Lombardia Beni Culturali
22

Praeceptum Ottonis III regis

992 maggio 21 o giugno 20, Allstedt.

Ottone III re, su richiesta di Odelrico, vescovo di Cremona, inoltrata dall'imperatrice Adelaide, prende sotto la sua protezione i beni che il vescovo Odelrico aveva ereditato dal padre Nantelmo, dalla madre Gisla e dal fratello Guglielmo, della famiglia dei conti del Seprio, nelle corti di Castelseprio, Altavilla (Monferrato), Vignale (Monferrato), Morcingo (Mornico Losana) seu Turricelle (Torricella Verzate) e nella città di Pavia.

Copia autentica inizio sec. XIII, BSCr, LC, Codice Sicardo, p. 25, n. 22 [B]. Copia sec. XVIII, Negri, c. 124. Regesto sec. XVIII, Bonafossa, p. 30. Copia sec. XIX, Cereda, sc. 1, sec. X, n. 55 (con data maggio 21). Regesto sec. XIX, Ferragni, n. 86 (con data 992 giugno 10).
B è così autenticata: (SN) Ego Ramundus notarius huius exemplu(m) (così B) autenticum vidi et hic subscripsi. (SN) Ego Gyrardus notarius huius exempli autenticum vidi et legi et exemplavi.
Nel margine esterno, di mano del sec. XVII: Y; nell'angolo in alto, a sinistra, annotazione di mano del sec. XIII: Factum. Nel margine in alto al centro, di mano del sec. XIV, come pare: De Altavilla.

Edizione: Muratori, Antiquitates, VI, col. 219; Cod. dipl. Lang., col. 1523, n. DCCCLXV (con data maggio 21); MGH DDOttonis III, p. 508, n. 97; Falconi, I, p. 230, n. 85.
Regesto: Robolotti, Delle pergamene, p. 45 (con data giugno 12); Robolotti, p. 9, n. 66 (con data giugno 10); Stumpf-Brentano, Die Kaiserurkunden, n. 968; Astegiano, I, p. 39, n. 53 (con data maggio 21); Dobenecker, n. 547; Savio, p. 35; Regesta Imperii, II, 3, n. 1063.

Il curatore dell'edizione MGH citata lascia nel testo la lezione iunii, anche se nelle osservazioni propone di emendare in iulii.
Il titolo che precede il documento e il capolettera sono in inchiostro rosso.

Privilegium mundiburdii de hereditate episcopi Odelrici
IN NOMINE SANCTE ET INDIVIDUE TRINITATIS. OTTO DIVINA FAVENTE CLEMEN|tia rex. Notum esse volumus omnibus Sanctę Dei Ecclesię fidelibus tam in Italia quam ubique | sub nostre dominationis culmine degentibus dilectam aviam nostram Adhaleidam impera|tricem augustam nostram humiliter adiisse clementiam, quatinus Odelricum | episcopum Sancte Cremonensis Ecclesię nostrumque fidelem pro Dei amore nostreque anime remedio seu | fidelitate qua dive memorie avo patrique nostro equivocis imperatoribus augustos | ac eidem magnifice avie nostrę Adalehidi imperatrici augustę nobisque servivit, eo quod a pravis | hominibus multa pateretur adversa, sub nostre defensionis monburdo (a) ac regalis tuitionis | precepto cum omni rerum suarum ac familiarum nobiliumque hereditate vel possessione que illi per | successionem ex parte patris sui Nantelmi matrisque sue Gisle nec non et fratris sui Vi|lielmi comitum defunctorum merite suscipere dignaremur. Quibus iustis petitionibus aures | nostre pietatis accomodantes predictum episcopum Odelricum iuxta imperiales preces avie nostre si|cut superius scriptum est cum omni rerum suarum ac familiarum mobiliumque hereditate vel possessione | que illi per sucessionem ex parte patris sui Nantelmi matrisque sue Gisle nec non et fratris | sui Vilielmi comitum defunctorum evenit, scilicet in curte Castri Sebrii, Alteville, Vinnia|le, ad Morenigo seu Turricelle seu de domibus huiusce portionis vel hereditatis Papie | constitutis, videlicet cum castris et omnibus rebus atque familiis, sicut superius dictum est, uti illi | per successionem integro omnia venerunt in nostram tuitionem suscepimus, ea videlicet ratione | ut nullus dux, marchio, comes, vicecomes vel cuiuslibet ordinis persona ei molestiam seu | violentiam vel aliquam diminutionem predictarum rerum inferre presumat neque devestire | absque legali iuditio audeat, sed ei quiete et pacifice sub nostre defensionis mon|burdo ac regalis auctoritatis precepto vivere liceat. Si quis vero circa eundem | predictum Odelricum episcopum de prenominatis rebus, familiis ac mobilibus seu scriptis que|relam aliquam habuerit, hoc negotium nostrę avieque nostre potestati omnino servamus | Deo annuente in Italiam ante nostram presentiam legaliter diffiniendum. Si vero | quispiam, quod non credimus, huius nostre preceptionis ac regalis defensionis temerarius | violator extiterit, sciat se compositurum auri optimi libras centum, medietatem | camere nostre et cui violentiam inferre presumpserit medietatem. Et ut hec nostre | donationis et confirmationis auctoritas dehinc firma et inconvulsa permaneat, | hoc nostrę celsitudinis mundiburdium et preceptum inde conscriptum sigilli nostri | inpressione signare iussimus manuque propria ut infra videtur corroboravimus.
SIGNUM DOMNI OTTONIS (M) GLORIOSSIMI (b) REGIS.
IOHANNES ARCHIEPISCOPUS ET CANCELLARIUS VICE PETRI CUMA|NI EPISCOPI RECOGNOVI. Data XII kalendas iunii, anno dominice incarnationis | DCCCCXCII, indictione V, anno autem domni Ottonis regnantis VIIII. Actum Altsteti, | feliciter, AMEN.


(a) Così B.
(b) Così B, per gloriosissimi

Edizione a cura di Valeria Leoni
Codifica a cura di Valeria Leoni

Informazioni sul sito | Contatti