Lombardia Beni Culturali

Curia vescovile - Archivio capitolare

121

Cartula iudicati

1083 maggio, Bergamo.

Matteo del fu Vitale, da Bergamo, destina pro anima alla chiesa e canonica di S. Vincenzo della stessa città tutte le sue proprietà consistenti nella metà di cinque appezzamenti di terra in località Zanica, di cui il primo è un sedimen nella località stessa, tre sono terre campive in vocabolo ad Riolo e vicinanze, l'ultima una terra arativa in vocabolo Felxido; lascia inoltre ai canonici la piena fruibilità del canone da esse derivante, indicando in Pietro del fu Vitale il conduttore della terra.

Originale (A), 1444 (F II). A tergo, di mano pressoché coeva: Cartula Sancti Vincentii de terra in Vetianica.

Cit.: LUPO, II, coll. 744-745; MENANT, Campagnes lombardes, pp. 334 nota 112, 339 nota 132 (con segnatura errata).

Pergamena di forma leggermente trapezoidale con macchie lungo tutto il lato sinistro e una fascia più scura dovuta a umidità alle rr. 15-19; mm. 231/217 x 220/195.
Dovendo escludere, per il confronto con gli altri documenti rogati da questo notaio Lanfranco (v. Lanfrancus V notarius nella lista dei rogatari contenuta nell'Introduzione di questo volume), l'uso di un computo pisano dello stile dell'incarnazione, l'indizione risulta in difetto di una unità.

(ST) In Christi nomine. Anno ab incarnatione domini nostri Iesu Christi milesimo oc | tuagesimo tertio, mense madius, inditione quinta. Ego in Dei nomine Matheus filius quondam | Vitalis, de civitate Bergamo, qui professo sum legem vivere Langobardorum, presens presentibus dixi: "Vita et | mors in manu (a) Dei est; melius est enim homini metu mortis vivere quam spem vi | vendi a subitanea morte pervenire (b) ". Et ideo ego qui supra Matheus (c) volo et iudico | seu statuo atque per istam meam ordinationem confirmo ut presenti die et ora deveni | at cunta (d) mea portione, quod est medietatem de peties quinque de terra iuris mei (e) que abere | viso sum in loco et fundo Vetianica. Prima petia de terra que est sedimen, que est posita | infra eodem vico; coeret ei a supra totam: a mane via, a meridie et sera de heredes quondam Gumperti | presbiteri; et est mea (f) portio tabulas sexaginta et novem. Secunda petia de terra quest (g) campo, locus | ubi dicitur ad Riolo; coeret ei: a mane via, a sera Sancte Marie, a m(onte)s (h) Petri; et est per iustam mensuram perti | cas iugiales due et dimidia et tabulas quinque. Tertia petia de terra, que est similiter campo, ibi prope; coe | ret ei: a meridie Sancte Marie, a sera Sancti Martini, a m(onte)s de heredes quondam Petri; et est similiter mea por | tio per iustam mensuram tabulas vigincti et una. Quarta petia similiter ibi prope; coeret ei: a mane de here | des quondam Audeverti, a sera Sancti Alexandri, a m(onte)s de heredes quondam Lanfranci; et est per iustam mensuram | perticas una et dimidia et tabulas quattuor. Quinta petia de terra, que est similiter aratoria, locus ubi (i) | dicitur Felxido; coeret ei: a meridie Sancte Marie, a sera Sancti Martini, a m(onte)s via; et est similiter mea portio |[inf]ra ipses coerenties per iustam mensuram tabulas vigincti et quinque et dimidia; et si amplius fuerint |[petie]s de terra quam ut supra (j) mensura legitur similiter valeant, in iure et potestatem eclesie seu canonice |[San]cti Vincentii, sita eclesia seu canonica ipsa infra suprascripta civitate Bergamo; ita tamen ut ipsi ordi | narii qui (k) in eadem eclesia seu canonica ordinati fuerint, fatiant de fictum vel censum quod exierit | de predicta terra comuniter quiquit voluerint sine omni mea qui supra Mathei et heredum meorum contraditione, | quia omnia sic est mea bona voluntas propter anime mee remedium. Actum suprascripta civitate Bergamo.
Signum # manum suprascripti Mathei qui hanc cartulam (l) iudicati fieri rogavit.
Signum # manum Ariberti et Arderici seu Lanfranci testes.
(ST) Lanfrancus notarius scripsi, post traditam complevi et dedi. Fictum de supradicta terra (m) est medium unum de panico aut milio ad currentem starium de suprascripta | canonica Sancti Vincentii et denarium unum et fugatia una et pulum similiter unum. Supradicta | terra tenta et laborata fit per Petrum filium quondam Vitalis.




(a) -a- corretta da altra a mal eseguita.
(b) -i- corretta da -e-
(c) A Matheius
(d) cu(n)ta nell'interlineo.
(e) -i corretta da e principiata.
(f) a corretta da d mediante rasura dell'asta ascendente.
(g) q- corretta da d e -u- corretta da altra lettera, forse e principiata.
(h) Lo scioglimento del compendio ms è mantenuto in parentesi in ragione del fatto che nei nn. 137, 145, 180, 245, 246, scritti dal medesimo rogatario, questa forma si alterna con l'altra montibus per esteso (n. 180, r. 28), più spesso presente informa compendiata montib(us).
(i) -i nell'interlineo per mancanza di spazio infine rigo.
(j) A u sup(ra)
(k) A q con omissione del segno abbreviativo.
(l) Così sciolgo il compendio per contrazione e troncamento carl, usuale a questo notaio, in base a n. 180 r. 39 dove è cartula(m)
(m) A tra con omissione del segno abbreviativo.

Edizione a cura di Giuliana Ancidei
Codifica a cura di Gianmarco De Angelis

Informazioni sul sito | Contatti