Lombardia Beni Culturali
123

Cartula iudicati et ordinationis

1051 agosto, 'Aulianum' (localit� presso Ripalta Arpina).

Raimburga monaca, vedova del defunto Guido di Rivoltella, di legge romana, lascia con testamento all'episcopato di Cremona parte dei beni ricevuti dal marito con carta de morgincap e dal figlio Vuinizo con cartula venditionis e, in particolare, ci� che essa ha nella curtis di Ripalta Arpina, con il castrum e la cappella intitolata a Santa Maria e ai Santi Filastro, Stefano, Bartolomeo, Gregorio e con tutti i beni pertinenti siti in diverse localit� del territorio di Ripalta Arpina. Stabilisce inoltre che, se il vescovo di Cremona conceder� in beneficio o dar� sotto altra forma questi beni ai figli di Riccardo di Rivoltella, la curtis divenga immediatamente di propriet� del vescovo di Brescia.

Copia autentica inizio sec. XIII, BSCr, LC, Codice Sicardo, p. 163, n. 121 [B]. Regesto sec. XVI, Inventario Mensa sec. XVI, c. 18v, Carniero 10 Cremasco, n. 39, da A deperdito. Regesto prima met� sec. XVII, Inventario Mensa sec. XVII, c. 46v, carniero 22, L, da A deperdito. Regesto sec. XVIII, Bonafossa, p. 66. Copia sec. XIX, Cereda, sc. 1, sec. XI, n. 83 (trascrizione di mano di Odoardo Ferragni). Regesto sec. XIX, Ferragni, n. 191.
B � cos� autenticata: (SN) Ego Gyrardus notarius huius exemplar vidi et hoc scripsi et subscripsi.
Nel margine esterno, di mano del sec. XVII: XI.

Edizione: Falconi, I, p. 474, n. 189.
Regesto: Robolotti, p. 26, n. 210; Astegiano, I, p. 72, n. 103; Savio, p. 56.

Il titolo che precede il documento � in inchiostro rosso.
Il documento � piuttosto scorretto.

De eodem
Anno ab incarnatione d(omi)ni nostri Iesu Christi millesimo quinquagesimo primo, secundo He|nricus gr(ati)a (a) imperator augustus, anno imperii eius quinto, mense aug(ustus), indic(tione) quarta. | Ego Raimburga monecha, veste et velam(ine) sancte religionis induta et relic|ta condam Vuidoni de loco Rivaltella, q(ue) professa sum lege vivere Romana, pre|sentibus presens dixit: Manifestum est mihi qui supra Ragimburge quod ante os | annos emisit in me Vuido, condam vir meus, per car(tu)l(am) de morgincap (1), nominative quarta portione ex cunctis casis et omnibus rebus iuris suis, quibus habere vel | possidere visus est in loco Rivoltella, Montodano, Muscatiano (b), Gu|medi, Vinzasca et in eorum aiacenciis et pertinentiis sive per aliis singulis | locis infra hunc Regnum Italicum, tam de quod tunc habebat aut inantea vi|vente me aquistare potuerat inintegrum. Et manifestum est mihi quod Vuinizo, |(p. 164) filio meo, emisit in me per cartulam venditionis (2), nominative cu(n)ctis casis et omnibus | rebus, quibus habere vel possidere usus erat in predictis locis seu per aliis singulis | locis infra hunc Regnum Italicum, ut dictum est, tam casis, castris, capellis, sedimi|nibus, vineis, silvis cum areis suarum, ca(m)pis, pratis gerbidis, ripis, rupinis | ac paludibus, molendinis, piscationibus et usibus aquarum aquarumque ductibus, | destrictis, toloneis, caltis et incaltis (c), divisis et indivisis, una cum finibus, ter|minibus et accessionibus cum omni iure, aiacenciis et pertinentiis earum rerum per lo|cas et vocabulas ab ipsis curtis, castris, capellis pertinentibus inintegrum, ita ut | a presenti die imea (d) et cui ego dedissem vel habere statuissem ----- et potesta|tem iure proprietario nomine faciendum et ordinandum exinde quod voluissemus. | Modo vero considerante me Dei m(isericordi)am et eterne retributionis, ut suprascriptis casis et rebus qui|bus mihi advenere per predictas cartulas vel per qualecu(m)que modo inordinatis non | relinquam, propterea p(re)vide (e) eis ita ordinare et disponere, eo modo sic firmis | et stabilis permanendum qualiter hic subt(us) statuero et mea decrevit bona vo|luntas pro anima mea et Vuidoni atque Vuinizoni seu Girardi mercedem. Ideo|que volo et statuo seu iudico atque per hunc meum testamentum confirmo ut habe|am ego q(ue) s(upra) Ragiburga (f) monecha una ex ipsis curtibus, illa que nominatur Rivol|tella cum castro et capella prope ipso castro edificata et consecrata in honore Sancte | Marie et Sancti Iohannis, Filiastri, Stephani, Bartholomei, Gregorii seu cum illis lo|cis, aiacenciis et pertinentiis et castro ab ipsa curte et capella et nominatur in Ra(m)ba|cole, Zenevrego, Ra(m)mole, Vedrenoldo, Isolana, Cumigna, Barenzaga, Mun|tenarea, Cerclarea, Palongna, Balinaria, Bureta, Causario, Sussilla, Agro, | Carbonaria, Gude, Maverto, Casteneto, Burgiso, Auliano, Vualarino, | Sancto Benedicto, Lasua, Lalbare Benedicti presbiteri, Valalia, Butisina, Lentaneta, | Prato, Deve, Coguzo, Ramelle, Frastagno, Campanea, Caselle, Campo Sancti Petri, A|quaditio, Valsano, Burdolino, Carpeneta, Mairano, Media Campora, Cave|stilino, Broilo, Rovereto, Grumo, Sala, Pantanugo, Sancto Vicencio, Arsa|ria, Hovernegaria, Silva de Sala, Prato Novo, Pullariolo, Prato de Sala, | La Frata, ut dictum est ad suprascripta curte tam castro et capella, tam casis cum sedimi|nibus, vineis, silvis cum areis suarum, campis, pratis, gerbidis, pascuis, molen|dinis, piscationibus, ripis, rupinis ac paludibus et usibus aque aquarumque duc|tibus, destrictis, toloneis, caltis et incaltis (c), divisis et indivisis una cum fini|bus, terminibus et accessionibus cum omni iure, aiacenciis et pertinentiis, omnia et ex | omnibus, sicut superius legitur, inintegrum tantum usufructario nomine diebus vite mee, proprie|tatem h(abe)at a presenti die episcopio Sancte Cremonensis Eccl(esi)e. Post autem q(ue) s(upra) Ragimbur|ge dicessum volo et statuo seu iudico atque per hunc meum testamentum confirmo | ut statim deveniat predictum usufructum in iure et proprietatem de suprascripto ep(iscop)io Sancte | Cremonensis Eccl(esi)e sine omni mea et heredum meorum contraditione. Et ita ut | si advenerit quod domnus Hubaldus, ep(iscopu)s Sancte Cremonensis Eccl(esi)e, vel suis suc|cessores umquam in t(em)pore usque imperpetuum per benefitium vel qualecu(m)que modo |(p. 163) dederis a filiis Richardi de Rivoltella vel a suis filiabus seu ad eorum heredibus, | statim veniat suprascripta curte post meum dicessum in iure et proprietate(m) ep(iscop)io Sancte Bri|xiensis Eccl(esi)e. Et sic est mea bona voluntas. Et nec mihi liceat ullo t(em)pore nolle | quod voluit, set quod a me hic semel factum vel conscriptum est sub iusiurandum invi|olabiliter conservare promitto cum stipulatione subnixa. Unde due cartule (g) iudi|cati et ordinationis in uno tinore scripte sunt. Actum suprascripto loco Auliano, feliciter.| Signum + manu(m) suprascripta Ragimburge qui hanc car(tu)la(m) iudicatis et ordinationis fi|eri rogavi ut supra. Signum + manibus Lanzoni et Opprandi, lege viventes Roma|na testes. Signum + manibus Erenzoni seu item Lanzoni, testes.
(SN) Ego Unfredus notarius scripsi, post tradita co(m)plevi et dedi.


(a) Cos� B, che omette Dei
(b) La seconda -a- corretta da -d-
(c) Cos� B.
(d) Cos� B.
(e) Cos� B.
(f) Cos� B, senza segno di abbreviazione.
(g) Segue o espunta.

(1) Documento non reperito.
(2) Cf. il documento datato 1046 novembre 29, di cui al Codice Sicardo, n. 122.

Edizione a cura di Valeria Leoni
Codifica a cura di Valeria Leoni

Informazioni sul sito | Contatti