Lombardia Beni Culturali
7

Carta commutationis

1179 marzo 4, Brescia.

Alberto prete della chiesa di San Desiderio di Brescia, con il consenso di Nunziato e Salvagno frati, permuta con Martino Tonso una terra sita in località Serpente, ricevendo in cambio un'altra terra sita nella medesima località.

Originale, ASBs, ASC, Codice Diplomatico Bresciano, b. 7, n. CXV (già BQBs, Codice Diplomatico Bresciano, p. 121 n. 37) [A]. Nel verso, di mano del sec. XII: [Carta] comutationis; di altra mano coeva: Carta comutationis [Mar]tini Tonsi e di seguito, di mano del sec. XIV: cum ecclesia S(ancti) Desider[ii].

La pergamena presenta lacerazioni lungo i margini laterali e inferiore e in corrispondenza dell'angolo superiore sinistro e inferiore destro nonchè ampie macchie dovute a colla, tre fori in corrispondenza di r. 21 e abrasioni di inchiostro in corrispondenza di antiche piegature orizzontali cui è stata sottoposta per la conservazione.

+ In Christi nomine, anno Domini .MC. septu(agesimo) nono, indict(ione) .XII., die dominico quarto | intrante mense marcii, sub porticu Sancti (a) Desiderii civitatis Brixie, presentia horum hominum quorum | nomina subt(er) l(eguntur). Commutatio bone fidei noscitur esse contractus ut vice e(m)ptionis optinet firmitatem, | eodemque (b) nexu obligat se contraentes. Itaque placuit atque convenit inter presbiterum (c) Albertum predic[te]| ecclesie Sancti Desiderii nec non et inter Martinum Tonsum (d), qui professi (e) sumus lege vivere Romana, ut in | Dei nomine (f) debeant dare commutationis nomine sibi invicem terras suas unus alii. Quapropter | prefatus presbiter Albertus, vice prefate ecclesie et consentientibus (g) Nunciati et Salvagni (h) fratrum predict[e]| ecclesie, in primis dedit per commutationis nomine predicto Martino peciam unam de terra iu|ris predicte ecclesie et que iacet in Cerpento et que dicitur esse unum ploum et .XVIII. tab(ulas), coheret | ei a mane et a meridie predictus Martinus, a sera via, a monte filii Ugonis, quidem (i) atque ad | invicem accepit prefatus presbiter, vice predicte ecclesie, a prefato Martino similiter commutationis (j) | nomine melioratas res sicut lex habet, scilicet pecia una de terra iuris sui que iacet in Cerpen|to et que dicitur esse duo ploaa (k) et .X. tab(ulas), coheret ei a mane et a meridie via, a sera predicta | ecclesia, a monte Albericus Capriani (l). Quidem et ad invicem promiser(unt) atque sposponde(runt) (m) se | ipsi commutatores per se et per suos heredes ac successores iamdictas [res] superius traditas | ac commutatas accipientibus suisque heredibus aut successoribus aut [cui] dederint ab omni | homine defensare, quod si defendere non potuerint aut exinde aliquid per quodvis ingenium | subtraere quesierint, tunc in duplum supra dictas res superius traditas et commutatas rest[i]|tuere, sicut pro te(m)pore fuerint meliorate aut valuerint sub estimatione in consimilibus | locis. Signa (n) manuum supradictorum commutatorum qui has car(tas) commutationis vicisim | inter se tradiderunt et scribere rogaverunt.[U]n(de) due [cartae] in uno tenore scripte sunt. Si[gna]| manuum Girardi de Pluvethize et Ottonis de Ello et Lanfranci de Urzeiano test[ium ro]ga|torum.
Ego Scacia not(arius) interfui et rogatus scripsi.

(a) S(an)c(t)i aggiunto in un secondo momento, nello spazio residuo.
(b) -q- corr. su altra lettera, come pare.
(c) p- corr. su altra lettera, come pare.
(d) -s- corr. su altra lettera, come pare.
(e) A professu con il secondo tratto di -u- eraso, come pare.
(f) no- corr. da m, come pare.
(g) c- corr. da altra lettera, come pare.
(h) Sulla seconda a- segno abbreviativo - lineetta ondulata - superfluo.
(i) A quide per omissione del segno abbreviativo.
(j) Il segno abbreviativo per -m- manca, a causa dell'abrasione del supporto in corrispondenza di co-
(k) Così A.
(l) -c- corr. su d(e) erasa.
(m) Così A.
(n) Il signum crucis, che sostituisce si- di signa, è composto da tre tratti verticali ondulati intersecati da due obliqui, qui e oltre.

Edizione a cura di Diana Vecchio
Codifica a cura di Gianmarco Cossandi

Informazioni sul sito | Contatti