due bracci orizzontali potenziati; di altra mano del sec. XII: PRIVILEGIUM | de loco Calcinate; di mano del sec. XIII: Visum per probam die .XVI. intrante novembris cantra illos de Ter[ço]; di altra mano del sec. XIII: Visum fuit per probam ex parte domni Arderici advocati sindici ecclesie Vinc(entii) (così) | et aliorum canonicorum illius ecclesie contro homines de Calcinate, die .VI. exeunte | octubris .M.CC.XVIIII.; infine, di mano del sec. XIV: De decimis .C. tua nobis. | Nonnulli etiam vitam clericorum tanquam abhorrabilem detestantes decimas eis ob hoc | subtrahere non verentur et infra verum se ad de[[.....]]| pretextu vero nequicie clericorum nequeunt eas nisi quibus ex mandato | divino debentur pro suo arbitrio (dubito della lettura) erogare cum nulli sit licitum | aliena cuique concedere preter Domini voluntatem.

Edizioni: CELESTINO, Historia quadripartita di Bergamo, II, 418; UGHELLI, Italia sacra, IV, col. 442; LUPO, II, coll. 527-530; CIPOLLA, Nuovi studi, pp. 463-465, il quale identifica la località 'Vescovera' con Peschiera sul lago di Garda; MGH, Dipl. regum et imp. Germ., 4, pp. 73-75, doc. 61.
Regesti: BÖHMER, III/1, n. 63; SAVIO p. 47; STUMPF, n. 1911 (che attribuisce il diploma al marzo 1026).
Cit. RONCHETTI, II, pp. 127s.

Pergamena in buono stato di conservazione, fatta eccezione per quattro piccoli fori in corrispondenza delle piegature; mm. 775 x 410/350.
Cfr. CIPOLLA, Un diploma, che ritiene il documento originale; BRESSLAU, Jahrbücher, che lo ritiene invece una trascrizione eseguita nel secolo XI.

(L) In nomine domini Dei ęterni. Conradus gratia Dei rex. Omnibus fidelibus nostris presentibus et absentibus notum esse volumus quia, dum quodam | tempore Pergameam civitatem et Beati Vincentii martyris (a) ęclesiam (b) fuissemus ingressi, venerabilis pontifex Ambrosius, qui illis diebus eiusdem prę|sulatus cathedram obtinebat, supplex nostram adiit maiestatem obnixe videlicet obsecrans et exposcens, ut de omnibus territoriis rebus et fun|dis ad ipsius ęcclesię canonicam attinentibus, nominative de oppido Calcinate cum capella infra castrum fundata et cum omni pertinentia | sua intrinsecus et forinsecus, sicut olim divę memorię Azo eiusdem sanctę Pergamensis (c) Ecclesiaę (d) episcopus eidem ęcclesię Sancti Vincentii per | testamentum contulerat, et districtione arimanorum ibidem adiacentium, sc[il]icet in Balbiaco et Saxaco habitantium, quatinus ad | partem publicam nulla conditione responderent neque ad partem comitatus placitum custodirent neque toleneum (e) neque precariam darent | neque ullam facerent angariam (f) ad partem publicam; insuper et de aliis omnibus prediis et rebus, quascumque vel idem prefatus bonę memorię pontifex | vel cęteri ipsius loci presules et rectores seu etiam cęteri sęculares ibidem pro animarum suarum remediis contulerunt, ut, sicut haec | omnia nostri pręcessores reges et imperatores ad usum et stipendium ibi servientium sub suę protectionis munimine defenderunt, ita | et nos sub nostre pietatis (g) umbraculo tueremur. Cuius petitioni, ut iustum est, misericorditer annuentes per hanc nostri pręcepti paginam | confirmamus et corroboramus omnes res et facultates prędictę canonicae et prędictos arimanos, sicut superius compręhensę (h) sunt; eo | videlicet ordine, ut amodo in antea ad usum et utilitatem sanctae ęcclesiae servientium, tam ipsi quam et successores eorum, habeant, teneant | firmiterque possideant, omnium hominum contradictione et repetitione (i) remota. Precipientes itaque sancimus ut nullus dux, archiepiscopus, | episcopus, marchio, comes, vicecomes, gastaldio nec ullus rei publicae exactor seu aliqua regni nostri magna parvaque persona predictos | canonicos vel successores eorum qui pro tempore ad prefatum venerabilem locum Deo servituri sunt, de suprascriptis arimannis et rebus dis|vestire, molestare vel inquietare presumat. Si quis vero, quod futurum non credimus, huius nostrę precęptionis violator extiterit, | sciat se libras centum auri optimi compositurum, medietatem camerę nostrę et memoratis canonicis vel eorum successoribus alteram. | Quod ut verius credatur diligentiusque ab omnibus observetur, hoc pręceptum inde conscriptum manu propria confirmantes sigilli nostri | impressione iussimus insigniri (j).
Signum (k) domni (l) Conradi regis (M) invictissimi.
Hugo cancellarius vice domni Aribonis archicancellarii recognovit. (SI D).
Datum anno dominicę incarnationis M°XXVI, indicione VIIII, regni vero domni Chuonradi secundi regn(antis) II. Actum in Episcoparia.

(a) -y- su rasura.
(b) ęcl(esi)am nell'interlineo, tra Vincentii e martyris
(c) Segue rasura di una lettera, probabilmente i
(d) Così A.
(e) Così A.
(f) La seconda -a- corretta su e
(g) p- corretta da p(ro) mediante rasura del segno abbreviativo.
(h) Così A.
(i) La prima -e- nell'interlineo.
(j) Rasura nell'interlineo, sopra -ig-
(k) Precede SIG eraso.
(l) Rasura sopra e sotto -mn-

Edizione a cura di Cristina Carbonetti
Codifica a cura di Gianmarco De Angelis

Informazioni sul sito | Contatti