Lombardia Beni Culturali
70

Cartula commutationis

1130 febbraio, Astino.

Maginfredo, abate del monastero del S. Sepolcro di Astino, di legge longobarda, dà a Lanfranco de Iusianica e Pietro Sticca di Bergamo, pure di legge longobarda, un appezzamento di terra con una casa solariata sito in Bergamo, ricevendo in cambio un appezzamento di terra vitata e boschiva sito in Astino.

Originale, BCBg, Collezione di pergamene, perg. 1219 [A]. Regesto Guiducci, pp. 64, 316. Nel verso, di mano del sec. XII: Co(mutatio) Lanfranci de Zusanica et Petrum Sticcam cum abbate de | Astino terra iacet ad Astinum et [[...]]ta quod monasterium dedit s(uprascrip)to Lan(franco) pro co(m)mutatione domum unam quam habebat prope turrem Litefredi et turris illa est que modo dicitur turris de Vintagnaciis; di mano del sec. XII-XIV: Astino; di mano del sec. XV-XVI: Comutatio terarum .MCXXX. de fevrer; di altra mano del sec. XV-XVI: Abbas dedit unam domum in civitate Pergami / monasterius recepit in Vale Astini; altre segnature di epoca moderna, tra cui segnatura Guiducci: E 61.

Cf. MENANT, Nouveaux monastères, pp. 296 (nota 101), 300 (nota 123), 302, 304 (nota 141), 305 (nota 148), 306 (nota 158).

La pergamena è complessivamente in buono stato di conservazione.

(SN) In Christi nomine. Anno ab incarnatione d(omi)ni nostri Iesu Christi mill(esimo) centesimo trigesimo, mense feb(ruarii), | ind(itione) octava. Comutatio bone fidei noscit(ur) esse contractus ut vice e(m)ptionis obtineat firmi|tatem eode(m)que nexu obligat contrahentes (1). Placuit itaque et bona convenit voluntas inter do|mnum Maginfredum (a), abbatem monasterii Sancti Sepulchri de Astino, necnon et inter Lanfrancum de Iusi|anica et Petrum Sticcam de civitate (b) Pergami, qui professi sunt ex natione eorum lege vivere Langobardorum, | ut in Dei nomine debeant dare sic(ut) a presenti dedit in primis ipse domnus Maginfredus abbas eisdem | Lanfranco et Petro co(m)mutatoribus suis, in causa co(m)mutacionis nomine, suorum iuri, presenti die ha|bendum, id est petiam unam de terra cum casa solariata sup(er) habente, iuris prefati monasterii, quam | habere visum est in s(upra)d(ic)ta civitate, prope terram Liutefredi; cui coheret: a mane Ioh(ann)is, a meridie Petri, a sera de he(re)d(i)bus | Liutefredi, a montibus Lanfranci, totam inintegrum. Quidem ad vicem recepit ipse domnus Maginfredus abbas, | ad partem predicti monasterii, similit(er) in causa co(m)mutacionis nomine, suo iuri, presenti die haben|dum, id est petiam unam de terra vidata et buscosa, iuris ipsorum Lanfranci et Petri (c), quam habere visi | s(un)t in loco q(ui) d(icitu)r Astino; cui coheret: a mane via, a meridie et s(er)a monasterii de Astino, a montibus Ioh(ann)is, inintegrum. | Quidem ut ordo legis deposcit (2) ad hanc previdendam co(m)mutacionem accessit super ipsas petias ter|re ad previdendas et estimandas, id est Lanfrancus Soppus, missus eiusdem monasterii, una | cum duobus aliis hominibus Deum timentibus estimatoribus, quorum nomina s(un)t Arnaldus de Ca(m)panile et Gi|silbertus Bosus, quibus omnibus rectum co(m)paruit et ipsi estimatores estimaver(unt) et dixer(unt) eo quod | melioratam et a(m)pliatatam causam acciperet ipse Maginfredus (d) abbas, ad partem eiusdem monasterii, quam ei | daret, hec co(m)mutacio inter eos legibus ac firmit(er) fieri posset. Has au(tem) petias terre superius dictas | vel co(m)mutatas, cum superiore et inferiore seu cum fine et accessione sua, inintegrum, ipsi co(m)mutatores sibi unus | alteri in vice co(m)mutacionis tradider(unt) faciendum pars parti quod ut sup(ra) in co(m)mutacione deder(unt)| cum her(e)d(i)bus et successoribus suorum iure proprietario quicquid voluerint sine omni unius alterius suorumque heredum vel suc|cessorum contrad(itione). Et spoponder(unt) se ipsi co(m)mutatores sibi unus alteri cum her(e)d(i)bus et successoribus suorum s(upra)d(ic)tas | petias terre omni te(m)pore ab omni contrad(icen)te homine defensare et si (e); unde pęna(m) inter se posuer(unt) ut si quis ex ipsis | aut suorum heredum vel successorum se de hac co(m)mutacione removere q(uę)sierit et non permanserint in eis omnia sic(ut)| sup(ra) l(egitur) vel si ab unoquoque homine ia(m) nominatas terras non defensaverint (f), tunc illa pars q(uę) hoc non conservaverit co(m)ponat (g) | parti fidem servanti, pene nomine, s(upra)d(ic)tas petias terre in duplum in eodem vel in consimili loco, quia sic inter se | convener(unt). Unde due cartule co(m)mutacionis uno tenore scripte s(unt). Actum s(upra)d(ic)to loco Astino.
Signu(m) (h) ++ manuu(m) s(upra)d(ic)tor(um) Lanfranci et Petri qui hanc cartulam fieri rogaver(unt). + Lanfrancus Soppus s(ub)s(crip)si.
Signu(m) +++ manuu(m) s(upra)d(ic)tor(um)Arnaldi (i) et Gisilberti estimatorum qui sup(er) ipsas terras accesser(unt) et estimaver(unt) ut sup(ra) (j).
Signu(m) +++ manuu(m)Oddonis et Lazari seu Vuarini et Adam et Rogerii testium.
(SN) Lanfrancus causidicus scripsi, p(ost) traditam co(m)plevi et dedi.


(a) -re- corr. da altre lettere, come pare.
(b) -e corr. su altra lettera.
(c) -tri su rasura.
(d) Maginfredus sembra aggiunto in seguito nello spazio bianco predisposto.
(e) Così A.
(f) La terza e parzialmente coperta da macchia non dovuta a correzione.
(g) -t aggiunta nell'interlineo.
(h) Sig- è reso con un grafismo, qui e nei casi seguenti.
(i) A- corr. da l.
(j) -ver(unt) ut sup(ra) nel sottolineo.

(1) Cf. Cod. Iust. 4.64.2.
(2) AHIST. 16.

Edizione a cura di Gianmarco Cossandi
Codifica a cura di Gianmarco Cossandi

Informazioni sul sito | Contatti