Lombardia Beni Culturali
164

Adriani IV papae mandatum

<1157 - 1159> febbraio 18, Laterano.

Adriano IV papa, informato dalla badessa del monastero di S. Giulia che Ugo Sporonus e alcuni suoi socii non si attengono a quanto sentenziato in precedenza da papa Anastasio <IV> in merito al porto piacentino e al transito delle navi, impone a Ugo <Pierleoni> , vescovo di Piacenza, di fare rispettare, entro venti giorni, quanto stabilito.

Originale, ASBs, ASC, Codice Diplomatico Bresciano, busta 6, perg. XCIX [A]. Regesto Astezati, pp. 546, 651 (alla data 1156 febbraio 18). Regesto Cristoni, p. 7. Nel verso, di mano dell'estensore del documento: Placentin(o) episcopo, corretta da mano del sec. XV-XVI in: 1156. | Placentine ad episcopum | pro portu Padi; altre annotazioni di epoca moderna, tra cui segnatura Astezati: K fil. 3 n. 1, coperta da striscia cartacea incollata alla pergamena.

Trascrizione: ODORICI, Storie Bresciane, VI, n. CCXVI, p. 120 (all'anno 1156).
Regesti: ODORICI, Storie Bresciane, V, n. LXXIX, p. 108 (all'anno 1156); Kaltenbrunner in Wiener, XCIV, n. 7024, p. 667 (alla data 1157-1158); JAFFÉ-L., nn. 10234, 10480; KEHR, Italia Pontificia, VI, 1, n. 19.
Cf. PALLASTRELLI, Il porto e il ponte del Po, p. 14; WEMPLE, S. Salvatore/S. Giulia, p. 100; MENANT, Campagnes, p. 291 (nota 281).

La pergamena, in buono stato di conservazione, presenta soltanto qualche macchia di umidità lungo il margine sinistro.
In corrispondenza del margine destro sono visibili i fori praticati per l'appensione del sigillo, oggi deperdito.

Adrianus episcopus servus servorum Dei. Venerabili fratri Hu(goni) (1) Placentino episcopo, salutem et apostolicam benedictionem. Ea que rationabiliter | decisa sunt nullius debent presu(m)ptione convelli et que finem legitimum sorciuntur illibata, debent perpetu|is te(m)poribus et (a) inconcussa servari. Ex parte autem dilecte filie nostre abbatisse Sancte Iulie nobis est intimatum | quod Hu(go) Spor(on)o, Glod[[...]] (b) et socii eorum, parrochiani tui, contra sententiam, quam predecessor noster felicis memo|rie pape Anastasii (2) inter eos de portu Placentino et ipsam canonice promulgavit (c), temeraria presumptione ve|nire contendunt et iuramentum quo predictus Hu(go) et G. pro se et sociis suis ipsi se promiserunt senten|tie parituros puniendo ausu frangere non verentur. Cumque alia vice nostras super hoc litteras susce|pisses ut hec corrigi face(re)s et plenarie emendari, tu nichil unde miramur plurimum curasti ef|fectui mancipare (d). Quocirca per iterata scripta, fraternitati tue precipiendo, mandamus quatinus eosdem | presumptores et socios eorum districte ammonere non differas ut ipsum sacramentum firmiter observan|tes navem quam in eo portu statuerant removendo et pontem penitus destruendo sententiam ipsam (e) teneant inconcussam; quod si | huic a(m)monitioni tue contumaciter duxerint obviandum eos et co(m)plices suos infra .XX. dies post harum | susceptionem, anathematis vinculo denunties innodatos et sententiam ipsam usque ad co(n)dignam satis|factionem (f) inviolabiliter facias observari. Nichilominus autem consules Placentin(os) co(m)moneas ut ab in|festatione predicti portus omni modo desistentes navem quam in ibi (g) statuerunt sine dilatione remove|ant et ulterius non reducant, et prenominatos Hu(gonem) et G. et socios ipsorum co(m)pellant districtus ad ante|dictam sententiam inviolabiliter observandam. Si vero ipsi iuxta co(m)monitionem tuam hec facere | forte co(n)te(m)pserint in eos, auctore D(omi)no, taliter vindicabimus, quod pena indicante cogno|scent quam pericolosum sit nostris non obedire mandatis. Dat(um)Lat(eranum), .XII. kal(endas) martii. (BP D)


(a) et (nota tironiana) aggiunto nello spazio bianco tra le parole contigue.
(b) Non si è stati in grado, qui e nei casi seguenti, di sciogliere l'abbreviazione.
(c) -vi- su rasura.
(d) -e corr. su i.
(e) nave(m) - ip(s)a(m) su rasura.
(f) -n- corr. su altra lettera, come pare.
(g) -b- corr. da altra lettera, come pare.

(1) Ugo Pierleoni vescovo di Piacenza dal 1155 al 1166; cf. GAMS, p. 746.
(2) Anastasio IV; non si è reperito il doc. relativo (cf. KEHR, Italia Pontificia, VI, 1, n. 15, p. 325).

Edizione a cura di Gianmarco Cossandi
Codifica a cura di Gianmarco Cossandi

Informazioni sul sito | Contatti