Lombardia Beni Culturali
41

Praeceptum Henrici IV regis

<1058>

Enrico IV re, su richiesta dell'imperatrice Agnese, conferma i diritti della Chiesa cremonese su Fornovo S. Giovanni, Genivolta, Acquanegra Cremonese, Bariano, Fontanella, Castel Gabbiano, Vidolasco, Trezzolasco, Pubblica (località presso Trezzolasco), Azzanello, Monterione, Casalmorano, Montodine, Ripalta Arpina e Maleo.

Copia autentica inizio sec. XIII, BSCr, LC, Codice Sicardo, p. 43, n. 41 [B]. Regesto sec. XVIII, Bonafossa, p. 70. Copia sec. XIX, Cereda, sc. 1, sec. XI, n. 106 (trascrizione di mano di Odoardo Ferragni). Regesto sec. XIX, Ferragni, n. 190 (con data 1048 maggio).
B è così autenticata: (SN) Ego Ramundus notarius huius exempli exemplar vidi et hic subscripsi. (SN) Ego Gyrardus notarius huius exempli exemplar vidi et legi et fideliter exemplavi.
Nel margine esterno, di mano del sec. XIII: Factum duodecimum; di mano del sec. XIII-XIV: Iovisalta, depennato di mano del sec. XVII: SS; di mano moderna: Fornovo, Genivolta, Aquanegra, Fontanella, Gabiano, Vidolasco, Pubblica, Monterione, Azanello, Casalmurano, Montodano, Rivoltella, Maleo et Botaliano.

Edizione: Italia Sacra, IV, col. 596 (con data attribuita 17 kal. iulii 1058); MGH, DDHenrici IV, VI/1, p. 43, n. 36b; Falconi, I, p. 502, n. 205.
Regesto: Robolotti, p. 26, n. 209 (con data 1048 17 kal. iunii); Stumpf-Brentano, Die Kaiserurkunden, n. 2557; Astegiano, I, p. 80, n. 144 (con data 1066); Savio, p. 60 (con data 1066); Regesta Imperii, III, 2, n. 141.

Al diploma incompleto, probabilmente redatto a Cremona e non completato o approvato dalla cancelleria imperiale, è stata attribuita la data del 1058, data la stretta connessione cronologica e di dettato che, secondo i curatori dell'edizione MGH, collega questo documento al precedente datato 15 giugno dello stesso anno.
Il titolo che precede il documento, corretto dal redattore stesso (quibusdam infatti è scritto dopo pertinentibus, al termine del titolo, e richiamato con segno convenzionale) e il capolettera sono in inchiostro rosso.

Privilegium de quibusdam locis ex toto vel ex parte ad episcopium pertinentibus
IN NOMINE SANCTE ET INDIVIDUE TRINITATIS. HENRICUS DIVINA FAVENTE | clementia quartus rex. Si sancta ac venerabilia loca tueri ac sublimare studuerimus, | procul dubio regnum nostrum stabiliri eterneque beatitudinis premium promereri credimus. Quo|circa omnium Sancte Dei Ecclesie fidelium nostrorumque presentium scilicet ac futurorum noverit universitas | Hubaldum, venerabilem Sanctę Cremonensis Ecclesię antistitem, petitione genitricis nostrę impera|tricis Agnetis, celsitudinis nostrę clementia obnixe humiliterque postulasse, quatenus pro Dei | amore nostrique regni salute ea omnia que episcopatus Cremonensis per vetus (a) tenuit vel | que idem memoratus episcopus adquirendo superaddidit, Forumnovum, videlicet et Iovisaltam | et Aquamnigram, tam ea que ibi tenebat quam ea omnia que adquisivit, seu Barianum, Fontanel|lam, Gabianum, Vidolascum, Terzolaschum, Pubblicam, Monterionem, Açanello, Casalemau|rani, Montodanum, Rivoltellam atque Maleum, Botalianum, que omnia ipse adquisivit nostre | (p. 44) auctoritatis precepto eidem Sancte Cremonensi Ecclesię stabiliremus. Cuius dignis petitionibus an|nuentes, prout iuste et legaliter possumus, hec omnia que supra memorata sunt iam dicte Sancte | Cremonensi Ecclesię concedimus atque per huius nostre auctoritatis paginam confirmamus et cor|roboramus, eo videlicet ordine quo ipse Hubaldus episcopus suique successores per hoc nostrum pre|ceptum tam nostris quam nostrorum supccessorum temporibus universa que supra dicta sunt quiete et pacifice | teneant firmiterque possideant omnium mortalium contrarietate remota. Si quis igitur | huius nostri precepti temerarius violator extiterit, sciat se compositurum auri optimi libras | centum, medietatem camere nostrę et medietatem eidem Hubaldo venerabili episcopo suisque (b) successoribus. Et ut | nostrę auctoritatis preceptum firmius habeatur veriusque credatur, manu propria roborantes, sigilli | nostri impressione iussimus insigniri.


(a) Segno di abbreviazione superfluo su -u-
(b) B suusque con la prima gambetta della prima -u- espunta da mano moderna.

Edizione a cura di Valeria Leoni
Codifica a cura di Valeria Leoni

Informazioni sul sito | Contatti