Lombardia Beni Culturali
156

Cartula venditionis

1023 febbraio 20, Cremona.

Benedetto, suddiacono della Chiesa cremonese e figlio del defunto Gunzo, di legge longobarda, dichiara di aver ricevuto da Landolfo, vescovo di Cremona, venti lire di denari d'oro quale prezzo della vendita di undici appezzamenti di terra aratoria, siti nel territorio della curtis di Grontardo e nelle località di Laco Martini, Silvella Ruvinata e Ponte Ariberti, che misurano complessivamente tre iugeri, centoquindici pertiche e sessantacinque tavole.

Copia autentica inizio sec. XIII, BSCr, LC, Codice Sicardo, p. 215, n. 155 [B]. Regesto sec. XVIII, Bonafossa, p. 49. Copia sec. XIX, Cereda, sc. 1, sec. XI, n. 38 (trascrizione di mano di Odoardo Ferragni). Regesto sec. XIX, Ferragni, n. 148.
B è così autenticata: (SN) Ego Gyrardus notarius huius exemplar vidi et hoc scripsi et subscripsi.
Nel margine esterno, di mano del sec. XVII: XLIIII.

Edizione: Falconi, I, p. 381, n. 145.
Regesto: Robolotti, p. 21, n. 166; Astegiano, I, p. 61, n. 43; Savio, p. 42.

Il documento è datato secondo lo stile della natività o dell'incarnazione pisana, come già notato da Falconi; inoltre è da notare che correva l'anno X, non IX, del regno di Enrico II, incoronato il 14 febbraio del 1014.
Il titolo che precede il documento è in inchiostro rosso.
Il documento è piuttosto scorretto.

De eodem
Anni dominice incarnationis millesimo vigesimo tertio, Henricus vero imperator, anno | imperii eius nono, decimo kalendas marcias, indic(tione) sexta. Constat me Benedictus, sub|diaconus de ordine Sancte Cremonensis Ecclesie et filius condam Gunzoni, qui professo sum ex na|tione mea lege vivere Langobardorum, accepisse, sicuti et in presentia testium accepi, | ad te do(m)nus Landulfus, episcopus episcopio Sancte Cremonensis Ecclesie, auro valente denarios bo|nos libras viginti finitum pretium pro petiis undecim de terra aratorie, una ex eas | cum sedim(en) et vites, alia cum in parte vites superhabente iuris mei. Quibus sunt posites | in loco et fundo curte Guntardi et in Laco qui dicitur Martini, in Silvella Ruvina|da et in loco ubi nominatur Ponte Ariberti. Prima petia de terra in suprascripto loco Guntardi, cum sedim(ine) et vites superhabente, est per mensura iuxta pertic(e) novem; coheret ei a meridie via, a mane | et monte Manfredi et Rotardi (a) germano (b) et nepoto meo per iudicatum. Secunda petia de terra | aratoria cum in parte vites superhabente, ibi prope, est per mensura iusta pertic(e) octo, | a mane et meridie ia(m) dicti Mainfredi et Rotardi per iudicatum, a sera Gariverti presbiter, a | monte Odoni. Tertia petia de terra aratoria, in ia(m) dicto loco curte Guntardi, est per men|sura iusta pertic(e) quinque, a monte via, a mane ipsius Manfredi et Rotardi per iudicatum. | Quarta petia de terra, ibi in prelibato loco curte Guntardi, est per mensura iusta pertice | sex et tabule octo, a mane suprascriptis Mainfredi et Rotardi per iudicatum, a sera et monte vi|a. Quinta petia de terra, ibi prope, est per mensura iusta pertic(e) quattuordecim et tabule quinde|cim, a mane ipsa via, a meridie ipsius Mainfredi et Rotardi per iudicatum. Sexta petia de | terra, ibi, in suprascripto loco curte Guntardi, est per mensura iusta pertic(e) sedecim et tabule septem, a | meridie Aspexe, a sera Mainfredi et Rotardi per iudicatum. Septima petia de terra, in predic|to loco ubi dicitur Laco Martini, est per mensura iusta pertic(e) decem et octo et tabule quinque, a | meridie ipso laco, a sera Mainfredi et Rotardi per iudicatum, a monte fossato. Octava pe|tia de terra, ibi prope, est per mensura iusta pertic(e) quindecim et tabule quattuor, a mane suprascriptis | Mainfredi per iudicatum, a meridie fossato. Nona petia de terra aratoria, ibi, in ia(m)| fato loco Laco Martini, est per mensura iuxta pertice sex et tabule quattuordecim, a meridie | et monte fossato, a sera Mainfredi et Rotardi per iudicatum. Xa petia de terra ar(atoria), in predicto | loco Silvella Ruvinada, est per mensura iusta pertic(e) octo et tabule duodecim, a mane fos|sato, a meridie Iohanni, a sera de heredes condam Ansoldi. XIa petia de terra aratoria cum incises sues in pre|nominato (c) ubi Ponte Ariberti nominatur, est per mensura iusta iugies tres; coheret ei a mane et | meridie Aspexe, si ibique alie sunt ab omnia coherentes. Que autem suprascriptes peties de terra iuris | mei superius dictes una cum accessionibus et ingressoras earum seu cum superioribus et inferioribus |(p. 216) earum rerum, qualiter superius legitur, inintegrum ab hac die tibi cui supra domni Landulfi episcopi pro | suprascripto pretio vendo, trado et mancipo, nulli aliis vendites, donates, alienates, obnosiates | vel tradites nisi tibi. Et facias exinde a presenti die tu et heredibus tuis aut cui tu dederis vel habere sta|tueris iure proprietario nomine quicquid volueritis sine omni mei et heredibus meis contraditione. Qui (d) | et spondeo atque promitto me ego q(ui) s(upra) Benedictus subdiaconus una cum meis h(e)r(ede)s tibi cui supra do(m)|ni Landulfi episcopi tuisque heredibus vel cui tu dederis suprascriptes peties de terra, qualiter superius legitur, inintegrum | ab omni homine defensare. Quod si defendere non potuerimus aut si vobis exinde aliquid per covis | ingenium subtrahere quesierimus, tunc in duplum eadem vendita, ut supra legitur, vobis restituamus | sicut pro tempore fuerit meliorata aut valuerit sub estimatione in consimiles locas. Et pro | honore subdiaconati meo nec mihi liceat ullo tempore nolle quod voluissed, quod a me semel | factum vel conscriptum est sub iusiurandum inviolabiliter conservare promitto cum stipulati|one subnixa. Actum in prenominata civitate Cremona, feliciter. (S) Ego Benedictus qui et Iohannes | subdiaconus in hac car(tula) vendicionis a me facta subscripsi et suprascripto pretio accepi. Signum ++ manibus | Bonaldi et Alberti, legem viventes Romana testes. Signum +++ manibus Benedicti et Amizoni | que (e) Vuilielmi, testes.
(SN) Ego Petrus notarius scripsi, post tradita complevi et dedi.


(a) Lettura incerta; -o- corretta da -a-, come pare.
(b) -o corretta da -i
(c) Così B, che omette loco
(d) Così B, probabilmente per Quidem
(e) Così B per atque

Edizione a cura di Valeria Leoni
Codifica a cura di Valeria Leoni

Informazioni sul sito | Contatti