Lombardia Beni Culturali
96

Carta (cartula) venditionis

1137 gennaio 17, Levate.

Pietro detto Operti, figlio del fu Alberto, e sua moglie Berlenda, Lanfranco, figlio del fu Operto, e la sua matrigna Bentevenia, vedova di Operto, tutti di Levate e di legge longobarda, dichiarano di aver ricevuto da Lanfranco, converso del monastero del S. Sepolcro di Astino e messo dell'abate, due lire di denari d'argento di vecchia moneta quale prezzo della vendita di cinque appezzamenti di terra siti in Levate - tre di terra arativa ove dicesi Campo Lifrini e due a castagneto ove dicesi Castenolo de Murgula -, dell'estensione complessiva di sessantadue tavole e sette pertiche.

Originale, BCBg, Collezione di pergamene, perg. 2047 [A]. Regesto Guiducci, p. 150. Nel verso, annotazione coeva, soltanto in parte leggibile con l'ausilio delle luce di Wood: [[...]]orum (non è possibile determinare con esattezza l'estensione della lacuna) de Astino; di mano del sec. XIII: Co(m)p(ra) constavit sol(idos) .XL.; di altra mano del sec. XIII: In Lavate; segnature di epoca moderna, tra cui segnatura Guiducci: C 152.

Cf. BELOTTI, Storia di Bergamo, I, p. 279; MENANT, Nouveaux monastères, p. 305 (note 147 e 148).

La pergamena, in discreto stato di conservazione, presenta qualche macchia di umidità con conseguente scolorimento e sbavamento dell'inchiostro, e qualche modesta rosicatura lungo il lato sinistro. Tracce di rigatura a secco. I forellini di cucitura, visibili nel margine inferiore, denunziano la congiunzione di questa alla pergamena di cui al n. 97.
Circa il contenuto, cf. doc. n. 97.
Il dettato è alquanto scorretto.

(SN) In nomine D(omi)ni. Anno ab incarnacion(e) d(omi)ni nostri Iesu Christi mill(esim)o centesimo trigesimo | septimo, sesto decimo cal(endas) feb(r)uari(us), indicione quinta decima. Constat nos Petrum, | filium quo(n)da(m)Alberti, qui d(icitu)r Op(er)ti et Berlendam, iugales, et Lanfrancum, filium quo(n)da(m)Op(er)ti, et Benteveniam, ma|triniam eius, relicta quo(n)da(m) Op(er)ti, filia quondam *******, de loco Lavate, qui profesi sumus nos vivere | lege Longobardorum, consenciente ia(m)dicto Lanfranco filiastro et mondoaldo (a) meo michi et subt(er)| firmante ipso nam s(upra)s(crip)to iugale et mondoaldo meo michi cui sup(ra) Berlende (b) consenciente (c) et subt(er) confirmante, acci|pisemus nos sup(ra)dicti sicuti et in presencia testium manifesti (d) sumus quod accepimus cumuniter a te Lanfranco, | converso Sancti Sepulcri de Astino atque miso do(m)ni abatis ipsius monesterii (e), arientum den(ariorum) bon(orum) veteris | monete lib(r)e due, finito precio (f), sic(ut) inter (g) nos convenimus, nominative pro quinque peciis de terra, iuris nostri, | quas habere et posidere visi sumus in ipso loco et fondo Lavate. Prima e(st) aratoria locus ubi d(icitu)r Ca(m)po Lifri|ni; cui coheret: a mane via, a sira ipsius monesterii Sancti Sepulcri, a meridie Alberti, a mo(nte)Bastardi, et e(st) per men|sura(m) pertice quinque hocto tabule minus et a(m)plius si inventa fuerit plus. Secunda e(st) aratoria locus ubi d(icitu)r similit(er) (h) | Ca(m)po Lifrini; cui coheret: a mane Ioh(ann)is de Astine, a sira Bastardi, a meridie Bateferi, a mo(nte)Petri, et e(st) per men|sura(m) tabule (i) triginta et hocto et a(m)plius si plus inventa fuerit. Tercia est aratoria [si]milit(er) posita ibi prope; cui coeret: | a mane Bastardus de Su(m)movico, a sira Plumazolo (j), a meridie Bateferi, a mo(nte)Sancti Stefani, et e(st) per mensura(m)| tabule triginta et due (k) et plus si a(m)plius inventa fuerit. Quarta e(st) cum casteis sup(er) se habente posita locus ubi | d(icitu)r Castenolo da Murgula; cui coeret (l): a mane Ioh(ann)is, a sira Cresencius, a meridie (m) Bertari da Sporzatica, a mo(nte)Mur|gula, et e(st) per mensura(m) decem et hocto tabule et a(m)plius si plus inventa fuerit. Quinta e(st) similit(er) cum casteis ibi prope | cui coeret: a mane Alberti Carulla, a sira Ioh(ann)is, a meridie Bertari, a mo(nte) Ioh(ann)is, et e(st) per mensura(m) pertice due et a(m)plius si plus inventa | fuerit. Que aut(em) s(upra)s(crip)te pecie de terra in singulis locis iacentes iuris nostri sup(ra) dicti, una cum accesionibus et cum |[in]gresibus suis et in superioribus et inferioribus seu cum fine earum rerum qualit(er) sup(ra) legit(ur), inintegrum, ab ac die tibi cui supra |[Lan]franco pro s(upra)s(crip)to precio vendimus et tradimus atque emancipamus nulli alii venditis, donatis, allienatis, obnoxiatis vel tra|[di]tis n(isi) tibi, ut facias exinde tu et succesores tui ad partem s(upra)s(crip)ti monasterii de Astino aut cui vos dederitis a presenti |[die] et ora, iure proprietario nomine, quidquid volueritis, sine omni nostra et h(e)r(e)du(m) nostrorum contradictione. Quidem | spondimus (n) atque promittimus nos qui sup(ra) venditores, una cum nostris h(e)r(e)dib(us) ad s(upra)s(crip)tum monesterium aut cui dederit (o) | s(upra)s(crip)tam vendicionem qualit(er) sup(ra) legit(ur), inintegrum, ab omni homine defensare; quod si defendere non potuerimus aut exinde | per quodvis ingenium alliquid subt(ra)ere quesierimus, t(un)c in duplum s(upra)s(crip)tam vendicionem ut sup(ra) l(egitur), inintegrum, ad (p) predictum monasterium (q) | restituamus sic(ut) pro te(m)pore fuerint meliorate aut valuerint sub extimacione in consimilibus locis. Actum e(st)| h(oc) felicit(er) in s(upra)s(crip)to loco Lavatis. Signu(m) ++ manuu(m) s(upra)s(crip)torum Petri et Berlende, iugalium, et Lanfranci | et Bentevenie qui hanc car(tam) vendicionis tradiderunt et mulieribus eisdem consenserunt ad omnia ut sup(ra).
Signu(m) ++ manuu(m)Vuidonis et Gutefreidi et Alberti seu Lanfranci testium.
Henricus et Ottolinus, nepotes Petri Op(er)ti, manuum posuer(unt) in hanc cartulam ad confirmandam in obligata pena dupli; | Bonitas Martinus et Gallus ibi testes (r).
(SN) Ego Saxo not(arius) et iudex rogatus sacri palacii, p(ost) traditam scripsi et dedi.


(a) Segue una rasura dell'estensione di circa quattro lettere.
(b) B(er)lende su rasura.
(c) co(n)se(n)ciente nell'interlineo.
(d) -i corr. su o.
(e) A monenesterii.
(f) Tra p(re) e c lettera erasa.
(g) int(er) nell'interlineo.
(h) -li- nell'interlineo.
(i) tabule nell'interlineo.
(j) -o- corr. su altra lettera, come pare.
(k) due su rasura.
(l) -o- corr. da altra lettera, come pare.
(m) -ri- nell'interlineo.
(n) Segue et superfluo e non cassato.
(o) Segue ab om(n)i eraso.
(p) ad nell'interlineo.
(q) A manasterium, nell'interlineo.
(r) Henricus - testes aggiunto in seguito da altra mano coeva o di poco successiva nello spazio bianco tra la riga del signum e la completio.

Edizione a cura di Gianmarco Cossandi
Codifica a cura di Gianmarco Cossandi

Informazioni sul sito | Contatti