Lombardia Beni Culturali
72

Litterae prohibitionis Eugenii III papae

1148 luglio 7, Cremona.

Eugenio III papa, dopo aver ascoltato le rimostranze di Oberto, vescovo di Cremona, in merito all'insubordinazione di alcune chiese cremasche sottoposte alla sua giurisdizione, stabilisce che le chiese citate e la parte dei chierici della chiesa di Santa Maria soggetti al vescovo si mantengano obbedienti al vescovo e non possano accogliere alcun chierico nominato da laici; ordina quindi che nessuno sia costituito preposito senza l'assenso del vescovo o, in caso di vacanza della sede vescovile, della Chiesa cremonese. Aggiunge inoltre che le chiese cremasche siano tenute ad accogliere ed onorare il vescovo di Cremona e che, se il vescovo o la Chiesa cremonese emaneranno sentenza di scomunica o interdetto nei confronti di un parrocchiano di una di queste chiese, essa sia rispettata da coloro che afferiscono tanto alla diocesi di Piacenza quanto a quella di Cremona.

Copia autentica inizio sec. XIII, BSCr, LC, Codice Sicardo, p. 83, n. 71 [B]. Regesto sec. XVII, Bresciani, Historia ecclesiastica, parte prima, p. 114. Regesto sec. XVIII, Bonafossa, p. 88. Copia sec. XIX, Cereda, sc. 2, sec. XII, fasc. 1, n. 65 (trascrizione di mano di Odoardo Ferragni). Regesto sec. XIX, Ferragni, n. 309.
B è così autenticata: (SN) Ego Gyrardus notarius huius exempli autenticum vidi et legi et exemplavi.
Nel margine esterno, di mano del sec. XVII: H; annotazioni di mano del sec. XIII-XIV: Sancti Laurencii e Iovisalta; di altra mano del sec. XIII-XIV: Synodalia.

Edizione: Italia Sacra, IV, col. 604; Cocquelines, II, p. 307, n. XXVII; Zaccaria, p. 115; Migne, CLXXX, col. 1355, n. 308; Bullarium Romanum, II, p. 549, n. 27; Girondelli, p. CXXXVIII; Falconi, II, p. 222, n. 339.
Regesto: Cappelletti, XII, p. 172; Jaffè, Regesta, n. 9277 (6442) (con data topica Crema); Robolotti, p. 39, n. 322; Astegiano, I, p. 117, n. 142; Kehr, Italia Pontificia, VI, I, p. 267, n. 18; Savio, p. 80.

Il titolo che precede il documento e il capolettera sono in inchiostro rosso.

Privilegium de Cremensibus ecclesiis et clericis
EUGENIUS EPISCOPUS SERVUS SERVORUM (a) DEI VENERABILI FRATRI EPISCOPO OBERTO CRE|monensi episcopo eiusque successoribus canonice substituendis, IN PERPETUUM. Ad hoc sancti | patres diversos in Ęcclesia Dei esse gradus et ordines voluerunt, ut, dum inferiores | suis superioribus obedientiam et reverentiam exhiberent, una fieret ex diversitate conve|xio et recte offitiorum gereretur admnistratio singulorum. Hoc nimirum intui|tu, venerabilis frater Oberte episcope, tuis iustis postulationibus clementer annuimus et, ne Cre|monensis Ęcclesia sua defraudetur iustitia, auctoritate nostri officii volumus providere.| Dum Cremone cum fratribus nostris essemus, querelam in nostra presentia edidisti, quod quedam | Crem(en)ses ecclesię que tui episcopatus iuris existunt nequaquam debitam tibi reverenti|am exhiberent. Quia vero singulis ęcclesiis suam volumus iustitiam observare, decernimus, ut Cremenses ecclesię, que parrochiali iure ad te pertinere noscuntur, et pars | clericorum ecclesie Sanctę Marię, que tibi eodem iure debet esse subiecta, tibi tuisque | successoribus subiecte de cetero et obedientes existant et, tamquam propriis pastori|bus, et animarum suarum episcopis debitam reverentiam et honorem exhibeant, prohibentes | ut nullus clericus per laicos in eisdem recipiatur ecclesiis, nullus prepositus absque | conscilio et assensu Cremonensis episcopi vel Ecclesię, si episcopus defuerit, statuatur. Adici|mus quoque, ut Cremonensis episcopus, tamquam proprius pastor, in prefatis ęcclesiis recipia|tur et honoretur eique a clericis et laicis eiusdem loci debita reverentia et obse|quium tam in spiritualibus quam in temporalibus deferatur. Si autem Cremonensis episcopus vel | Ecclesia excumunicationis aut interdicti sententiam canonice in aliquem suorum par|rochianorum protulerit, tam ab his qui ad Placentinum quam ab his qui ad Cremo|nensem episcopatum pertinent observetur. Si quis autem huius nostri decreti | paginam sciens contra eam temere venire temptaverit, clericus dignitatis | et offitii sui periculum patiatur, laicus vero ecclesiastica communione privetur.
+ Ego Eugenius Catholice Ecclesie episcopus subscripsi.
Data (b) Cremone, per manus (c) Guidonis Sancte Romane Ecclesie diaconi cardinalis et cancellarii, | nonas iulii, indictione XI, incarnationis dominice anno millesimo centesimo XLVIII, pontificatus | vero domni Eugenii tercii pape anno quarto.


(a) -or- corrette da -us
(b) -a finale corretta su - u e segno superfluo soprascritto alla prima -a-
(c) Così B.

Edizione a cura di Valeria Leoni
Codifica a cura di Valeria Leoni

Informazioni sul sito | Contatti