Lombardia Beni Culturali
162

Sententia consulum Mediolani

1191 dicembre 29, Milano.

Il giudice Giovanni, console di Milano, con Oliverio de Pusterla, Arialdo Vicecomes, Arderico Cassina e Guercio de Ostiolo, consoli suoi soci, giudice nella causa vertente tra Lazzaro del monastero di Chiaravalle, rappresentato dal messo Quintavalle de Mama, da una parte, e Malgirono Pita, il fratello Strame e i figli Giordano e Guidotto, dall'altra, condanna questi ultimi al ripristino di due fossati circa braidam de Batibagurdo e de Fossadolto che avevano spianato e che utilizzavano quali accessi.

Originale, ASMi, AD, pergg., cart. 555, n. 177 [A]. Trascrizione del XIX sec. in.: Bonomi 21, p. 776, n. 255. Regesto del XIX sec.: Catalogo, III, fasc. 55 (con data 29 dicembre 1192).

Nel verso, di mano del XVI sec., per Vicomaiore; annotazione sei-settecentesca di anno e oggetto; anno e segnatura Bonomi MCXCII. 177.; segnatura a matita 80.

Edizione: MANARESI, Gli atti del comune di Milano, n. 174.
Regesto: RIBOLDI, p. 267, n. 66 (cit. erroneamente come doc. non reperito anche a p. 268, n. 70).

Buono stato di conservazione, microtarlature, una modesta rosicatura nel margine destro.

(SN) Die dominico quarto kal(endas) ianuarii, in civitate Mediol(ani). Sententiam protulit Iohannes Iudex, consul Mediol(ani), et cum eo Oliverius de Pusterla et Arialdus Vicecomes et | Ardericus Cassina et Guertius de Ostiolo, similiter consules sotii eius, de lite que vertebatur inter fratrem Lazarum de monasterio Clarevallis, nomine ipsius monasterii per | suum missum Quintavallem de Mama, et ex altera parte Malgironum Pitam et Stramum fratrem eius et Iordanum et Guidottum, filios ipsius Malgironi. Lis enim talis erat: po|stulabat ipse Quintavallis, nomine iam dicti monasterii, quatinus iam ditti Malgironus et Stramus et Iordanus et Guidottus restituerent fossatum quod explanaverant, factum | circa braidam de Batibagurdo, et aliud fossatum similiter restituerent quod erat circa braidam de Fossadolto, et per eas braidas amplius non irent, per quas nuper viam indicantes ire et redire ceperant et inde presertim unde fossata explanaverant, allegans eos per ipsas braidas de iure non debere ire. Econtra predicti Malgironus | et Stramus et Iordanus et Guidottus, se predicta fossata explanasse non negantes, ipsa tamen restituere non teneri aiebant et dicebant se per ipsas braidas de iure ire debere, per braidam scilicet de Batibagurdo ad roncum suum, concessione quondam fratris Stephani, ministri tunc grancie Vicimaioris, qui utilitatem monasterii providen|do hoc fecerat, et per illam de Fossadolto, quia via publica erat, quod manifestum esse dicebant per sententiam (1) inde latam, cum iam alia vice fuisset inde discordia: ad | quod probandum quosdam testes induxerunt. Prenominatus vero Quintavallis, ex parte iam dicti monasterii, predictum Stephanum concessisse diffitebatur, cum, etsi fecisset, eum non | potuisse sine consensu (a) abbatis et capituli facere aiebat; per braidam vero de Fossadolto viam publicam esse debere, sententia vel alio modo, non confitebatur, cum etsi olim | fuisse crederetur, cum longo tempore clausa et culta detenta ab ipso monasterio fuisset, non licere predicto Malgirono et filiis et fratri ipsam viam indicare seu spacia|re, fructus devastando et maximum dampnum ipsi monasterio inferendo pro suo modico lucro quod ipsi fatebantur aut nullo, ceteris aliis vicinis suis quiescentibus, | ad quos potius de iure agere spectaret, allegabat, et cum potius hodio et ut extorquerent quam alia ratione fecisse credendum esset, et presertim propter conventionem quam | nuper fecerant cum quondam Iohanne abbate, convenisse siquidem ipsos dicebat quod nullo modo monasterium a modo inquietare debebant nec petere ultra mansum unum terre et sex | perticas buschi et pratum de Bernardis, peccunia inde recepta, silvis, pascuis tantum ad ipsum mansum et accessionibus pertinentibus, eo tamen salvo si ipsi aliquam haberent | accessionem (b) que gravaret monasterium (c), utilitate ipsius monasterii inspecta; si monasterium comode aliunde accessionem vellet prestare, tenerentur recipere, quod ius hic | inquiri necesse non est, cum plures habeant vias seu accessiones et abiliores maxime eundi ad pratum Bernardi et redeundi a prato Bernardi, cuius presertim occasione | et utilitate viam per braidam de Fossadolto expedisse et se habere dicebant; et similiter dicebant ipsos aliam viam habere conpetentem ad roncum suum, cuius occasione viam | a fratre Stephano concessam petebant, et super conventione quoddam instrumentum hostendit. His et aliis auditis et visa a consulibus ipsa discordia, predictus Iohannes prenominatum | Malgironum et Stramum et Iordanum et Guidottum ut prenominata fossata restituant et per ipsas vias seu braidas amodo non vadant condempnavit; et de octingentis | plantis quas predictus Quintavallis dicebat ipsos incidisse de nemoribus monasterii et abstulisse seu (d) fieri fecisse, que ipsi infitiebantur, dedit iusiurandum ipsis | quod non fecerant in totum nec in parte et, si iuraverint, absolvit eos a peticione sexaginta solidorum, in quam sumam iam dictus Quintavallis predictum dampnum exstima|verat, vel de his de quibus iurare noluerint iuramento suo exstimationem eidem Quintavalli, ad partem ipsius monasterii, prestent. Presumptiones vero ipse Quintavallis remi|sit, similiter quoque Malgironus pro se et filiis et fratre, cum pignora pro iudicatura petebantur, a peticione quam faciebant de quibusdam dampnosis et compositionibus destitit et | eas rimisit. Et sic finita est causa. Anno dominice incar(nacionis) mill(esimo) centesimo nonagesimo secundo, suprascripto die, indic(ione) decima.
Interfuerunt Albertus de Camerario, Anricus Grassus, Vestitus de Gallarate, Pellegrinus de Puteobonello, Obizzo Samaruga; de servitoribus Mainfredus de Porta, Brochinus.
(SM) Ego Iohannes causidicus et consul hanc sententiam dedi ut supra et s(ub)s(crips)i.
(SM) Ego Guertius iudex secundus de Ostiolo et consul interfui ut supra et s(ub)s(crips)i.
(SM) Ego Rogerius Bonafides iudex s(ub)s(crips)i.
(SM) Ego Ugo qui dicor de Castegnianega, iudex ac missus domini F(rederici) imperatoris, scripsi.


(a) fecisset - conse- corretto su precedente scrittura erasa.
(b) accessionem aggiunto nel sopralineo.
(c) Segue eraso et
(d) -u aggiunta nel sopralineo.

(1) Doc. non reperito.

Edizione a cura di Ada Grossi
Codifica a cura di Ada Grossi

Informazioni sul sito | Contatti