Lombardia Beni Culturali
35

Praeceptum Conradi II imperatoris

1031 febbraio 27, Goslar.

Corrado II imperatore, su richiesta di Ubaldo, vescovo di Cremona, inoltrata dalla moglie Gisla, conferma alla Chiesa cremonese i privilegi già concessi dai suoi predecessori, relativi in particolare all'esazione dei diritti del fisco regio e alla giurisdizione del vescovo sulla città e sull'area circostante per uno spazio di cinque miglia; ordina inoltre che il vescovo continui a godere dei proventi che già i suoi predecessori esigevano per consuetudine e che all'episcopio spettino anche il fodro e altri contributi abitualmente riscossi per il servizio regio.

Copia autentica sec. XIII, BSCr, LC, Codice Sicardo, p. 38, n. 35 [B]. Regesto sec. XVIII, Bonafossa, p. 56. Copia sec. XIX, Cereda, sc. 1, sec. XI, n. 51 (trascrizione di mano di Odoardo Ferragni). Regesto sec. XIX, Ferragni, n. 162.
B è così autenticata: (SN) Ego Ramundus notarius huius exempli autenticum vidi et hic subscripsi. (SN) Ego Gyrardus notarius huius exempli autenticum vidi et legi et fideliter exemplavi.

Nel margine esterno annotazione di mano del sec. XIII-XIV: Consuetudines; di mano del sec. XVII, quasi completamente eraso: MM

Edizione: Muratori, Antiquitates, II, col. 73; Astegiano, I, p. 63, n. 55; MGH, DDCorradi II, p. 215, n. 163; Falconi, I, p. 404, n. 156.
Regesto: Robolotti, p. 22, n. 180; Stumpf-Brentano, Die Kaiserurkunden, n. 2014; Savio, p. 47; Regesta Imperii, III, 1, n. 169.

Il diploma, come osservato dai curatori dell'edizione MGH, riprende in larga misura il dettato del documento con la stessa data, di cui al Codice Sicardo, n. 33. Gli stessi curatori avanzano anche qualche dubbio sulla completa genuinità del testo ed in particolare sulla concessione del diritto di arbergaria e sulla definizione della giurisdizione sulla città e lo spazio di cinque miglia circostante quale comitatus, che non si trova in altri documenti cremonesi.
Il titolo che precede il documento e il capolettera sono in inchiostro rosso.

Privilegium de regalibus
IN NOMINE SANCTE ET INDIVIDUE TRINITATIS. CHUONRADUS DIVINA | favente clementia Romanorum imperator augustus. Si sancta ac venerabilia loca sublima|re ac defensare studuerimus, ad regni nostri statum hoc pertinere procul dubio non am|bigimus. Quapropter nostrorum fidelium presentium scilicet ac futurorum noscat universitas Hubaldum Sancte Cremonensis Ecclesię venerabilem antistitem, interventu dilictis|sime coniugis nostrę Gislę imperatricis, nostram humiliter adiisse clementiam, postulans ut | pro Deo et animę nostrę remedio precepta a decessoribus nostris sue Ecclesię concessa confirmaremus | ac roboraremus. Cuius dignis petitionibus annuentes, prout iuste et legaliter possumus, | ea firmamus et corroboramus, ita ut quicquid curature, tolonei, portatici seu ripatici (a)| et comitatum infra prenominatam civitatem seu extra per quinque miliariorum spatia, sicut | in eiusdem Ecclesię preceptis continetur, teneat, habeat firmiterque possideat tam ipse quam | et sui successores. Preterea alias consuetudines quas sui antecessores ad illam pote|statem pertinentes et angarias quondam habuerunt et fotrum de ipsa civitate quod | ad nostrum servitium colligi usus fuit et porcos arimannorum et arbergarias simili|ter precipimus, ut ipse suique successores perpetuis temporibus exigant. Precipimus | itaque atque iubemus, ut nullus dux, comes, marchio, gastaldio, decanus seu ali|qua nostri regni magna parvaque persona de his omnibus prenominatum episcopum inquietare | aut molestare audeat aut aliquam contradictionem facere. Si quis vero, quod non | credimus, huius nostri precepti temerarius violator extiterit, sciat se compositurum | auri optimi libras centum, medietatem camere nostre et medietatem episcopo violentia illata fuerit. | Et ad firmiorem securitatem sigilli nostri inpressione inferius insigniri iussimus.
SIGNUM DOMNI CHUONRADI SERENISSI (M) MI IMPERATORIS AUGUSTI.
BRUNO CANCELLARIUS VICEM ARIBONIS MAGONTINI ARCHIEPISCOPI ET | ARCHICANCELLARII RECOGNOVI. Datum III kalendas marcii, anno dominice incarnationis millesimo XXXI, indictione | XIIII, anno autem domni Chuonradi secundi regnantis VI, imperii vero IIII. Actum Goslare, feliciter, amen.


(a) Secondo la citata ed. MGH è probabile che dopo ripatici manchino alcune parole; cf. diploma con la stessa data, di cui al Codice Sicardo, n. 33

Edizione a cura di Valeria Leoni
Codifica a cura di Valeria Leoni

Informazioni sul sito | Contatti