Codice diplomatico della Lombardia medievale
(secoli VIII - XII)

Anno dominice incar(nacionis) mill(esim)o centesimo nonagesimo nono, nona die mensis decembris, indictione tertia. Hanc car(tam) venditionis ad libellum sine ullo ficto et et condicione prestandis fecit Guillielmus Rubeus qui dicitur de Pusterla, filius quondam item Guilielmi, de civitate Mediolani, qui professus est lege vivere Longobardorum, in Zanonum qui dicitur Liprandi (a) de loco Vigonzono pro accepto pretio ab ipso Zanono emptore, sicut professus est prefatus Guilielmus venditor, argen(ti) den(ariorum) bonorum de imper(ialibus) libr(arum) quadraginta quinque et sol(idorum) sex et den(ariorum) octo, omni exceptione non accepte et numerate peccunie renuntiata (1), nominative de omnibus illis rebus territoriis ipsius Guilielmi iacentibus in loco et territorio de Vigonzono, tam campis quam pratis, buschis, zerbis et sediminibus cultis et incultis, et que res omnes hinc inferius l(eguntur), et de tota sua parte decime veteris quam ipse Guilielmus habere visus est in suprascripto loco et territorio et item de tota illa decima quam idem Guilielmus emerat a Mainfredo et Uberto qui dicuntur de Pusterla, per omnia sicut ipse Guilielmus habere et tenere visus est et sicut ei pertinet in suprascripto loco et territorio inintegrum: § primus campus dicitur in Ronchori, pertice septem et tabule sex, a mane eiusdem terre, a meridie Oldradi de Baxilicapetri, a sero et a monte Azonis Fantis; secundus (b) campus dicitur in Redondello, pertice octo et tabule duodecim et dimidia, a mane buschus qui venit in par(zonaria)Oliverii de Pusterla, a meridie parzonaria eiusdem Oliverii, a sero suprascriptus campus eiusdem terre, a monte Azonis Fantis; tertia petia est buschus ibi prope, pertice quatuordecim et tabule .X. et dimidia, a mane suprascripti Azonis, a meridie Rogerii de Anricis, a sero Oliverii de Pusterla, a monte parzonaria eiusdem Oliverii; quarta petia est campus et dicitur in Prato Lago, pertice quindecim, a mane Oliverii de Pusterla, a meridie fossatum, a monte Azonis Fantis et Oldradi de Baxilicapetri; quintus campus dicitur in Sablono, pertice quinque et tabule .XVII. et dimidia, a mane via, a meridie et a monte Azonis Fantis, a sero Rogerii de Anricis; sextus campus dicitur ad Cessas Sancti Mar(tini), pertice tres et tabula una et dimidia, a mane et a monte via, a sero Petri Macchi, a meridie Azonis Fantis; septimus campus cum cocha dicitur ad Trebiollam, divisus in meridie et in monte in sor(tes) .II. equales: sors a sero in hac parte pertice tres et tabule .VIII., a mane suprascripti Oliverii silicet parzonaria, a meridie Sancti Ambr(oxi)i, a sero via, a monte suprascripte terre; octavus campus cum cocchis dicitur in Valle de Vigo, divissus in mane et sero in sor(tes) .II. equales: sors a meridie in hac parte pertice octo et tabule .XVII., a mane Azonis Fantis, a meridie Rogerii de Anricis et valis de Vigo, a sero via, a monte parzonaria; nona (c) petia est campus et pratum et zerbus insimul tenen(tes) cum cocca et dicitur in Prato Iohannis Gastaldi, divissus in mane et in sero in sor(tes) .II. euqales: sors a meridie in hac parte pertice sex et tabule .XVIII., a mane Sancti Ambr(oxi)i, a meridie her(edum) Dominici Rigniolli et Azonis Fantis, a sero Oliverii Bescossi, a monte parzonaria; decimus campus dicitur ad Sorbam, pertice octo et tabule .V., a mane parzonaria et in parte Zanoni Liprandi, a meridie et a monte Azonis Fantis, a sero via; undecimus campus dicitur in Steffanella, pertice septem et tabule .XV. et dimidia, a mane eiusdem terre, a meridie Rogerii de Anricis, a sero Girii de Porcaria, a monte Petri Machi; duodecimus campus dicitur in P(re)viardo, pertice quindecim, a mane et a monte via, a meridie suprascripti Rogerii, a sero Petri Machi; tertio decimus campus dicitur similiter in Steffanella, insimul tenens cum suprascripto campo de Steffanella, pertice octo et tabule .XVI., a mane suprascripti Rogerii et suprascripti Oliverii, a meridie Azonis Fantis, a sero suprascripti Rogerii et eiusdem terre, a monte Petri Machi; § .XIIII.or campus dicitur in Campo Sancti Georgii, pertice sex et tabule .XII., a mane Sancti Iulliani et suprascripti Azonis, a meridie Sancti Iulliani, a sero via, a monte suprascripti Oliverii; § .XV. campus dicitur in Sollariollo, pertice septem et tabule .XIII., a mane Iordani Guifredi, ab aliis partibus Azonis Fantis; § .XVI. campus dicitur in Steffanella, pertice due et tabule .XII., a mane via, a meridie Petri Macchi, a sero suprascripti Oliverii, a monte Iordani Guifredi; § .XVII. campus dicitur in Sablono, pertice due et tabule .XII., a mane et a meridie Rogerii de Anricis, a sero via, a monte ser Oldradi; § .XVIII. campus dicitur in Brayda de Anziberto, pertice septem et tabula .I. et dimidia, cum cocha, a mane Sancti Iulliani, a meridie Sancti Ambr(oxi)i, a sero Rogerii de Anricis, a monte her(edum) Dominici Rigniolli; § .XIIII.or campus dicitur in Prato Lago, divissus in meridie et in monte in sor(tes) duas equales: sors a sero in hac parte pertice quindecim et tabule .VIIII.or, a mane parzonaria, a meridie fossatum, a sero suprascripti Oliverii, a monte Oldradi de Baxilicapetri; § .XX.a petia est (d) buschus et pratum insimul tenen(tes) et dicitur in Prato Lago, divissus in meridie et in monte in sor(tes) .II. equales: sors a sero pertice quindecim, a mane parzonaria, a meridie fossatum, a sero suprascripti Oliverii, a monte Azonis Fantis; § .XXI.a est buschus et dicitur in Prato Lago, divisus in meridie et in monte in sor(tes) .II. equales: sors a sero parte pertice triginta quinque et tabule .IIII.or, a mane parzonaria, a meridie buschus de Mondina Oldradi de Baxilicapetri, a monte fossatum eiusdem buschi; § .XXII. est buschus et pratum insimul tenens et dicitur in Prato Lago, divissus in meridie et in monte in sor(tes) .II. equales: sors a sero pertice novem et tabule .XII., a mane parzonaria, a meridie buschus de Mondina suprascripti Oldradi, a sero buschus eiusdem terre, a monte fossatum eiusdem buschi; § .XXIII. buschus ibi prope insimul tenen(s) cum suprascripto buscho, divisus in meridie et in monte in sor(tes) .II. equales: sors a mane pertice septem, a mane suprascriptus buschus, a meridie Alberti de Baxilicapetri, a sero parzonaria, a monte fossatum eiusdem buschi; § .XXIIII.or est campus et dicitur in Minudello, pertice due, ab omnibus partibus Rogerii de Anricis; § .XXV. campus dicitur similiter in Minudello, pertice due, a mane Azonis Fantis, ab aliis partibus suprascripti Rogerii; § .XXVI.a, campus, dicitur item in Minudello, pertica una, a meridie et a sero et a monte suprascripti Rogerii; § .XXVII.a est buschus et dicitur in Via de la Vacca, pertice decem et tabule .XVI. et dimidia, a mane suprascripti Rogerii, a meridie via comuna, a sero Bregongii Amblatoris, a monte Azonis Fantis; § .XXVIII., campus et dicitur ad Rovorem, pertice undecim et tabule .X. et dimidia, a mane suprascripti Iordani, a meridie Guarnerii de Cambiago, a sero Lafranchi de Fara, a monte Bregongii de Fara; § .XXVIIII.or, campus, dicitur in Fictiliago, pertice due, a mane Sancti Mar(tini) ad Corpus et a sero similiter, a meridie Oliverii Bescossi, a monte Sancti Iulliani; § .XXX.a, campus, dicitur in Spinedo, pertice tres, a mane B(er)rardi Camore, a meridie Azonis Fantis, a sero Iohannis de Guifredo, a monte Sancti Ambroxii; § .XXXI.a, campus, dicitur ad Castegniollum, pertice due et dimidia, a mane Rogerii de Anricis, a meridie via, a monte suprascripti Oliverii; § .XXXII.a, campus, dicitur in Clisuriolo, pertice quatuor et tabule .XVIIII.or, a mane Oliverii Bescossi, a meridie suprascripti Rogerii, a sero Sancti Ambr(oxi)i, a monte Sancti Michaelis; § .XXXIII.a est buschus et dicitur in Carbonaria, divisus in mane et sero in sor(tes) .II. equales: sors a monte pertice tres et dimidia, a mane (d) suprascripti Azonis, a meridie parzonaria, a sero suprascripti Zanoni, a monte ser Oldradi; § .XXXIIII.or est buschus et dicitur post Rodondellum, divissus in mane et sero in sor(tes) .II. equales: sors a monte pertice decemocto et dimidia, a mane Sancti Petri de Laude, a meridie parzonaria, a sero Azonis Fantis, a monte suprascriptorum Rogerii et Azonis; § .XXXV.a est buschus et dicitur ad Ronchos, divisus in mane et sero in sor(tes) .II. equales: sors a monte pertica una, a mane Sancti Ambr(oxi)i, a meridie parzonaria, a sero Sancti Iulliani, a monte Sancti Michaelis; § .XXXVI.a est campus et dicitur in Ronchori, pertice tres et tabule due et dimidia, a mane et a monte suprascripti Oldradi de Baxilicapetri, a meridie Bregongii Amblatoris, a sero via; § .XXXVII.a, campus, dicitur in Clauso Dolzano, pertice quinque et tabule .XIIII.or et pedes .VIIII.or, a mane suprascripti Rogerii, a meridie et a sero via, a monte Zanoni de Liprando; § pratum dicitur in Spinedo, pertice tres, a mane Rogerii de Anricis, a meridie via, a sero parzonaria, a monte Ottonis de Videserto; § .XXXVIIII.or est similiter pratum et dicitur in Spinedo, pertice quinque et tabule .V., a mane Sancti Iulliani, a meridie Bonatii, a sero Ardengi Machi, a monte eiusdem terre; § .XL. est pratum et dicitur ad Longoriam, pertice septem minus tabula .I., a mane Sancti Ambr(oxi)i, a meridie Sancti Iulliani, a sero Iohannis de Guifredo et Petri Machi, a monte parzonaria; .XLI. campus dicitur similiter in Spinedo, pertice sex et (e) tabule .XI., a mane Iohannis de Guifredo, a meridie Petri Machi et eiusdem terre, a sero suprascripti Oldradi, a monte Sancti Michaelis; § .XLII. campus ibi prope insimul tenens, pertice due, a mane Iordani, a (f) meridie suprascripti Ottonis de Videserto, a sero Ferrarii de Landriano, a monte via; § .XLIII. campus dicitur similiter in Spinedo, pertice due et tabule .IIII.or et dimidia, a mane Sancti Petri de Laude, a meridie Iohanis Guifredi, a sero Petri Ferrarii, a monte suprascripti Oldradi; § .XLIIII.or campus dicitur ad Trebiollam, pertice sex et tabule .XIIII.or, a mane suprascripti Zanoni, a meridie suprascripti Oliverii, a sero B(er)rardi Camore et suprascripti Oliverii, a monte Scurzagatte; § .XLV. est sedimen quod tenet Iohannes Guifredi in suprascripto loco et dicitur in Cantono de Rodondello, tabule .XLIII. minus pedes III., a mane et a monte fossatum Vixinore, a meridie Azonis Fantis, a monte via; § .XLVI. est sedimen et dicitur ad Portam Vicinorem, tabule .XXXV., a mane via, a meridie eiusdem terre, a sero et a monte fossatum Vixinore; § item medietas pro indiviso de sedimeto .I. et dicitur post Ortori, ad supertotum est tabule .XXI.; et sunt prenominate res omnes in soma usque ad iugera viginti septem et pertic(as) quatuor et tab(ulas) .XVI., et si amplius de iure suprascripti Guilielmi venditoris infra prenominatas coher(entias) invente fuerint, in hac presenti maneant venditione inintegrum, eo tenore ut amodo in antea, omni tempore, habere et titulo emptionis possidere seu tenere debeat prefatus Zanonus emptor cum eius her(edes) et cui dederit prenominatas res omnes venditas sicut per mensuram et coherentias superius legitur et prenominatam decimam et facere exinde debet, cum superioribus et inferioribus seu cum finibus et accessionibus suis et per omnia sicut prefato (g) Guilielmo aliquo iure pertinebant vel pertinere solebant, quicquid facere voluerit, sine alicuius persone contradictione. Preterea omne ius et actiones et usum quod et quas iam dictus Guilielmus habebat vel ei aliquo iure pertinebat vel pertinere debebat in prenominatis rebus vel pro ipsis rebus seu in suprascripta decima vel pro ipsa decima cessit et dedit prefatus Guilielmus venditor eidem Zanono et per omnia eum in suum locum posuit. Insuper quoque promisit ac guadiam dedit et omnia bona sua pignori obligavit suprascriptus Guilielmus venditor una cum eius heredibus eidem Zanono emptori ita quod de cetero si amodo in antea aliquo tempore lis vel discordia seu intentio aliqua apparuerit de suprascriptis rebus venditis vel de suprascripta decima vendita, in toto vel in parte, eidem Zanono vel eius heredibus atque cui dederit, quod omni tempore deffendere et guarentare habet prenominatas res omnes venditas sicut per mensuram et coher(entias) superius legitur atque suprasciptam decimam venditam inintegrum eidem Zanono emptori et eius heredibus et cui dederit ab omni contradicente persona, usu et iure sicut venditor emptori, in pena dupli suprascripti pretii, et sp(eti)aliter ab uxore eius, suo dispendio, salvo tamen iure honoris et districti atque conditionum quod et quas habet Azo Fantis super ipsas, sicut continetur in quadam notitia (1) ipsius Azonis, sine fraude; et inde posuit fideiussorem et principalem debitorem Guizardum qui dicitur de Pusterla de suprascripta civitate, qui pro defensione omnium predictarum rerum venditarum omni tempore se et omnia sua bona pigneri obligavit, in suprascripta pena. Quia sic inter eos convenit. Actum in prenominata civitate Mediol(an)i. + + + (h) Sign(a) manuum (i) suprascripti Guilielmi venditoris, qui hanc car(tam) ut supra fieri rogavit, atque suprascripti Guizardi, qui fideiussit ut supra. Interfuerunt Crollavillanus Xellus de Canturio et Guilielmus de lo Vultu et Zanebonus Ferrarius de Vigizollo, ibi rogati testes. Ego Albertus qui dicor Spetiarius, iudex ac missus domini Federici imperatoris, tradidi et scripsi.

(a) Segno abrreviativo superfluo sulla -p-
(b) -d(u)s corretto da precedente scrittura erasa.
(c) Segue depennato est
(d) Su rasura.
(e) Segue depennato .I.
(f) Corretta su inizio di altra lettera.
(g) prefatus in B.
(h) Il numero dei segni non corrisponde a quello delle persone.
(i) manu in B.

(1) Cfr. Cod. Iust. 4.30.
(1) Doc. non reperito.

Edizione a cura di Ada Grossi
Codifica a cura di Ada Grossi