Lombardia Beni Culturali

Cartula ofersionis et precarie

1014 aprile 5, Cremona.

I fratelli Ingelram e Ildeverto, Gaidolfo, loro nipote, e i fratelli Immo e Ildeverto, di legge longobarda, donano a Landolfo, vescovo di Cremona, i beni da loro posseduti in Soarza, che si estendono per novanta iugeri e comprendono terreni edificabili, vigne, terre arabili, boscose, parte del fiume Soarza, oltre a case e a una cappella. Ricevono in precaria dal vescovo, oltre ai beni da essi stessi donati, altri cento iugeri di terreno nella stessa località, dietro pagamento del canone di due soldi di denari pavesi, da corrispondere al vescovo il giorno di s. Martino.

Originale, BSCr, LC, pergg., n. 27 [A]. Copia sec. XIX, Cereda, sc. 1, sec. XI, n. 21 (trascrizione di mano di Odoardo Ferragni); sc. 15, non numerata. Regesto sec. XIX, Ferragni, n. 131.
Sul verso annotazione di mano del sec. XI, leggibile solo con la lampada di Wood: Precaria Ingelrami [in So]arza; annotazione di mano del sec. XII: Precaria Ingelrami et Ildeverti fratrum et Gandulfi nepotis eorum et Ildeverti et Imonis fratrum cum Landulfo episcopo in Soarza de .C.LXXXX. iugeribus; annotazioni di mani diverse del sec. XIX: II Landolfo vescovo, I Enrico [[...]], Landolfo I dal 910 al 916, Landolfo I dal 1007 al 1030.; Dell'impero di Enrico II anno I, indizione XII, anno 1014 15 aprili.

Edizione: Falconi, I, p. 335, n. 126.

Regesto: Robolotti, p. 19, n. 144; Astegiano, I, p. 52, n. 22; Savio, p. 40.

Un piccolo strappo tra le righe 12 e 14 e la refilatura della pergamena lungo i margini esterni hanno causato la perdita di alcuni caratteri.
Il notaio è piuttosto scorretto.

(SN) In nomine d(omi)ni Dei et salvatoris nostri Iesu Christi. Einricus gr(ati)a Dei imperator agustus, anno imperii eius De[o]| propicio p(ri)mo (a), q(ui)nto die mens(is) ap(ri)lis, ind(ictione) duodecima. Ep(iscop)io S(an)c(t)e Cremone(n)s(is) Eccl(esi)e, ubi nunc dom(n)us La(n)dulfus | ep(iscopu)s preordinatus e(ss)e videtur, nos in Dei nomine Ingelram et Ildevertus germ(an)is, Gaidulfus nepus eorum, ite(m) Ildevertus et Imo germ(ani)s, q(ui) professi su(m)mus ex nacione nostra legem vivere La(n)gobardorum, ofertores et donatores ip(siu)s | ep(iscop)ii, p(resentes) p(resentibus) disimus: Quisquis in santis ac venerabilibus locis ex suis aliquit contullerit rebus, iusta Octori voce (1), in oc s(e)c(u)lo cen|tu(m)plu(m) accipiad, insup(er), q(uo)d melius est, vitam possidebit eterna(m). Ideoque nos qui (b) supra Ingelram et Ildevertus germ(an)is, Gaidul|fus nepus eorum, item Ildevertus et Imo similiter germ(an)is, donamus et [oferr]imus inneode(m) ep(iscop)io eo ordine ut subt(er)[con]|tinuerit permane(n)du(m), id s(un)t cas(is) et rebus iuris nostris, quos abere visi su(m)mus in loco et fundo Soarza, q(ui)bus sunt inter sedimi|nis et vineis et terris arabilis cu(m) capella una inibi c(on)structa seu silvis et areis suarum cu(m) parte de ipso fluvium | p(er) m(en)s(ura) iusta iugias (c) nonaginta; coeret ad supradictis rebus ab aq(ui)lone ipsa Soarza, a meridie terra predicti ep(iscop)i, q(ui) per|tinet de plebe S(an)c(t)i Andree, a mane comunalia q(ui) d(icitu)r Gastaldinga. Ab a die inneu(n)de(m) ep(iscop)io donamus et oferrimus, | eo ordine si vos dom(nu)s La(n)dulfus ep(iscopu)s c(on)ceditis nobis nostrisque filiis vel abeaticis legitimis abere et tenere p(re)cari[e]|[et] himtheothario nomi(n)e aliqua(n)tis cas(is) et rebus iuris p(re)facti vestri (d) ep(iscop)i in s(upra)s(crip)to loco Soarza, q(ui) sunt int(er) terra a|rabile et silva cu(m) area sua cu(m) ipso fluvio p(er) m(en)s(ura) iusta iugias centum; coeret ad ips(is) rebus ab aq(ui)lone s(upra)s(crip)to fluvio, a | meridie rebus p(re)dicti ep(iscop)ii, q(ui) pertinet de s(upra)s(crip)ta plebe S(an)c(t)i Andree, et nos ipsi n(on) querimus si ibiq(ue) aliis s(in)t coerentes, ut | faciamus nos nostrisque filiis vel abeaticis masculini legitimi de fruibus vel censum q(uo)d de ipsis rebus annue Dominus | dederit, ta(m) de is quos a parte ia(m) dicti ep(iscop)ii oferrimus qua(m) de illis quos da parte ia(m) dicti ep(iscop)ii p(re)carie nomine | petimus, q(ui)q(ui)t voluerimus sine om(n)i v(est)ra (e) vestrorumq(ue) subcessores c(on)trad(ictione). Et post nostrum nostrorumque filiorum (f) vel a|beaticum dicessum s(upra)s(cripti)s rebus ta(m) illis quos oferrimus qua(m)q(ue) illi quos precarie nomine petimus in iure et potestate(m)| ia(m) dicti ep(iscop)ii veniad p(ro)prietario (g) nomine et faciad exinde ina(n)tea pars p(re)dicti ep(iscop)ii de om(n)ibus sup(ra)dictis rebus q(ui)|q(ui)t voluerit. Cu(m) ipse dom(nu)s La(n)dulfus ep(iscopu)s ad ia(m) dictis Ingelram et Ildevertus germ(an)is, Gaidulfus nepus eorum, item | Ildevertus et Imosimilit(er) germ(an)is tale(m) audiset postulacione, t(un)c p(er) fuste q(uo)d sua tenebat manu(m) eos de s(upra)s(crip)tis rebus, | ta(m) de illis quos a parte iam dicti episcopii ofersionis nomine deder(un)t qua(m)q(ue) de illis quos da parte ia(m) dicti ep(iscop)ii pre|carie nomi(n)e pecier(un)t, investivit eo ordine sicut sup(ra) l(egitur) et subt(er) c(on)ti[nuerit ut faciant de] frugibus earum (h) rerum | vel censum q(uo)d exinde annue Dominus dederit ipsi et filiis et abeaticis eorum q(ui)q(ui)t voluerint sine om(n)i eide(m) Landulfi | ep(iscop)i suique subcessores c(on)tradict(ione). Et persolvere exinde debeant singulis annis predictus Ingelram et Ildevertus ger|manis atque Gaidulfus nepus eorum itemque Ildevertus et Imo similique germ(an)is suorumque filiis vel abeaticis legitimis p(er) omni | festivitate s(an)c(t)i Martini denarii boni Papienses sol(idi) duo, dati ipsi denarii p(er) se ipsi aut eorum missi, positi sup(er) altario maiore S(an)c(t)e Dei genitrice Marie, caput eiusde(m) ep(iscop)i, et c(on)signat[i] eide(m) dom(n)i La(n)dulfi ep(iscop)i suique subces|sores vel ad eorum miso. Et oblicaver(un)t ipsi ofertores et petitores ut, si predicti sol(idi) duo anualiter, sicut supra | l(egitur), non c(on)signaverit ipsi et suorum filiis et abeaticis legitimis, t(un)c obligaverunt componere eide(m) dom(n)i Landulfi | ep(iscop)i suique subcessores pena argentum denarios bonos libras centum. Et ipse dom(nu)s La(n)dulfus ep(iscopu)s oblicavit |[se suique] subcessores ut, si umqua(m) in te(m)pore predictus Ingelram, Ildevertus germ(an)is, Gaidulfus nepus eorum et | item Ildevertus et Imo similique germ(an)is suorumque filiis vel abeaticis legitimis quiete et pacifice s(upra)s(crip)tis om(n)ibus rebus | abere n(on) p(er)miserint, sicut supra l(egitur), t(un)c c(om)ponant ad ips(i) ofertores et petitores suorumq(ue) filiis vel abeaticis legi|timi quos inquitaverint pena simil(iter) argentum denarios bonos libras centum. Unde due cartule | ofersionis et precarie uno tinore scripte sunt et nec eidem dom(n)i La(n)dulfi ep(iscop)i licead ullo te(m)pore nolle | q(uo)d voluit, set q(uo)d ab eo semel factum (i) vel c(on)scriptu(m) est sub iusiurandum inviolabiliter servare promito | cum stipulacione subnixa. Actum s(upra)s(crip)ta civ(itat)e Cremona, fel(iciter).
Signu(m) +++++ manibus s(upra)s(crip)torum Ingelra(m)mi et Ildeverti germ(an)is et Gaidulfus nepus eorum seu | item Ildevertus et Imo item germ(an)is q(ui) anc car(tulam) ofersionis et precarie fieri rogaver(un)t ut supra.
Signu(m) +++ manibus Ursoni et item Ursoni seu Odoni, de predicta civitate, lege(m) viventes | Romana testes.
Signu(m) ++ manibus Broni(n)gi et Leoni, lege(m) viventes La(n)gobarda testes.
Signu(m) + manus Ioh(ann)i, testes.
(SN) Ego Ildevertus notarius sacri palacii scripsi, postradita complevi et d(e)di.


(a) p con segno abbreviativo per pro
(b) q corretta da altre lettere, probabilmente da ip per la parola ipsi principiata.
(c) A igias
(d) ve- corrette da altre lettere con segno di abbreviazione generico superfluo.
(e) v- su rasura.
(f) -o- seguita da nota tironiana per rum, corretta su is
(g) A propietario
(h) A earu senza segno di abbreviazione.
(i) -u(m) corrette su altre lettere.

(1) Cf. Math. 19, 29.

Edizione a cura di Valeria Leoni
Codifica a cura di Valeria Leoni

Informazioni sul sito | Contatti