Lombardia Beni Culturali

Curia vescovile - Archivio capitolare

6

Cartula comutacionis

1062 febbraio, 'Bergamo'

Adelberto del fu Rotepaldo, da Levate, arcidiacono della Chiesa di Bergamo, a nome della quale agisce, permuta con Buniperto prete figlio di Alberga, da Barzizza, un appezzamento di terra edificabile con casa e tettoia nella stessa località Barzizza, vocabolo Valicula, ricevendone in cambio un appezzamento di terra egualmente edificabile, con casa e tettoia, sito nella stessa località, vocabolo Voa.

Originale (A), 1126 (D XV). A tergo, di mano coeva: Commutacione de Barsegia; di mano del sec. XII: De Barsicia.

Regesto: LUPO, II, col. 660.
Cit.: MENANT, Campagnes lombardes, p. 143 nota 404.

Pergamena lievemente offuscata da macchie che non compromettono la lettura; mm. 250/240 x 255/240.
La scrittura è parallela ai lati lunghi della pergamena.
L'indizione non corrisponde all'anno dell' incarnazione, segnando una unità in meno.

(ST) In Christi nomine. Anno ab incarnacione domini nostri Iesu Christi milesimo sexagesimo secundo, mense februarius, indicione quartadecima. Commutacio bone fidei nos | situr esse contractum ut vice emcionis obtineat firmitatem eodemque nexu oblicant contradantes. Placuit itaque et bona convenit voluntatem inter domnus Adelbertus arhi | diaconus de ordine Sancte Bergomensis Ecclesie et filius quondam Rotepaldi, de loco Lavate, nec non et inter Bunipertus (a) presbiter filius Alberge, de loco Barxegia, qui profesus est (b) ex nacione sua | legem vivere Langobardorum ut in Dei nomine debeant dare sicut a presenti dedit ipse domnus arhidiaconus eidem Buniperti presbiteri in causa commutacionis suo iure presenti | die abendum, id est pecia una de terra que est sedimen cum casa et tegia super abente iuris ecclesie vel canonice Sancti Vincencii et est posita in eodem loco et fundo Barxegia, locus ubi dicitur Va | licula: coeret ei a mane et meridie ipsius Buniperti presbiteri, a sera via, a montes Lamperti; et est per iustam mensuram tabulas legitimas quinque et dimidia. Quidem ad vicem recepit ipse dom | nus arhidiaconus ad partem eiusdem sue canonice ab eodem Buniperto presbitero commutatore suo similiter in causa commutacionis presenti (c) iuris predicte sue canonice abendum, id est pecia | una de terra que est sedimen cum casa et tegia super abente iuris predicti Buniperti presbiteri, et est constituta in eodem loco Barxegia, locus qui dicitur Voa: coeret ei a mane Dominici et Cresencii germanis, | a meridie vel sera via, a montes similiter de ipsi germanis; et est per iustam mensuram tabulas legitimas sex cum pedes legitimos quattuor. Quidem et ut ordo legis depossit ad anc previdendam commutaci | onem accesserunt super ipses pecies terre ad previdendum, id sunt Ardimannus presbiter de eadem ordine sancte Bergomensis Ecclesie et missus ipsius domni arhidiaconi una cum tribus ominibus Deum timentibus estimato | ribus quorum nomina sunt Vualpertus et Petrus seu Leo vicinis de loco Leuse, quibus omnibus rectum comparuit et ipsi estimatores estimaverunt et dixerunt eo quod meliorata et ampliata | causa (d) reciperet ipse domnus arhidiaconus a parte predicte sue canonice ab eodem Buniperto presbitero commutatore suo quam ei daret et ac commutacio inter eos lebus (e) ac firmiter fieri | posset. As autem suprascriptes pecies terre qualiter superius legitur cum superioribus et inferioribus seu cum finibus et accessionibus suorum in integrum ipsi commutatores sibi unus alteri in vice commutacionis tradiderunt | faciendum pars parti a die presenti quod ut supra in commutacione dederunt cum eredibus et successoribus suorum iure proprietario nomine quicquit voluerint, sine omni uni alterius suoruque (f) eredibus | vel successores suorum contradicione. Et spoponderunt se ipsi commutatores sibi unus alteri cum eredibus et successoribus suorum suprascriptes pecies terre superius dicte vel commutate omni tempore ab omni contradicentes ommi | nes (g) defensare. Unde penas inter se posuerunt ut si quis ex ipsis aut eredes vel successores suorum se de ac comutacione (h) removere quesierint et non permanserint in ea omnia qualiter | superius legitur vel si ab unoquoque ommine iam nominates (i) sicut superius legitur non defensaverint, tunc illa pars que oc non conservaverint componat a parte | fidem servantis pena nomine suprascriptes pecies terre sicut superius legitur in duplum, sub estimacione in eisdem vel in consimilis locis sicut pro tempore meliorates fuerint | aut valuerint, quia sic inter eos convenit. Et si eisdem domni Adelberti et Buniperti propter onorem arhidiaconati et sacerdocii suorum de lege Romana aliquit | impedit et nec licead eis ammodo ullo tempore nolle quod voluisemus, set quod ab eis ic semel factum vel conscriptum est inviolabiliter (j) conservare | promiserunt, cum stipulacione sunnixa. Actum intus eadem canonica. Unde (k) commutacione uno tenore scripte sunt.
+ Bunipertus presbiter a me facta subscripsi. + Ardemannus presbiter missus ut supra subscripsi.
Signum # manibus suprascriptorum Vualperti et Petri seu Leoni qui super ipses pecies (l) terre accesserunt et estimaverunt ut supra.
Signum # manibus Giselberti et Iohanni legem viventes Romana testes.
Signum # manibus Alberici et Petri seu Cresencii testes. (ST) Garibaldus notarius et iudex scripsi, post traditam complevi et dedi.




(a) Segue rasura di 1 lettera.
(b) Segue l parzialmente erasa.
(c) Così A: si sottintenda die
(d) A casa
(e) Così A, si intenda legibus
(f) Il compendio -r(um) è sormontato da un ulteriore segno abbreviativo, superfluo, qui e appresso.
(g) A ripete o(m)mines
(h) -tacione su rasura.
(i) Così A: si sottintenda terre o res
(j) A ripete inviolabilit(er)
(k) Così A; si sottintenda due
(l) A ripete pecies

Edizione a cura di Rita Cosma
Codifica a cura di Gianmarco De Angelis

Informazioni sul sito | Contatti