Lombardia Beni Culturali
58

Cartula venditionis

1178 marzo 8, Pavia.

Sozzo, figlio del fu Guilengo Guercius, e suo figlio Martino, entrambi di legge romana, vendono a Giovanni, abate del monastero di Chiaravalle, rappresentato dai conversi Nazario e Ambrogio, tredici appezzamenti di terreno a Monte e in quel territorio, dettagliatamente elencate e descritte, per circa mezzo manso, <complessivi cinque iugeri, dieci pertiche e tredici tavole> , al prezzo di ventidue lire e mezza di denari buoni pavesi; Oldrico Guercius si pone come debitore nei confronti dell'abate e Oldelenga, moglie di <Sozzo> e figlia di Pellegrino, e Tisma, moglie di Martino, entrambe di legge romana, rinunciano ad ogni diritto ipotecario sui beni.

Originale, ASMi, AD, pergg., cart. 555, n. 124 [A]; estratto del XIV sec. (post 1316), ASMi, AD, pergg., cart. 578, n. 23, f. 2. Trascrizione del XIX sec. in.: Bonomi 20, p. 451, n. 166. Regesto del XVIII sec.: Moroni, Index locupletissimus, f. 114, H, n. H8; del XIX sec. in Catalogo, III, fasc. 54.

Nel verso, di mano del notaio, quasi completamente eraso, C[arta][[...]] Guercii [[...]] de p[eciis] .[X]III. terre; di altra mano, Aquistum monasterii de Caravalle in Monte; della mano X del XIII sec., § Car(ta) vendicionis quam fec[erunt][[...............]] condam Guill(enghi) Guercii civitatis Papie (segue depennata a) de peciis .XIII. terre iacentis in territorio loci de Monte, facta .MCLXXVIII.; di altra mano, in un cartiglio, sediminis; segnatura + .VI.; di altra mano successiva .MCLXXVIII., die .VIII. marcii, indic(ione) .XI.; .X.a f.; segnatura h; annotazioni sei-settecentesche dell'oggetto; segnatura Moroni H. 8; anno e segnatura Bonomi MCLXXVIII. 124.

Discreto stato di conservazione, lievi macchie e una modesta lacerazione.

(SN) Anno dominice incar(nacionis) mill(esimo) cent(esim)o septuag(esim)o octavo, octavo die mensis marcii, indic(ione) undecima, in civitate Papie. Suzo, filius quondam Guilenghi Guercii, et Martinus, filius ipsius | Suzonis, qui professi sunt lege vivere Romana, patre filio consenciente, vendiderunt do(m)no Iohanni, abbati monasterii Sancte Marie de Caravalle, per do(m)num Nazarium et do(m)num Am|broxium, conversos et missos ipsius monasterii et abbatis, nominative res illas iuris eorum vel eorum libellaria positas in Monte et in eius territorio et sunt ipse res in peciis trede|cim vel si essent in plus et sunt per mensuram iustam inter terram coltam et pratum et boscum et sedimen dimidium mansum, [vel] s[i p]lus vel minus fuerit: prima pecia iacet | in Campo Reo, coheret ei a mane Caravallis, a meridie Sanctus Georgius de Villa Lanterio, a sero Iacobus Avianus, ab aquilone Sancta Maria Venetica, et est (a) pertice quinque; secunda | pecia iacet ibi prope, a mane Mussus de Palacio, a meridie Caravallis, a sero Petrus Mazacara, ab aquilone Petrus Boldus de Villa Lanterio et fratres eius, et est pertica una | et dimidia; tercia iacet ad Montem, a mane Caravallis et in parte (b) suprascriptus (c) Iacobus, a meridie Caravallis, a sero suprascriptus Iacobus, ab aquilone suprascriptus Mussus, et est pertice duodecim et tabule .VI.; | quarta pertice .III. et tabule .VI. et iacet (d) ad Montem Vetulum, a mane suprascripta ecclesia Sancte Marie et suprascriptus Mussus, a meridie suprascriptus Iacobus, a sero Lambrum Merdarium, ab aquilone suprascriptus Mussus et suprascripta ecclesia Sancte Marie; quinta iacet ibi, pertice .II., de qua medietas pro indivisso (e) est (f) Caravalis, a sero Lambrum Merdarium et ab aliis partibus suprascriptus Iacobus (g); sexta pecia (h) est sedimen et iacet in|fra villam loci Montis, a mane suprascriptus Mussus, a meridie canonica Sancti Michaelis Maioris, a sero via, ab aquilone Caravallis, et est pertica una et dimidia; septima ia|cet ad Pires, a mane via, a meridie suprascriptus Mussus, a sero Caravallis, ab aquilone Sanctus Stefanus de Broillo de Mediolano, et est pertice quatuor minus tabule due; octava (i) | pecia iacet in Pradabella, a mane suprascripta canonica et in parte Caravallis, a sero via, ab aquilone Caravallis, et est pertice undecim; nona pecia iacet ad Vites in | Campo Invollato, a mane suprascripta ecclesia Sancti Stefani de Broillo, a meridie Caravallis, a sero Vinciguerra Curtus (j) de Papia, et est pertice sex; decima iacet in braida Sancti | Stefani, ab omnibus partibus Sanctus Stefanus, et est pertice due; undecima iacet in Gattara, a mane suprascriptus Petrus Mazacaira, a meridie Ubertus Besscossa, a sero suprascriptus | Iacobus, et est pertice due minus tabule .VI.; duodecima iacet in Credariolo, a mane Bernardus Poccacaro, a meridie Sanctus Stefanus et in parte idem Bernardus, a sero Cara|vallis, et est pertice quatuor et tabule novem; tercia decima pecia est boscum et iacet in Albareto, a mane via, a meridie Sanctus Laurencius de Laude, a sero Caravallis, et est | pertice sedecim, sive ibi alie sint coherencie (k), omnia cum omnibus suprascriptis peciis de terra et sedimini pertinentibus inintegrum, eo modo ut dehinc in antea ipse abbas et sui successores et cui | dederint habeant et detineant suprascriptas res et faciant exinde, de illis que sunt allodia proprietario nomine et de illis que sunt libellaria libellario nomine, quicquid voluerint, | sine contradic(ione) suprascriptorum (l) patris et filii suorumque heredum et cum eorum defensione ab omni homine cum rac(ione), in pena dupli. Et insuper promiserunt quod si briga vel conten|tio eis apparuerit de suprascriptis rebus et dampnum exinde apparuerit, ipsi restituere eis habent, unde, patre filio consenciente, obligaverunt eis pro pignore t(antu)m eorum subere, quod bene | valeat ipsum dampnum. Insuper Oldricus Guercius adversus suprascriptum abbatem per suprascriptos missos de suprascripto dampno fecit se debitorem et pagatorem, renunciando nove constituc(ioni) ne | principalis debitor prius conveniatur quam fideiussor (1), unde obligavit ei per pignore per suprascriptos missos t(antu)m sue subere, quod bene valeat ipsum dapnum, in duplum. Et pro hac ven|dic(ione) fuerunt confessi suprascripti pater et filius se accepisse precium a suprascripto abbate per suprascriptos missos libras viginti duas et dimidiam den(ariorum) bon(orum) Pap(iensium). Et insuper Oldelenga, uxor suprascripti | Opizonis (m) et filia Pelegrini, et Tisma, uxor suprascripti Martini, quę professe sunt lege vivere Romana, consenciente ipsi Oldelenghe suprascripto viro suo et etiam consen|ciente ei suprascripto patre suo et ipsi Tisme suprascripto viro suo consenciente ei per consensum suprascripti patris sui, adversus suprascriptum abbatem per suprascriptos missos renunciaverunt iuri y|potecarum quod ipse habebant in suprascriptis rebus omnibus, eo modo quod ipse et eorum heredes taciti et contenti exinde omni tempore permanere debent adversus suprascriptum abbatem suosque | successores et cui dederint, in pena dupli. Insuper iuravit suprascriptus Suzo a sancta Dei evangelia adversus suprascriptum abbatem, per se et per parabolam suprascripti Martini, quod | suprascriptas res eo modo, se scientibus, tunc detinebant quando suprascriptam vendic(ione) ei faciebant et cartula, scriptio, traditio, investitura, obligatio, refutatio vel aliqua | alia securitas, se scientibus, exinde in alia parte facta non est quę noceat ei nec suis successoribus neque cui dederint, et ab hinc in antea ipsi non | habent exinde agere nec causari nec guerriare nec placitare neque contradicere, per se neque per eorum submissam personam, adversus eum nec suos successores neque | cui dederint; et si briga vel contentio exinde eis apparuerit in auctoritate et defensione, exinde eis stare habent cum rac(ione); et etiam iuravit | per datam parabolam suprascriptarum mulierum quod ipse dehinc in antea de suprascripto iure tacite et contente permanere habent adversus eum suosque successores et cui | dederint. Hec omnia suprascripta ita vera sunt et adtendere et observare habent, bona fide, si Deus illos adiuvet et illa sancta Dei evangelia.
§ Predicti omnes hanc cartulam fieri rogaverunt ut supra.
Interfuerunt Lafrancus Arduinus, Begnotus Capellus, Allo Guercius, Iohannes Rainerius, testes.
(SN) Ego Petrus notarius sacri palacii hanc cartulam tradidi et scribere iussi et s(ub)s(scripsi).
(SN) Ego Iacobus sacri palacii notarius hanc cartulam scripsi.


(a) Segno abbreviativo supefluo su e-
(b) et - parte corretto su precedente scrittura erasa.
(c) Aggiunto nel sopralineo.
(d) quarta - iac- corretto su precedente scrittura erasa.
(e) suprascripta - indivisso corretto su precedente scrittura erasa.
(f) Aggiunto nel sopralineo con segno di richiamo.
(g) Corretto su precedente scrittura erasa.
(h) Corretto nel sopralineo in luogo di una lettera erasa.
(i) octa in A.
(j) Vinciguerra Cur- corretto su precedente scrittura erasa.
(k) sive - coherencie corretto su precedente scrittura erasa.
(l) Ripetuto.
(m) Cosė per Suzonis

(1) Cfr. Auth. 'Praesente tamen' (Nov. 4.1-2) post Cod. Iust. 8.40.3.

Edizione a cura di Ada Grossi
Codifica a cura di Ada Grossi

Informazioni sul sito | Contatti