Lombardia Beni Culturali

Carta vendicionis

1020 marzo 22, Cremona.

Giovanni, figlio del defunto Recone e prete della Chiesa cremonese, di legge romana, vende a Landolfo, vescovo di Cremona, la metà di un appezzamento di terra, per la misura di cinquanta tavole, sito all'esterno della città di Cremona, presso porta Natali, al prezzo di dieci lire di denari in parte d'oro, in parte di altre specie.

Originale, BSCr, LC, pergg., n. 33 [A]. Copia parziale inizio sec. XIX, Dragoni, p. 210. Copia sec. XIX, Cereda, sc. 1, sec. XI, n. 30 (trascrizione di mano di Odoardo Ferragni); sc. 15, non numerata (con data aprile 11). Regesto sec. XIX, Ferragni, n. 140.
Sul verso annotazione di mano del sec. XI-XII: De quinquaginta tabulis in burgo prope Porta Natalis; annotazione di mano del sec. XIII-XIV: De burgo civitatis Cremone; annotazioni di mano del sec. XIX, sovrascritte ad altre annotazioni precedenti, non più leggibili: Anno dell'imperatore Enrico II.; Anno 7°, indizione III; Giovanni prete della Chiesa cremonese; Iohannes presbiter de ordine Sancte Ecclesie Cremonensis, filius quondam Petroni; Charta venditionis facta a Iohanne presbitero de quinquaginta tabulis terre, prope portam civitatis, emptor Landulfus episcopus; annotazione di mano del primicerio Antonio Dragoni: Anno 1020;.

Edizione: Falconi, I, p. 358, n. 136.
Regesto: Robolotti, p. 20, n. 154; Astegiano, I, p. 57, n. 33; Savio, p. 41 (con data erronea aprile 11).

La scrittura della pergamena è molto sbiadita ed in molte parti, in particolare in prossimità dei margini laterali e delle righe 1, 2, 5-14, 17-22, 31, 32, 36, difficilmente leggibile, pur ricorrendo all'ausilio della lampada di Wood, anche a causa delle macchie provocate dall'utilizzo di reagenti chimici (noce di galla).

(SN) In nomine d(omi)ni Dei et salvatoris n(ost)ri Iesu Christi. Heinricus gr(ati)a Dei imperator augustus, anno imperii | eius D(e)o p(ro)picio septimo, undecimo kal(en)d(a)s aprelis, indicione tercia. Constad me[Iohannes], p(res)b(ite)r | de ordine S(an)c(t)e (a) Cremonens(is) Eccl(esi)e et fil(ius) q(uon)da(m)[Reconi] (b), q(ui) professo su(m) lege(m) vivere Ro|mana, accepisem, sicuti et in presencia testium accepi, ad te domnus Landulfus, venerabilis | ep(iscop)us ep(iscop)io eiusdem S(an)c(t)e Cremonens(is) Eccl(esi)e, inter auru(m) et [alie specie] valente denarios bonos | libras decem, finitu(m) precium, p(ro) medietatem de pecia una de terra vacua cu(m)| imparte casa superabente iuris mei, qua(m) abere viso su(m) foris hanc [civitatem]| non multu(m) longe a porta qui dicitur Natali, et est ipsa medietas de predicta | pecia de terra per m(en)sura iusta tabulas quinquaginta; coeret ei a mane | via publica, a meridie terra S(an)c(t)e Marie et Daiberti iudex, a sera alia medie|tas de ia(m) nominata pecia de terra (c) ad simile ista medietas q(uo)d in mea cui | supra Ioh(ann)i p(res)b(ite)ro reservo potestatem, a montes terra qui fuit iuri q(uon)da(m) Bon|filii, si ibiq(ue) alii sunt coerentes. Q(ue) aute(m) s(upra)s(crip)ta medietatem de predicta pecia de | terra iuris mei superius nominata, una cu(m) accessione et ingresso seu supe|riorib(us) et inferiorib(us) suis, qualiter superius legitur, inin(tegrum) ab ac die tibi cui supra Lan|dulfi ep(iscop)i p(ro) s(upra)s(crip)to argento vendo, trado et mancipo, nulli aliis venditam, donatam, ali|enatam, obnossiata(m) vel tradita(m) nisi tibi. Et facias exinde a presenti die tu et ere|dib(us) tuis aut cui tu dederis iure p(ro)prietario nomine q(ui)cq(ui)t volueritis sine omni | mea et eredu(m) meorum contradicione vel defensione seu absq(ue)[restauracio]|[ne] exepto si de meu(m) cui sup(ra) Ioh(ann)i p(res)b(ite)ro datu(m) aut factu(m) aparuerit q(uo)d ego de s(upra)s(crip)ta medietas de eade(m) pecia de terra, q(ue) sup(ra) l(egitur), exinde in aliam partem fecisem | aut emisisem et claruerit, tunc da illam partem, [unde oc] aparuerit, | ad me, ipse Ioh(anne)s p(res)b(ite)r, meiq(ue) heredes tibi cui sup(ra) Landulfi ep(iscop)i tuisq(ue) eredib(us) aut | cui tu dederis defendere et restaurare p(ro)mitto. Q(ui)t si defendere non potueri|mus aut si vobis exinde aliq(ui)t per covis genium subtraere q(ue)sierim(us), | tunc in dublu(m) eade(m) vendita vobis restituamus sicut pro tempore | fuerit meliorata aut valuerit sub (d) estimacione in consimile loco. | Nam da illa(m) parte(m) unde meu(m) datu(m) aut factu(m) non aparuerit, | q(uo)d ego q(ui) sup(ra) Ioh(anne)s p(res)b(ite)r de p(re)dicta pecia de terra in aliam partem feci|sem aut emisisem et clare factu(m) fuerit, [nil de] vobis ad me nec | ad meos ered(e)s sint defensata neque r[estaurata], excepto ut | supra, et nec mihi licead ullo te(m)pore nolle q(uo)d volui, set q(uo)d ad me | semel factu(m) vel conscriptu(m) est sub iusiurandu(m) inviolabiliter con|servare p(ro)mitto cu(m) stipulacione subnixa. Actu(m) s(upra)s(crip)ta civ(itat)e Cre|mona, feliciter.
+ Ego Ioh(anne)s p(res)b(ite)r in hac car(ta) vendic(ionis) a me facta s(ub)s(crips)i et s(upra)s(crip)to p(re)cio | accepi.
Signu(m) +++ manib(us) Lamperti et Bonizoni seu Ariprandi, om(ne)s | viventes lege(m) Romana testes.
Signu(m) ++ manib(us) Rolandi et Adelberti, pater et filio, testes.
(SN) Ego Ada(m) notarius sacri palacii scripsi, postradita con|plevi et dedi.


(a) Segue lettera erasa.
(b) Lettura incerta anche con la lampada di Wood.
(c) Segno abbreviativo generico superfluo su -ra
(d) -b su rasura, come pare.

Edizione a cura di Valeria Leoni
Codifica a cura di Valeria Leoni

Informazioni sul sito | Contatti