Lombardia Beni Culturali
3

Cartula offertionis pro anima

1040 marzo.

Nozo e Guido germani, di legge romana, , donano per la propria anima alla chiesa di S. Pietro un appezzamento di terra con alberi di olivo, sito nella medesima pieve, in località Campi, di tavole.

Originale, ASVat, FV, I, 2760 (SPM, 159) [A]. Nel verso, di mano del sec. XII: Tuscolan[o]; altre annotazioni tarde.

L'umidità ha provocato la distruzione di tutta la porzione destra della pergamena e ha pure lasciato larghe macchie in gran parte del foglio superstite, con sporadiche abrasioni. Il restauro del dettato, pressoché completo, tiene conto della produzione coeva del notaio.
Il confronto tra il contenuto della presente cartula e quelli delle altre donazioni di terre sulla sponda occidentale del lago di Garda, rogate da Gariardus, restringe la scelta della data topica tra Toscolano e Maderno.
L'impiego dello stile dell'incarnazione pisana e dell'indizione di settembre da parte del notaio Gariardus (cf. Introduzione, pp. LIII-LIV, nota 166) costringe a datare il documento tra l'1 e il 24 marzo del 1040.

(SN) In nomine domini Dei eterni. Anno ab incarnatjone [domini nostri Iesu Cristi mille quadra]|geximo, mense marcius, inditjone [octava.] [Eclexia Sancti Petri que dicitur Monte]| nos Nozo et Vuido germanis, filii quondam [[...], de plebe][Tuscullano], [[...]] (a) | qui profesi summus lege vivamus Romana, p(resentes) p(resentibus) d[isi]mus: quisquis [in sanctis ac in venerabilibus locis]| ex suis aliquit contullerit rebus, iusta Octori vocem, [in oc seculo centuplum accipiad, in]|super, quod melius est, vitam posidebit eternam (1). Ideoque nos qui s[upra Nozo et Vuido germa]|nis donamus et offerimus in eadem eclexia Sancti Petri pro anime nostre [marcedem it est]| pecia una de terra cum arboris ollivarum super abente iuris n[ostris, quam abere visi summus]| in eadem plebe, locus Campi; est [per] mensura iusta tab[ulas][[...]]; [coerit ei:]| a mane Maria, a montis terr[a][[.]] e Scol[a] sibique alii s(un)t co[erentes. Que autem suprascripta pecia]| de terra cum arboris ollivarum super abente iuris nostris sup[erius dicta, una cum accesi]|one et ingreso seu cum superiore et inferiore suo qualiter [supra mensura et coeren]|cias l(egitur), inintegrum, ab ac die in eadem eclexia Sancti Petri donamus [et offerimus et per presente]| cartula obfersionis ibidem abendum confirmamus, faciend[um exinde pars ipsius]| eclexia a presenti die proprietario nomine quiquit voluerint, si[ne omni nostra qui supra ger]|manis et ehredibus nostris contraditjone. Quidem et spondimus [adque promitimus]| nos qui supra Nozo et Vuido germanis, una cum nostris ehredibus, pars ipsius [eclexia suprascriptam peciam]| de terra cum arboris ollivarum super abente qualiter supra l(egitur), ini[n]tegrum, [ab omni omminem]| defensare; quod si defendere non potuerimus aut si predicta p[ecia de terra cum arboris olliva]|rum super abente pars eiusdem eclexia per covix [ingenium subtragere quexierimus], | tunc in duplum eadem offersio, ut supra l(egitur), [pars ipsius eclexia restituamus]| sicut pro te(m)pore fuerit meliorata aut valuerit s[ub exstimatjone in consi]|mille loco; nec nobis licead ullo te(m)pore nolle quod [voluimus, set quod ad nobis]| semel factum vel conscr[i]ptum est sub iusiur[a]ndum [inviolabiliter conservare]| promittimus (b) cum stipullatjone sub[ni]s[xa.] [Acto][[...]][Feliciter] (c).
Signum ++ manibus s(upra)s(crip)torum Nozoni et [Vui]don[i qui anc cartula]| offersionis fieri rogaverunt ut supra.
Signum +++ manibus Lamfranki et Vitoni seu [[...]][testes lege]| Romana viventes.
Signum ++ manibus Burningi et Lardoni testes.
(SN) Ego Gariardus notarius sacri palacii rogatus s(crip)si [postraditam conplevi]| et dedi.


(a) L'annotazione tergale del sec. XII consente il recupero del nome della pieve, anche se la sua sistemazione all'interno della lacuna (di estensione imprecisabile) non è del tutto sicura.
(b) p(ro)mittim(us) da p(ro)mitto mediante correzione della seconda i su o e aggiunta di -m(us).
(c) Non è possibile stabilire l'estensione della lacuna. Sulla data topica cf. nota introduttiva.

(1) Cf. MATTH. 19, 29.

Edizione a cura di Ezio Barbieri ed Ettore Cau
Codifica a cura di Gianmarco Cossandi

Informazioni sul sito | Contatti