Lombardia Beni Culturali

Curia vescovile - Archivio capitolare

164

Cartula commutationis

1040 aprile 11, Chiuduno.

Daiberto arcidiacono della Chiesa di Bergamo permuta con Giselberto prete, da Cazzago S. Martino, una tenuta in Cologne (Bs), composta di sei appezzamenti di terreno seminativi, vignati e boschivi, ottenendo in cambio altrettanti appezzamenti, uno dei quali con alberi di castagno, in Medolago, nei vocaboli Tumbille, Porcarola e Gazahurcho.

Originale (A), 2311 (H XVII). A tergo, di mano del sec. XII: In Medolaco; di altra mano dello stesso secolo: Commutatio de Caloni[[..]] et de Medollago.

Cit. LUPO, II, coll. 605-606.

Pergamena di mm. 715 x 275.

(ST) In nomine domini Dei eterni. Anni ab incarnatione domini nostri Iesu Christi sunt milleximo (a) quadrageximo, unde|cimo die de mense aprelius, inditione octava. Comutacio bone fidei nositur esse contractum ut vi|cem emscionis (b) obtineat firmitatem eodemque nexu (c) oblicant contraentes. Placuit itaque, bona convenit vo|luntatem inter domnus Dagibertus archidiaconus sancte Bergomensis Ecclesie nec non ex alia parte inter | Giselbertus presbiter de loco Caciago, qui profitebat se ex natione sua lege vivere Langobardorum, ut in Dei nomine debeant | dare, sicut a presenti dederunt ac tradiderunt vicisim sibi unus alteri comutationis nomine; in primis dedit ipse domnus | Dagibertus archidiaconus eidem Giselberti presbiteri in causa comutationis (d) it sunt sorte una iuris de calonica (e) ipsius ecclesie, quibus esse videtur in vico et fundo Cologne, et est recta et laborata per Iohannes et --- (f) masarii; et est predicta | sorte pecies sex (g). Prima pecia cum sediminas et vineis (h) super abente et in aliquit aratoria, est per mensura iusta iugio | uno cum tabulis centum sexaginta (i): coerit ei da mane via, da meridie Giselberto (j) et Ermenulfo (k) presbiter, a sera (l) et montis Sancti Marii. Secunda pe|cia ibi prope, est per mensura iusta t(a)b(u)l(a)s centum sebtuaginta: coerit da trex partibus via, da montis Mazo. Ter|cia pecia non multum logne (m), est per mensura iusta t(a)b(u)l(a)s duecenti sexaginta trex: coerit ei da mane Petro, | a meridie orto, a sera Arderico presbiter, a montis Alcherio. Quarta pecia est per mensura iusta iugies sex cum tabulis | centum quatuordecim: coerit ei a mane Sancti Marii, a meridie et sera via, a montis Alcherio. Quinta pecia est | per mensura iusta iugio uno cum tabulis traginta (n) et octo: coerit ei a mane et sera Sancti Marii, a meridie et montis Sancti | Faustini. Sesta pecia que est silvata (o), locus Gallone, est per mensura iusta iugies quattuor cum tabulis duocen|ti quinquaginta quattuor: coerit ei da omnibus partibus Sancti Marii. Quidem et at vicem recepit ipse domnus | Dagibertus archidiaconus a parte ipsius ecclesie et calonica ab eundem Giselberti presbiter similique comutationis nomine | meliorata rex sicut lex abet, it sunt pecies sex (p) de terra, quinque campives et sesta cum arboris castaneis quin|que super abente, iuris ipsius Giselberti presbitero, quibus esse videtur in loco et fundo Medolaho. Prima pecia locus qui dicitur Tumbil|le, est per mensura iusta iugio uno: coerit ei a mane heredes quondam Giselberti, a meridie via, a sera semita, a montis heredes quondam | suprascripto Giselberti et in parte Sancti Protaxii et in alico ipsa semita. Secunda pecia l(ocus) Porcarola, est per mensura iusta simili|ter iugia una: coerit ei da trex partis via, da quarta parte heredes suprascripto quondam (q) Giselberti. Tercia pecia l(ocus) Gaza|hurcho, est per mensura iusta t(a)b(u)l(a)s duecenti: coerit ei a mane et montis Vitali presbiter, a meridie et sera heredes suprascripto quondam | Giselberti. Quarta pecia (r), ibi prope, est per mensura iusta t(a)b(u)l(a)s quinquaginta quattuor: coerit ei a mane via, a meridie | Iohanni, a sera Andrei, a montis heredes suprascripto quondam Giselberti. Quinta pecia similiter ibi prope, est per mensura iusta t(a)b(u)l(a)s quinquagin|ta (s) et sex: coerit ei a mane Andrei (t), a meridie (u) via. Sesta pecia cum iam dictis arboris super abente est per mensura iusta | t(a)b(u)l(a)s viginti et octo: coerit ei a meridie et sera Petroni, a montis heredes quondam Vuiberti sibeque alie sunt coerentes . | Has denique iam dictis rebus superius nominatis vel comutatis, una cum accesionibus et ingresoras seo cum superiori|bus et inferioribus earum rerum qualiter superius legitur, inter se comutaverunt sibi unus alteri comutationis nomine tradiderunt | facientes exinde unus quis (v) de co receperunt tam ipsis quamque et succesores vel heredes eorum a (w) presenti die proprietario | nomine quiquit voluerint aut previderint, sine omni uni alterius contraditione; e sponderunt se ipsis comutatores, tam ip|si quamque et succesores vel heredes eorum, suprascriptis rebus quas ab invicem comutacionis nomine tradiderunt (x) pars parti omni tempore ab omni | ominem defensare. Quidem et ut ordo legis deposit et at anc previdendam comutationem, acceserunt super ipsis rebus at previ|dendum it sunt Celso diacon(us) miso ipsius domni Dagiberti arhidiaconi (y) ab eo directo, una cum boni omines estimatores | da ambarum parcium, qui ipsas rex estimaverunt, id sunt Rogherio et Vuilielmo seo Bonizo; quibus omnibus (z) estimantibus compa|ruit eorum et (aa) estimaverunt quod meliorata rex susceper(unt) ipse domnus Dagibertus archidiaconus ab eundem Giselbert(us) presbiter quam | daret, et legibus comutacio ec fieri poset (bb) ; de quibus et pena inter se posuerunt ut quis ex ipsis aut succesores vel heredes eorum se de | anc comutationis nomine removere quexierint et non permanserint in ea omnia qualiter superius legitur vel si ab unumquamque ominem |[qui]sco ut supra comutationis nomine tradiderunt (cc) in integrum ab invicem non defensaverint, conponant pars parti a partem (dd) fidem servandi pena |[d]uplis ipsis rebus sicut pro tempore fuerit melioratis aut valuerit sub estimatione in consimilis locis; et nec eis liceat ul|lo tempore nolle quod voluerunt set quod ab eis semel factum vel conscribtum est sub iuxiurandum inviolabiliter conservare promiserunt (ee) in|convulsa, cum stipulatione subnixa; unde due cartule comutationis uno tinore scribte sunt. Actum in loco et fundo Claudune.
+ Giselbertus presbiter a me facta supscripsi.
Signum # manibus suprascriptorum Rogheri et Vuilielmi seo Bonizoni estimatores qui ipsas rex estimaverunt ut supra, at confirmandum manum po|suerunt. Signum # manibus Ariberti et Lanfrachi (ff) seo Auberti testes, lege Romana viventes. Signum # manibus Arnulfi et Nanteri testes.
(ST) Giselbertus notarius sacri palacii rogatus subscripsi, postradita complevi (gg) et dedit.

(a) -mo nell'interlineo.
(b) Cosė A.
(c) -x- su rasura.
(d) Segue rasura per uno spazio di circa 2 lettere.
(e) Cosė A, qui e in seguito.
(f) Spazio bianco per circa sette lettere.
(g) -x su rasura.
(h) v- su rasura e la prima i nell'interlineo.
(i) -x- su rasura e -ginta nell'interlineo.
(j) Giselb(er)to aggiunto in un secondo tempo nello spazio lasciato in bianco e risultato troppo esiguo.
(k) et E- su rasura.
(l) p(res)b(ite)r a s(e)r(a) su rasura.
(m) Cosė A.
(n) Cosė A.
(o) -ta nell'interlineo.
(p) -x su rasura.
(q) q(uon)da(m) nell'interlineo.
(r) A peci
(s) qu- iniziale su rasura.
(t) -e- su rasura.
(u) -rid- su rasura.
(v) Cosė A per unusquisque
(w) a corretta da altra lettera.
(x) Corretto da d(e)d(e)r(unt) con tra nell'interlineo e l'aggiunta di i tra le due d
(y) Cosė A.
(z) A om(n)ib senza segno abberviativo per us
(aa) et aggiunto nello spazio tra eor(um) e estimaver(unt)
(bb) po- nell'interlineo.
(cc) Corretto da d(e)d(e)r(unt) con tra nell'interlineo e l'aggiunta di i tra le due d
(dd) a parte(m) nell'interlineo.
(ee) Tra -s- e -e- č una lettera erasa.
(ff) Cosė A.
(gg) A comple

Edizione a cura di Marco Vendittelli
Codifica a cura di Gianmarco De Angelis

Informazioni sul sito | Contatti