Lombardia Beni Culturali
89

Instrumentum venditionis

1181 marzo 26, Como.

Pietro, detto Lupo, dell'Isola Comacina, vende ad Arnaldo, priore del monastero di Santa Maria dell'Acquafredda, per il prezzo complessivo di undici lire di denari di Milano, tre prati siti sul monte della detta Isola, il primo ove dicesi in Moneta, il secondo in Pobio, il terzo in Doagra, nonché un altro appezzamento con cascinali pure sito in territorio di Isola, ove dicesi ad Cassinam.

Originale, BAMi, Pergamene, n. 1457 [A]. Trascrizione: Bonomi, Diplomatum, BBMi, AE.XV.33, n. 92, pp. 189-190. Regesti: Bonomi, Synopsis cronologica, BBMi, AE.XV.33, c. 404v; Ceruti, BAMi, I 145 suss., n. 76, cc. 14v-15r; Bianchi, Inventario, BAMi, K 202 suss., n. 1457, e nella relativa scheda mobile dell'ordinamento cronologico (manca il regesto del Ferrario). Nota di repertorio: Bianchi, BAMi, K 212 suss., p. 202 (alla voce "Monastero di Acquafredda").
Nel margine superiore sinistro del recto segnatura, pure di mano del Bianchi, che rimanda all'Inventario: "1457".
Nel verso, di epoca medievale, di fase A: "Car(ta) aq(ui)sti in monte Insule facta a Petro Lupo d(e) t(er)ra d(e) Cascina [...]" (l'inchiostro è caduto per lo spazio di circa 40 lettere); pure di epoca medievale, ma di diversa mano: "Asculo et pasculo". Segue di fase B: "ubi dicitur ad Cassinam, in monte de Usutio". Inoltre: segnatura di fase C: "B, n. 20"; regesto Ferrario. Infine: segnatura Bonomi, accompagnata da indicazione dell'anno: "92 .MCLXXXI."; segnatura Ceruti in pastello rosso: "76".

Cf. GRILLO, L'abbazia cistercense, p. 153n, ora anche in IDEM, La costruzione di un rapporto, p. 66n.

La pergamena (mm 253/249 x 108/101) si presenta in buono stato di conservazione, nonostante alcune modeste lacerazioni in corrispondenza delle antiche piegature.
Tracce di rigatura a mina di piombo.
In questo documento si rileva la presenza di linee tipo chiudiriga nell'escatocollo (righe 9-11).

(S) Anno dominice incar(nacionis) mill(esimo) cent(esimo) oct(ua)g(esimo) primo, sexto die exeu(n)te martio, indic(ione) quartadecima. Venditionem et tradicionem pro accepto pretio lib(rarum) undecim d(e)n(ariorum) Mediol(anensium) fecit Petrus, | qui dicitur Lupus, de Insula, in manu domno Arnaldi, prioris monasterii Sancte Marie de Aquafrigida de Insula, ad partem et utilitatem eiusdem monasterii, nominative de tribus pe|tiis prati q(ue) iacent in monte de Insula, et de alia petia terre, cum cassinis super se abente, q(ue) iacet in territorio de Insula, ad locum ubi dicitur ad Cassinam; finis eius: a mane | et a meridie est via, a sero est monasterii Sancti Benedicti, a monte est via; prima petia suprascriptorum pratorum dicitur in Moneta, secunda petia dicitur in Pobio, tercia pecia dicitur in Doagra. Et fu|erunt ipsa prata Pagani de Carale, cum finibus et accessionibus et usantiis suis et cum asculo et pasculo et viganale ad ipsa prata et terram pertinente, inintegrum. Ita quod recto|res et servitores suprascripti monasterii, ab hinc in antea usque in perpetuum, habeant et teneant suprascriptam terram et prata, et faciant exinde ad utilitatem suprascripti monasterii ad proprium quicquid sibi | placuerit, sine contradic(ione) suprascripti Petri suique heredis. Et sic ipse Petrus, pro se et suis heredibus, obligavit se et omnia bona sua pignori suprascripto priori, ad partem suprascripti monasterii, ita | quod defendet et vuarentabit ipsi monasterio et eius rectoribus suprascriptam terram et prata, ut supra legitur, ab omni homine omni tempore et pro suo facto vel dato suo proprio dispendio usque | in perpetuum, in pena duple evictionis. Et insuper hoc instrumentum semper incorruptum se tenere spopondit. Actum Cumis. |
Prenominatus Petrus venditor hoc instrumentum scribere rogavit.
Iacobus Vuallara, Boccavaria de Insula, isti interfuerunt testes. |
(S) Ego Iohannes de Papa iudex hoc instrumentum tradidi et scripsi.

Edizione a cura di Rita Pezzola
Codifica a cura di Rita Pezzola

Informazioni sul sito | Contatti