Lombardia Beni Culturali

Curia vescovile - Archivio capitolare

147

Cartula commutationis

1038 febbraio, Albino.

Ambrogio vescovo di Bergamo permuta con Lanzo del fu Vitaliano, da Curnasco, un appezzamento di terra arativa ed uno di terra recintata, situati in Albino, nei vocaboli Nigriani e Tidolo, ottenendo in cambio un appezzamento di terra vitata e dieci di terra arativa, parimenti in Albino, nei vocaboli Favale, Rivalta, Cruicia, Sabbone, Runcolo, a la Trexa, a la Salice, Runco de Nanzo e Agro.

Originale (A), 4198 (M II). A tergo, di mano del sec. XIII: Albigne.

Pergamena in mediocre stato di conservazione con rosicature laterali, macchie di umidità e putrefazione della membrana sul margine destro all'altezza delle righe 5-6 e 8-9; mm. 585 x 165.

(ST) In Christi nomine. Cunradus gracia Dei imperator augustus, anno i[mp]eri eius undecimo, mense febroarius, indicione sesta. Comutacio bone fi[dei no]situr esse contractum ut vicem emcionis obtinead firmita[tem eo]dem|que nexu oplicant contradantes. Pl[acuit] itaque, bona convenit volun|tatem inter dominus Ambrosius episcopus sancte Bergomensis Eclesie [nec non et inter] (a) | Lanzus filius quondam Vitaliani, de loco Curnasco, qui profesus est ex na[cione mea le]gem vivere Langobardorum, ut in Dei nomine debeant dare, sicut et a presen[ti]| dedit i[n pr]imis dedit (b) ipse d[omnus] Am[bro]sius e[piscop]us eiusdem Lanzoni comu|[tatori] suo in causa comuta[cio]nis no[mine suo iure presenti die abendum id sunt] pecias duas de terra, una aratoria et una que est cl[auso]ri[ba iu]|ris ipsius episcopati, que est institute in loco et fundo Albine. Prima pecia de terra | aratoria regiacet a locus qui dicitur Nigriani, et est per iusta mensura perticas iugiales le|giptimes sex [et] tabulas legiptimas vigincti et due; fines: a mane suprascripto Lanzoni | et in aliquit via, a meridie et sera seu a montibus Sancti Alexandri et in aliquit via (c). Predicta | pecia de terra clausoriba regiacet a locus qui dicitur Tidolo, et est per ius[ta] mensura tabu|las legiptimas quadtuor; fines: a mane et montibus Sancti Alex[a]ndri, a meridie [[.....]]oni, a sera via. Quidem ad vicem recepit ipse domnus Ambrosius episcopus a part[e sui e]piscopati ab eodem Lanzo comutatore suo similiter in causa comutacionis no[mine presenti die] iuris predicti sui episcopati abendum, it sunt pecia una de terra cum vites s[uper]| se abente et decem pecie aratorie que sunt (d) constitute in eodem loco et fundo Albi[ne]. | Suprascripta pecia de terra cum vites super se abente regiacet a locus qui dicitur Favale et est per iusta | mensura tabulas legiptimas vigincti et quinque; a mane Faustini, a meridie et sera | suprascripti Lanzoni, a montibus Sancti Alexandri. Prima pecia aratoria est a locus qui dicitur Rivalta; | est per mensura iusta tabulas duodecim et dimidia: a mane et montibus Sancti Alexandri, a me|ridie Stefani. Secunda pecia dicitur Cruicia et est per iusta mensura tabulas decem et dimidia: |[a] mane Faustini, a meridie via, a montibus aqua. Tercia pecia dicitur Sabbone et est per iu|sta mensura tabulas octo: a mane et meridie Sancti Alexandri, a sera Vualperti. Quart[a]| pecia dicitur a Favale; est tabulas legiptimas sex: a mane et sera Faustini. Quin[ta p]ecia dicitur in Runcolo; est tabulas legiptimas quadtuordecim: da trex partibus S[ancti Al]exandri, a montibus Leoni. Sesta pecia dicitur a la Trexa; est tabulas septe: a mane et | montibus Sancti Alexandri, a sera via. Septima pecia dicitur a la Salice; est tabulas u[n]de|cim et dimidia: a mane Sancti Alexandri, a meridie Petri, a sera aqua. Octava pecia | dicitur in Runco de Nanzo; est tabulas legiptimas vigincti: a mane Faustini, a sera Le|oni, a montibus Stefani. Nona pecia dicitur in eodem Cruicia; est per mensura iusta tabulas | legiptimas treginta et una: a mane Petri, a meridie via, a montibus aqua. Deci|ma pecia a locus qui dicitur Agro, et est per mensura iusta tabulas legiptimas octo: a ma|ne Faustini, a sera Sancti Alexandri, a montibus Petri. Quidem et ut ordo legis depossit | et anc previdendam comutacionem acceserunt super ipsas pecias terre a previdendum et | estimandum, it est Daniel presbiter de ordine sancte Bergomensis Eclesie et missus ipsius d[omni]| Ambrosii episcopus, una cum tribus ominibus Deum timentes exstimatoribus, corum nomi|na sunt Faustino filio Cenasconi et Petro filio quondam Iohanni seu item Gisemundo filio | quondam Gariverti deodem loco Albine; quibus omnibus rectum conparuit esse et ipsi exstima|tores exstimaverunt et dixerunt eo quod meliorata et ampliata causa recipere ipse | domnus Ambrosius episcopus a parte eiusdem sui episcopati ab eodem Lanzo comutatori suo quam | ei dediset et ac comutacio inter eos legibus et firmiter fieri posset. As autem peci|as terre superius dicte vel comutate, cum superioribus et inferioribus seu cum ingre|soras et (e) acessionibus suorum in integrum ipsi comutatores sibi unus alteri in vicem comu|tacionis tradiderunt, faciendum pars parti a die presenti quod ut supra in comutacione | dederunt cum eredibus et succesoribus suorum, iure proprietario nomine, quicquit voluerint, sine [o]mni | uni alterius suorumque eredibus vel successoribus contradicione. Et sponderunt (f) se ipsi comutatore[s]| sibi unus alteri cum eredibus et successoribus suorum suprascriptas pecias terre superius comuta[te]| omni tempore ab omni contradicentes omines defensare; unde pena inter se posu|[e]runt, ut si quis ex ipsis aut eredibus vel successoribus suorum se de ac comutacione remo|vere quesierint et non permanserint in ea omnia qualiter superius legitur vel si ab unum|coque (g) ominem iam nominatis pecias terre sicut superius legitur non defensaverint, | tunc illa pars que oc non conservaverint conponat a parte fidem servandi pena | nomine suprascriptas pecias terre in duplum sub estimacione in consimilis locis sicut pro tempo|re melioratis fuerint aut valuerint, quia sic inter eos convenit. Et si eidem Am|brosii episcopi propter onore episcopati sui de lege Romana aliquit inpedit, nec | eum licead ullo tempore nolle quod voluit, set quod ab eo ic semel factum vel | conscriptum est inviolabiliter conservare promisit con stipulacione subnixa . | Unde due comutacione uno tinore scripte sunt. Actum suprascripto loco Albine (h).
Signum # manu(m) suprascripti Lanzoni qui ac cartulam comutacionis fieri rogavi.
Signum # manibus suprascripti Faustini et Petri seu Gisemundi qui super | ipses pecies terre accesserunt et exstimaverunt (i) ut supra (j).
Signum # manibus Nembroni et Adelberti, pater et filio, viventes | lege Romana testibus.
Signum # manibus Lanfranki et Teudaldi seu Vuiberti testibus.
(ST) Ego Rihizus notarius scripsi, postradita conplevi et dedi.

(a) Lacuna per circa 10 lettere.
(b) Coś A.
(c) -a nell'interlineo.
(d) A sun
(e) Segue p(ro) eraso.
(f) Coś A.
(g) Coś A.
(h) Albine nel rigo sottostante, presso il margine destro.
(i) -x- nell'interlineo.
(j) A supa con trattino abbreviativo su -p-

Edizione a cura di Marco Vendittelli
Codifica a cura di Gianmarco De Angelis

Informazioni sul sito | Contatti