Lombardia Beni Culturali
133

Carta permutacionis

1188 novembre 16, Milano.

Tarsilla, badessa del monastero di S. Maria in Aurona, con l'autorizzazione di Milone, arcivescovo di Milano, alla presenza e con il consenso della canevaria Pellegrina, di Elena, Berta, Valeria e Giordana, sue consorelle, in accordo con le altre monache e alla presenza e con il consenso di Ambrogio Pellegatta de Cixano, eletto suo avvocato in questo negozio giuridico, dà a Urso, converso del monastero di Chiaravalle, che agisce per ordine dell'abate Giovanni, tredici appezzamenti di campo <per complessivi cinque iugeri, nove pertiche, diciassette tavole e nove piedi> nel territorio di Bagnolo, ricevendone in cambio sette <per complessivi cinque iugeri, nove pertiche, quattordici tavole e un piede e mezzo> nello stesso territorio, ponendo come fideiussore Guifredotto Capellus di Milano; la permuta viene perfezionata alla presenza degli estimatori Capello de Capellis e Otto Bugattus, gastaldo della badessa.

Originale, ASMi, AD, pergg., cart. 313, n. 258 [A]. Regesto del 1738: Giorgi, Registro, c. 770; del 1739: Giorgi, Rubrica, c. 29v.

Nel verso, di mano del notaio, Car(ta) permutationis facte cum abbatissa monasterii Aurone in loco Balneolo; di mano del XIII sec., in un cartiglio, parzialmente eraso, .L[[...]].um de [Balneo]lo, quinti fasciculi; della mano X del XIII sec., Car(te) veteres et nove (et nove aggiunto nel sopralineo) permutacionis facte cum monasterio Aurono in loco Bagniollo, a cui una mano diverso coeva ha aggiuntode anno currente .MCLXXXVIII. et .MCCII., probabilmente in riferimento al documento che era cucito al margine superiore della membrana; di altre mani del XIII sec., annotazioni completamente erase, tra cui Monasterium Oro[ne], Iste[[...]] archiepiscopum M(ediolani); di mano del XV sec., .MCLXXXVIII.; annotazioni sei-settecentesche di data, oggetto e segnatura n. 20; riferimenti all'Exemplaria Diplomatum del Giorgi; data di mano del Bonomi MCLXXXVIII; segnatura a matita 234; riferimento del XX secolo a matita a S. Maria in Aurona.

Discreto stato di conservazione, lievi macchie, qualche rosicatura ai margini, sottolineatura a matita rossa del nome della badessa. Al margine superiore della pergamena era cucita un'altra membrana da identificarsi con quella contenente il doc. del 17 maggio 1202 (ASMi, AD, pergg., cart. 556, n. 3), anch'esso riguardante una permuta di beni nel territorio di Bagnolo stipulata tra gli stessi due monasteri.

(SN) In nomine Domini. Anno dominice incar(nacionis) millesimo centesimo octuagesimo octavo, sextodecimo (a) die mensis novembris, indic(ione) septima. Permutationem fecerunt inter se domna Tarxilla, abbatissa monasterii Aurone siti in civitate | Mediolanensi, ex parte suprascripti monasterii, per parabolam et licentiam domini Milonis, Mediolanensis archiepiscopi, et ibi presentibus et laudantibus domina Pellegrina, canevaria, do(m)na Elena, do(m)na Berta, do(m)na Valleria, do(m)na Iordana, monachabus suprascripti mona|sterii, sororibus suis, et de consilio aliarum monacharum ipsius monasterii sicut ipsa abbatissa et monache protestate sunt, et ibi astante et consentiente Ambrosio Pellegatta de Cixano, in hoc negotio electo ab ipsa abbatissa advocato, | et ex altera parte frater Ursus, conversus monasterii Carevallis, ex parte ipsius monasterii Carevallis et per parabolam do(m)ni Iohannis, abbatis eiusdem monasterii. In primis dedit predicta abbatissa, ex parte sui monasterii, eidem fratri Ur|so, ad partem monasterii Carevallis, in causam permutationis presenti die habendum, id est camporum petias tredecim iacentes in territorio loci Balneoli qui est iuxta monasterium Carevallis: primus campus dicitur ad Ulmum, pertice | septem et (b) tabule novem et dimidia, a sero via, ab aliis partibus Carevallis monasterii; secundus campus dicitur in Zepalli, pertice quattuor minus pedes duo, undique est Carevallis; tertius campus dicitur ad Pirum, pertice quatuor et (c) tabule quinque et | pedes septem, undique est Carevallis; quartus campus dicitur item ad Pirum, pertice due et tabule sedecim, a mane Sancti Nazarii, ab aliis partibus (d) Carevallis; quintus campus dicitur in Spineto, pertice octo et pedes octo, a mane via, | ab aliis partibus Carevallis; sextus campus dicitur Buscus de Spineto, pertice quatuordecim, a monte ecclesie Sancti Petri de Balneolo, ab aliis partibus Carevallis; septimus dicitur in Carpaneto, pertice duę minus tabule quattuor, undique Carevallis (e); octavus campus | dicitur in Vulpariola, pertice sex et tabule sex et dimidia, a mane via, ab aliis partibus Carevallis; nonus campus dicitur similiter in Vulpariola, pertice septem et tabule (f) tres, undique est Carevallis; decimus campus dicitur similiter, pertice qua|tuor et tabule due et pedes novem, a mane heredum Gasparri Menclotii, a meridie similiter, a sero Carevallis; undecimus dicitur in Gerora de Mollendino, pertice octo et tabule tres et pedes quinque, undique est Carevallis; duodecimus |campus dicitur Quadra de Sabriada, pertica una et tabule sex et pedes octo, a meridie via, ab aliis partibus Carevallis; tertius decimus campus dicitur ad la Trebiam, tabule vigintiduę, a mane remanet abbatisse, ab aliis partibus Careval|lis. Unde adinvicem recepit prefata do(m)na Tarxilla abbatissa a suprascripto fratre Urso commutatore suo, ad partem suprascripti monasterii Auronę, similiter in causam permutationis (g) presenti die habendum, id est cam|porum petias septem iacentes in territorio suprascripti loci Balneoli: primus campus est in duabus petiis et dicitur in Castenetto, pertice octo et tabule .XVII. minus pes unus et dimidius, a meridie Sancti Donati, a sero fuit de Plattis, ab aliis | partibus monasterii Oronis; secundus campus dicitur ad Riolum, pertice quinque et tabule due et pedes quattuor, a sero Sancti Nazarii, ab aliis partibus suprascripti monasterii Oronis; tertius campus dicitur in Longirono, pertice quattuor, et si | plus vel minus inventus fuerit, a monte via, a mane Sancti Iohannis ad Concam, a meridie fuit de Plattis, a sero fuit item de Plattis et de Curtis; quartus campus dicitur similiter in Longirono, pertice septem minus pedes septem, | a mane et a meridie et monte Sancti Donati, a sero fuit de Plattis; quintus campus dicitur similiter in Longirono, pertice viginti quattuor minus tabule quinque, a mane via, a meridie et sero Sancti Donati, a monte monasterii Aurone; | sextus campus dicitur ad li Piros, pertice duodecim et tabule decem et septem minus pedes duo, a mane Sancti Donati, a meridie Sancte Marię, a sero Zerliani, a monte fuit de Plattis; septimus campus dicitur ad la Trebiam, pertice oc|to et tabule septem et pedes octo, cum duabus incochis a mane et sero suprascripti monasterii Oronis, a meridie fuit de Plattis, a monte Sancti Nazarii. Quas autem res superius dictas et permutatas sicut superius legitur inintegrum suprascripti |permutatores invicem una pars alteri taliter tradiderunt ut faciat unaqueque pars cum suis successoribus et succetricibus, videlicet suprascripta do(m)na abbatissa et do(m)nus abbas et cui ipsi dederint de eo quod in permu|tationem accepit, quicquid ipsis monasteriis utile fuerit, sine alterutrius partis contradictione. Et promiserunt et guadiam dederunt, obligando pignori id quod in permutationem vicis|sim receperunt, prefata do(m)na Tarxilla abbatissa ex parte sui monasterii et predictus frater Ursus ex parte Carevallis monasterii, invicem unus alteri suprascriptas res superius dictas et permutatas ut supra legitur inintegrum ab omni | homine, usu et r(ati)one defensare, in pena dupli suprascriptarum rerum; et pro utraque parte estitit fideiussor Guifredottus Capellus civis Mediolani. Et huic permutationi interfuerunt Capellus de Capellis et Otto | Bugattus, gastaldus suprascripte abbatisse, qui dixerunt et estimaverunt suprascriptam permutationem utrique parti utilem fore et unamquamque partem meliores (h) sibi et utiliores fundos accepisse quam dedisse.
Quia sic inter eos convenit. Actum Mediolani in suprascripto monasterio Aurone. Unde due car(te) uno tenore rogate sunt scribi.
Signa +++ man(uum) abbatisse et fratris Ursi, qui hanc car(tam) ut supra fieri (i) rogaverunt, et suprascripti Guifredotti, qui pro eis fideiussit ut supra.
Signa +++ man(uum) suprascriptorum Ambrosii electi advocati et Capelli et Ottonis, estimatorum, qui ad hanc car(tam) confirmandam manum posuerunt.
+ Ego Tarxilla abbatissa a me facta s(ub)s(crips)i.
Signa ++ man(uum)Ardicietti de Locarno, Guilielmi de Gruara, testium.
(SN) Ego Iohannes Coallia, notarius sacri palatii, tradidi et scripsi et ubi prefati domini archiepiscopus et abbas huius permutationis faciende parabolam dederunt interfui.


(a) sex- corretto nel sopralineo in luogo di quin depennato.
(b) Corretto in luogo di minus depennato.
(c) Corretto nel sopralineo in luogo di minus depennato.
(d) Segue depennato Sancti
(e) undique Carevallis aggiunto nel sopralineo con segno di richiamo.
(f) Segue depennato du
(g) -is corretto su s erasa.
(h) -s corretta nel sopralineo in luogo di m espunta.
(i) fuerunt corretto da fieri in A.

Edizione a cura di Ada Grossi
Codifica a cura di Ada Grossi

Informazioni sul sito | Contatti