Lombardia Beni Culturali
62a

Praeceptum Ottonis III imperatoris

996 agosto 3, Pavia.

Ottone III imperatore revoca il precetto da lui stesso emanato a favore dei cittadini Cremonesi, che dichiara essere stato estorto con l'inganno, e riconosce nuovamente al vescovo di Cremona i diritti ad esigere il teloneo, il ripatico e altri redditi in città e per lo spazio di cinque miglia intorno alla città, secondo quanto contenuto nei precetti già concessi alla Chiesa cremonese da Ottone I e Ottone II e da Ottone III stesso precedentemente confermati.

Copia inserta [C] in copia autentica inizio sec. XIII di placito datato 998 gennaio 19, BSCr, LC, Codice Sicardo, p. 67, n. 61. Copia sec. XVIII, Bonafossa, p. 34. Copia sec. XIX, Cereda, sc. 1, sec. X, n. 64. Regesto sec. XIX, Ferragni, n. 96.
La copia del placito in cui C è inserto è così autenticata: (SN) Ego Gyrardus notarius huius exemplar vidi et hoc scripsi et subscripsi.

Edizione: Cod. Dipl. Lang., col. 1655, n. DCCCCXLI (comprende anche il placito); MGH, DDOttonis III, p. 635, n. 222; Manaresi, II, p. 356, n. 232 (comprende anche il placito); Falconi, I, p. 260, n. 95 (comprende anche il placito).
Regesto: Regesta chronologica-diplomatica, n. 779; Robolotti, Delle pergamene, p. 46; Robolotti, p. 10, n. 77; Stumpf-Brentano, Die Kaiserurkunden, n. 1089; Huebner, n. 1116; Astegiano, I, p. 40, n. 61; Regesta Imperii, II, 3, p. 673, n. 1255; Savio, p. 37.

In nomine sancte et individue Trinita|tis. Otto, divina favente clementia Romanorum imperator augustus. Notum sit omnibus | nostris fidelibus presentibus, scilicet ac futuris sub nostre dominationis culmine degentibus, | ep(iscop)ii (a), marchionibus, comitibus ceterisque in inferiori statu viventibus, Cremonense (b) ci|ves, nefanda deceptionis fraude, nos circumveniendo decipientes, intra (c) dive me|morie avi patrisque mei venerandi inconvulse et intemerate permansura precepta | de Cremon(ensi) districtione infra civitatem et extra per quinque miliariorum spatia, curra|tura, videlicet teloneo, ripatico q(ue) (d) ceteris redibitionibus sive negotiis que in eisdem | preceptis leguntur et continentur, que universa nos, remeante (e) beati Petri apostolorum prin|(p.67)cipis corpus, per nostri precepti paginam manu propria in sinodo iam antea roboravimus et confir|mavimus, ex nostri parte nobis nesientibus apud nos a nodo falsum et ideo --------- (f)| ac destruendum inlegitime ac subdole acquisivisse preceptum (1). Quod cum nostre certitudinis (g)| maiestati per venerabilem Odelricum eiusdem civitatis episcopum revelata fraude intima|tum fuisset, quia dignum nobis et rectum visum est, ut per ea que (h) iustificatione prefate Cremonensi | Ecclesie data et confirmata fuerat, hoc iniuste factum et rite abolendum preceptum deposi|ta fronte verecunde taceret silentio, ne forte, quod Deus avertat, iustitia et rectitudo ob|viante mendatio dei------- (i), pura mente firmoque consilio statuentes decrevimus, quate|nus ex nostri precepti pagina quasi grave iugum predicto callide acquisito precepto impo|neretur, cuius iusto pondere ad nichilum omnino D(e)o (j) redigatur et annuletur, vigore | careat, virtutem non habeat, silens tacitumque permaneat atque in nullo omnino va|leat, se quod avus se genitor noster iam dicte curtis (k) Cremonensi Ecclesie dederant et confir|maverant et nos, ut diximus, confirmando roboravimus inconvulsa et intemerata | omni tempore maneat (l). Hoc superaddito imperialis nostre securitatis precepto, eo nimirum ordine, | ut nullus episcopus, dux, marchio, comes, vicecomes, sculdas (m), cogas aldio (n), | decanus seu quibuslibet regie aut imperialis potentie p(re)curator (o) noster nostrorumque militum, mi|les sive cuiuscumque ordinis sint persona, magna vel parva, per illud iniustum et a nobis | omnino contritum et evacuatum ------------------- (p) et prenominato Odelrico eius|dem sedis episcopo vel suis successoribus aliquam iniuriam vel molestiam aut diminutionem de | his omnibus quod predicta continent precepta inferre presumat. Si quis ----- (q), quod non credimus, | huius precepti nostri violator temerarius existerit, sciat se compositurum auri optimi libras | centum, medietatem camere nostre et sepe dicte ecclesie atque Odelrico eiusdem ------------ (r) | suisve successoribus medietatem. Et ut verius credatur diligentiusque ab omnibus obs|ervetur, manu propria presentem paginam roborantes, et confirmantes, sigilli nostri impressione | iussimus insigniri. Otto imperator augustus. Signum domni Ottonis serenissimi et | invictissimi imperatoris augusti. Erimbertus cancellarius vice Petri Comani episcopi et archicancellarii recognovi. Datum tertio non(as) august(i). Anno dominice incarnationis DC|CCCXCVI, indictione nona, anno vero tertio (s) Ottonis regnantis XIII, imperii autem eius (t). | Actum Papie, feliciter. AMEN.


(a) Così C, probabilmenter per episcopis
(b) Così C, probabilmente per Cremonenses
(c) Così C, per contra
(d) Così C per atque
(e) Così C; i curatori dell'edizione MGH emendano in remeantes
(f) Spazio lasciato bianco che i curatori dell'edizione MGH integrano con evacuandum
(g) Così C per celsitudinis
(h) C q
(i) dei-------: integrato in deiciatur dai curatori dell'edizione MGH.
(j) Così C.
(k) se - curtis: così C; gli editori MGH emendano sed que avus et genitor noster iam dicti cartis
(l) Così C; i curatori dell'edizione MGH emendano maneant
(m) Così C per sculdasio
(n) cogas aldio: così C per gastaldio
(o) Così C per procurator
(p) Spazio lasciato bianco integrato con preceptum prefate Ecclesie dai curatori dell'edizione MGH.
(q) Spazio lasciato bianco probabilmente integrabile con igitur
(r) Spazio lasciato bianco integrato con sedis episcopo dai curatori dell'edizione MGH
(s) Così C per tertii
(t) C omette I

(1) Il riferimento è al precetto con concessioni agli abitanti di Cremona, datato 996 maggio 22 (cf. MGH, DDOttonis III, p. 606, n. 198).

Edizione a cura di Valeria Leoni
Codifica a cura di Valeria Leoni

Informazioni sul sito | Contatti