Lombardia Beni Culturali

Curia vescovile - Archivio capitolare

180

Cartula iudicati et offersionis

1092 aprile, Bergamo.

Alberto del fu Guglielmo, da Bergamo, dona per l'anima del fu Stefano da Vertova e della di lui moglie Alberga nonché di tutti i fedeli defunti, alla chiesa e canonica di S. Alessandro nelle vicinanze di Bergamo tredici appezzamenti di terra, di cui dodici arativi e uno a bosco, in località Guzzaniga, vocaboli al Broilo, in Campo Ito[l]eni, al Campo da la Nuce, a Noelle, al Coste, a Colarida, a Redaria, a Tombille, a Cesa Longa, al Merlo, Galiunculo, con facoltà per i canonici di disporre in comune dei frutti e del canone derivante da tali terre.

Originale (A), 4504 (M XIII). A tergo, di mano del sec. XII: [...] (lacuna per 6 lettere) Sancte [...] (lacuna per 10 lettere) de peciis tredecim de terra intus |[....], di mano del sec. XII/XIII: Cartula de Zusianica, di altra mano del sec. XII/XIII: Pro d[.] pposito (così).

Pergamena in mediocre stato di conservazione per sbiadimento dell'inchiostro sul margine sinistro e macchie varie su tutta la superficie oltre che per una lacerazione, seppur di lieve entità, sul margine destro tra le rr. 3 e 4; mm. 350/343 x 170/165.

[(ST)] [In] Christi nomine. Ab incarnatione domini nostri Iesu Christi milesimo nonagesimo |[secun]do, mense aprelis, inditione quintadecima. Ego in Dei nomine Albertus filius quondam Vui |[li]elmi, de civitate Bergamo, qui professo sum legem vivere Langobardorum, presens presentibus dixi: "Vita et mo[rs in] manu Dei est; melius est enim homini metu mortis vivere quam spem vivendi [a](a) | subitanea morte pervenire". Et ideo ego qui supra Albertus volo et iudico seu statuo atque | per hanc cartula offersionis mee confirmo ut presenti die et ora deveniant peties | tredecim de terra, duodecim aratorie et una buscuosa, iuris mei que abere viso sum | in loco et fundo Zusianica. Prima de terra que est aratoria, locus ubi dicitur al Broilo; | coeret ei: a mane et meridie Sancte Marie, a montibus Sancti Alexandri; et est per iustam mensuram |[t]abulas triginta et due. Secunda petia ibi prope; coeret ei: a mane et montibus Sancti Alexandri, | a meridie Sancti Salvatoris; et est per iustam mensuram tabulas triginta et trex. Tertia petia | ibi non longe; coeret ei: a mane Sancte Marie, a sera Sancti Alexandri, a montibus Sancti Salvato | ris; et est per iustam mensuram tabulas triginta et quattuor. Quarta dicitur (b) in Campo Ito |[l]eni; coeret ei: a mane Alexandri, a meridie Sancti Alexandri, a sera via, a m(onte)s Vitalis; et est | per iustam mensuram tabulas decem et novem. Quinta dicitur al Campo da la Nuce; coeret ei: a mane | via, a meridie Sancti Alexandri, a montibus Bonovicini; et est per iustam (c) tabulas quadraginta | et quattuor. Sesta dicitur a Noelle; coeret ei: a sera Sancti Salvatoris, a meridie Sancte Marie, a m[onte]|Vitalis; et est per iustam mensuram tabulas triginta et due. Septima dicitur al Coste; coe | ret ei: a mane Petri, a meridie Sancti Iacobi (d), et est per iustam mensuram tabulas sede | cim. Octava dicitur a Colarida (e); coeret ei: a mane via, a meridie et sera Vitalis; et est per iustam | mensuram tabulas quadraginta (f). Nona dicitur a Redaria; coeret ei: a mane Sancti Iacobi (g), | a sera Iohanni, a montibus Obizoni; et est per iustam mensuram tabulas quadraginta. De | cima dicitur a Tombille; coeret ei: a mane et sera Vitalis, a meridie Iohanni; et est (h) tabu | las vigincti et trex. Undecima dicitur a Cesa Longa; coeret ei: a mane via, a sera Pe | tri, a meridie Alexandri; et est per iustam mensuram (i) quadraginta et octo. Duo | decima dicitur al Merlo; coeret ei: a mane Sancte Marie, a meridie Vitalis, a montibus Alex | andri(j); et est per iustam mensuram (k) tabulas sedecim. Tertiadecima petia de terra que | est buscuosa, locus ubi dicitur Galunculo (l); coeret ei: a mane et montibus Leobardi(m), | a sera Lanfranci; et est per iustam mensuram tabulas vigincti et quinque; et sunt suprascriptes (n)| peties de terra tote insimul per iustam mensuram perticas decem et octo, et si amplius | fuerint similiter valeant, in iure et potestatem (o)eclesie seu canonice Sancti Alex | andri ubi eius sanctum requiescit corpus, sita (p) eclesia ipsa foris et prope suprascripta civitate | Bergamo; et fatiant exinde ipsi ordinarii qui pro tempore in eadem eclesia | seu canonica ordinati fuerint de frugibus et censum de ipsa terra (q) comuniter (r) et equaliter quicquit volue | rint aut melius previderint, sine omni mea qui supra (s) Alberti et heredum me | orum contraditione, propter (t) anime quondam Stefani qui fuit de Vertoa et anime Alberge| que fuit coniux ipsius Stefani remedium et mercedem, seu pro remedium omnium fide | lium defunctorum, quia omnia sic est mea bona voluntas. Actum suprascripta civitate Bergamo.
Signum # manum suprascripti Alberti qui hanc cartulam iudicati et offersionis (u) | fieri rogavit.
Signum # manibus Alberti et Oddoni seu Lanfranci testes.
(ST) Lanfrancus notarius scripsi, post traditam complevi et dedi.




(a) Si restituisce in base al confronto con il documento n.121 del medesimo rogatario.
(b) Segue rasura di due lettere, come pare.
(c) Così A: si sottintenda mensuram
(d) Segue a montib(us) depennato.
(e) La prima -a- corretta su o
(f) -i- corretta su a; seguono nell'interlineo tre lettere parzialmente erase.
(g) I- corretta su a principiata.
(h) Così A: si sottintenda p(er) iusta(m) m(en)sura(m)
(i) A m(en)s cui segue ripetuto Alexandri, con omissione di tabulas
(j) -d- corretta da a
(k) A m(en)sura per omissione del segno abbreviativo della nasale finale.
(l) Un tratto di penna a scopo correttivo consentirebbe anche la lettura Galiunculo
(m) -di nell'interlineo per mancanza di spazio in fine rigo.
(n) -e- corretta dalla e usata nel nesso et
(o) La prima -t- corretta da lettera con asta discendente, come pare.
(p) -i- ripassata su i precedente.
(q) de frugib(us) - t(er)ra nell'interlineo.
(r) Corretto da comit utilizzando la t come secondo tratto di -u- e completando -nit(er)
(s) s- corretta su a
(t) La prima p- corretta da q
(u) Segue fiersi | snissnis, con -io- corretto da -ni-

Edizione a cura di Giuliana Ancidei
Codifica a cura di Gianmarco De Angelis

Informazioni sul sito | Contatti