Lombardia Beni Culturali
54

Pagina communtationis

961 febbraio 4, Brescia.

Otta, badessa del monastero di <San> Salvatore di Brescia, detto Nuovo, dà a Leoprando, abitante a Nuvolera, un piccolo appezzamento di terra sito a Nuvolera, in località Anglario, dell'estensione di trentasei tavole, ricevendo in cambio due appezzamenti di terra, il primo in parte vitato e in parte arabile, il secondo arabile, siti pure a Nuvolera, in località Setava, dell'estensione complessiva di quarantadue tavole.

Originale, ASMi, MD, cart. 7, n. 74 [A]. Copia ottocentesca con A. Regesto Astezati, pp. 67, 634 (alla data 961 febbraio 5). Regesto Osio, p. 24. Altro regesto ottocentesco, camicia cartacea di A. Nel verso, annotazione sbiadita, forse del sec. XII, di cui si legge soltanto la parte iniziale: Com[utacio]; di mano del sec. XIIex.: Carta de Nuvelaria; di mano del sec. XV-XVI: De Nigolaria; altre annotazioni di epoca moderna, fra cui segnatura Astezati: L fil. 1 n. 15.

Edizione: PORRO LAMBERTENGHI, Codex Diplomaticus Langobardiae, n. 643, coll. 1107-8.
Trascrizione parziale: ODORICI, Storie Bresciane, V, n. IV, pp. 13-4 (alla data 961 febbraio 11).
Regesto: ODORICI, Storie Bresciane, V, n. IV, p. 13 (alla data 961 febbraio 11).
Cf. VIOLANTE, La chiesa bresciana, p. 1025; WEMPLE, S. Salvatore/S. Giulia, p. 96; BROGIOLO, Brescia altomedievale, p. 89 (nota 25); MENANT, Le monastère de S. Giulia, p. 121 (nota 20); ID., Campagnes, pp. 133 (nota 368), 658 (nota 328); LUDWIG, Zur Chronologie, p. 115.

La pergamena presenta rosicature lungo i margini e le antiche piegature. Foro di filza.

(SN) In nomine [domini Dei] eterni et salvatoris nostri Iesu Christi. Berengarius et Adelberto | filio eius in gr(ati)a Dei reges anni regni eorum undecimo, die quarto intrante mens(e) febru|ario, inditjone quarta. Comutatjo bone fidei nussitur esse c(on)tractum inter (a) d(omi)na Ota, | abb(atissa) ex regali progenie (b) orta mon(a)sterii Domini Salvatoris, fundatum infra civit(atem) Brixiam, que | dicitur Novo, seo et ex alia parte inter Leoprando, habitator in vico et fundo | Nuvellaria, de comutandis ordinibus ex rebus subterius nominati quas sibi ab in|vicem pars partis comutatjonis nomine iure proprietario tradiderunt adque confirmav|erunt ad possidendum, dedit et tradidit predicta (c) domina Ota abb(atissa) comutatjonis | nomine eidem Leoprandi idest una petjola terra cum buscalia super se de propriis rebus | que pertinet de curte Nuvellaria, et ipsa curte pertinet de s(upra)s(crip)to mon(a)sterio, que est ipsa petja | terra constituta in s(upra)s(crip)to fundo Nuvellaria, locus Anglario (d), abet predicta pecia ter|ra per mensur(a) legitima ad ratj(one) facta tabulas treginta sex; finis ab ea: da mane | et ser(a) seo partis montis rebus de s(upra)s(crip)to mon(a)sterio, da meridie te s(upra)s(crip)to comutatore et in | parte Ambrosio cum suos consortes abentes. Unde pro hec ad invicem dedit et tradidit | predictus Leoprandus eidem ut supra d(omi)na Ota abb(atissa) ad parte de s(upra)s(crip)ta curte vel mon(a)sterio | similiter comutatjonis supra nomine ex integras duas petjas terras, una in parte vidata et in par|te aratoria et alia aratoria, que sunt constitutas in s(upra)s(crip)to fund(o)Nuvellaria, locus Seta|va (e), habentes predictas petjas terras ambas insimul c(on)putatas per mensur(a) legitima | tabul(a)s quadraginta duo; finis ab una ex ipsas: ex omni parte rebus de ut supra | mon(a)sterio; secunda petja finis ab ea: da mane rebus de curte Vintiliaga, da meridie | fluvio Raudone percurrit, da ser(a) rebus que fuit quondam Pascuali et da partis montis Albe|rico abet. Super quas vero rebus ad previdendum et extimandum accesserunt id sunt | Giselbertus filius quondam Gisemperti et Vualperto filius quondam Amelfredi, de villa Areliana, | seo Gisemprando filius quondam Landeverti, de villa Sutegussio, idonei et credentes bo|nis hominibus quorum amittitur fides, a quibus previdentes et extimantes paruit eorum | esse recte quod adhuc amplius et meliorata causa recipiebat predicta d(omi)na Ota | abb(atissa), ad parte de predicta curte vel mon(a)sterii, quem (f) esset illut quod dicitur videbatur, pro ideo ac | comutatjo bene et (g) rationabiliter cum lege (1) fieri poteret; ergo comutatis rebus in loca | ia(m)dicta iuxta qualiter mensura dicta est et infra s(upra)s(crip)tis confinales discernitur cum omnia | super ipsis rebus adstantes et earum egressoras, inintegrum, prestandum (h) sibi unus alteri comutatjonis | nomine perpetualiter proprietario iure tradiderunt adque confirmaverunt ad possidendum et quod | ius inter ipsis uti convenisset. Pena nomine inter se fieri statuerunt ambe partes dicen|tes ut si qua pars ex ipsis vel eorum succ(essores) aut hered(e)s quocu(m)que tempore se de ac comuta|tjonis nomine removere aut retraere vel intendi quesierint aut ab omnem contra|dicentem hominem una pars ab alia minime defensare potuerint, tunc conp(onat)| pars illa que in culpa ceciderint ad illam partem que in sua permanserit fidem ipsis rebus | in duplum sub exstimatjonem inibi aut in consimilis locis, restituere oblicaverunt | de quo deinde intenderint aut una pars ab alia minime defensare potuerint. Unde duo pagi(nas) comutatjonis scriptas. Acto Brixie. Fel(iciter).
Signum + manus qui supra Leoprandi qui fieri rogavit ad omnia s(upra)s(crip)ta.
Signum +++ manibus s(upra)s(crip)torum Giselberti et Vualperti seo Gisemprandi exstimatores | ut supra interfuerunt.
[Sign]um + manus Grimaldi filius quondam Ursoni. Signum + manus Ioh(ann)i filius quondam Gariverti. Signum + manus |[[...........] filius] quondam Petri, isti de prope foro publico. Signum + manus Martini filius quondam Roperti | de vico Catjaferrea, lege Romana viventes testes.
+ Ego Martinus rogatus test(i)s s(ub)s(cripsi).
(SN) Ego Leoprandus notarius rogatus scripsi post tradita conplevi.


(a) Così A, con omissione di buona parte dell'arenga e del testo iniziale.
(b) -g- forse corr. da e.
(c) predicta su rasura.
(d) Non si esclude la lettura Anglano.
(e) Lettura meno probabile Retava.
(f) q(u)em da q(uo)d mediante correzione di -e- su -d e aggiunta del segno abbr. per la u.
(g) e- corr. da r, anticipazione erronea dell'iniziale della parola successiva, mediante parziale rasura del tratto discendente.
(h) prest(an)d(um), lettura e scioglimento probabili.

(1) AHIST. 16.

Edizione a cura di Irene Rapisarda, Gianmarco Cossandi
Codifica a cura di Gianmarco Cossandi

Informazioni sul sito | Contatti