Lombardia Beni Culturali

Capitolo Maggiore

2

Carta venditionis

1120 marzo, Brenta, 'ante portam castri'.

Ardizzone del fu Guido di Samarate e Guido, padre e figlio, di legge longobarda, Guido con il consenso del padre, vendono per lire settantasei a Olrico arciprete e vicedomino dell'ordine maggiore della chiesa milanese, tramite il suo messo Tedaldo chierico e notaio, e a Nazario primicerio dei cento preti decumani della stessa chiesa, tramite il suo procuratore Arderico chierico, figlio del fu Giovanni detto de Sancto Victore, le terre, i beni, i diritti, i servi e le ancelle di loro pertinenza nel luogo di Biasca e nella sua pieve e nel luogo di Claro e nella sua curtis, pervenuti loro da un accordo con Ottone detto Manzo, stabilendo che al clero maggiore spettino due parti dei detti beni, ai decumani tre parti.


Originale, ASMi, F.R., p.a., cart. 207, fasc. VII, n. 1 [A].
Sul verso, della stessa mano: Carta de Abiasca et de Clari de vindicione que facta fuit pro CC (sic) libris.

Regesto: A. SOLMI, La "bragania", in "Nuovi Studi Medievali", 1926-27, p. 85; T. MARTELLINI, Le pergamene dei capitoli, in "Studi di Storia medioevale e di Diplomatica", 10, 1989, p. 10, n. 4.

Pergamena di mm. 420/450 x 280/302, con numerose lacerazioni al centro e sulla parte destra a danno della lettura; č restaurata.
Per quanto riguarda il rapporto tra i capitoli della chiesa maggiore milanese - degli ordinari e dei decumani - e la pieve di Biasca (con le tre valli) e i diritti che detti capitoli avevano in quelle zone del territorio svizzero, cfr. Helvetia sacra, sez. I, vol. VI (M. TROCCOLI CHINI, pp. 304-306; M. WELTI, p. 360 e ss.) oltre ai docc. ss. nn. III - V.

(ST) Anno ab incarnacione domini nostri Iesu Christi millesimo centesimo vigesimo, mense martii, indicione terciadecima. Constat nos Ardecionum filium quondam V[uido]nis de loco Samarate et Vuidonem, patrem et filium, qui professi sumus lege vivere Longobardorum, consentiente mihi [qui supra]| Vuidoni ipso Ardeciono genitore meo, accepisse sicuti et in presentia testium manifesti sumus quod accepimus a vobis domno Olrico archipresbitero et vicedomino de ordine maiore sancte Mediolanensis ecclesie ex pro misso tuo Tedaldo clerico ac notario de eadem [ecclesia][...... .......] de omnibus cardinalibus de ipsa (a) ordine et [a domno][Nazario presbitero et primicerio] presbiterorum decomanorum ipsius sancte Mediolanensis ecclesie[per missum tuum][Ardericum] clericum, filium quondam Iohannis qui dicitur [de Sancto Victore], argen(ti) den(ariorum) bon(orum) libras septuaginta et se[x] finit[o precio nominative][de omnibus nostris propriis] servis et ancillis cum eorum peculiis illius iuris nostri, quas habere visi sumus in locis et fundis Abiasca etClari et in eorum territoriis et in plebe de ipso loco Abiasca et in curte de ipso loco Clari, tam infra castra quam in villis et in eorum territoriis et per [loca]|[et v]ocabula ad ipsam plebem Abiasca et ad ipsam curtem de Clari pertinentia, scilicet que nobis pertinent et advenerunt ex parte [O]tonis qui dicitur Manzo et ex parte [.............] per braganniam quam fecimus cum eis, tam in montibus quam in plano, tam castris, casis, sediminibus, clausuris, |[campis, pratis, pascuis, vineis, silvis castaneis, roboreis] ac stellareis cum areis earum, ripis, rupinis ac paludibus, molendinis, piscat[ionibus seu venationibus, gerbis, communantiis] cultis et incultis, divisis et indivisis, usibus aquarum [aqua]rumque ductibus [seu conciliariis]|[lo]cis, una cum omnibus honoribus, conditionibus, usibus, redditibus, districtis et commendationibus, albergaria, fodro, amiscere, ca[stellantia, habitaculo], toloneo, curadia et omnibus aliis conditiis que dici vel nominari possunt, ad ipsas omnes res pertinentibus et |[aspicien]tibus et que nobis predictis patri et filio per ipsam braganniam pertinent in integrum atque pro nostra portione que nobis pertinet de ipsa bragannia, idest de suprascripta plebe Abiasca, et de ecclesiis et capellis ad ipsam plebem pertinentibus et similiter pro nostra portione que est medietas de ser[vo uno]|[cum eius filiis et] filiabus et cum eorum pecculio, est nome(n) eius Paganus de Clari, omnia et in omnibus quantumcumque de nostro iure in suprascripta plebe Abiasca et in suprascripta curte de Clari inveniri potuerit quod nobis [per] ipsam braganniam pertinet in integrum. Quas autem res omnes superius dictas cum superioribus | et inferioribus seu (b) cum finibus et accessionibus suis una cum predictis servis et ancillis et cum predictis omnibus ho[noribus], [racio]nibus et usibus in integrum ab hac die [tibi] qui supra domno Olrico archipresbitero ad p[artem et] utilitatem omnium cardinalium maioris ordinis ipsius sancte Mediolanensis [ecclesie] et [tibi domno Nazario presbitero ac]|[pri]micerio ad partem et utilitatem presbiterorum decomanorum centum eiusdem sancte Mediolanensis ecclesie per hanc cartam et idem pretium vendimus, tradimus, emancipamus ut fatiatis exinde a presenti die vos et cui vos dederitis vestrique successores ad partem ipsius sancte Mediolanensis ecclesie | proprietarii nomine quicquid volueritis sine omni nostra et heredum nostrorum contradicione ita ut cardinales maiores habeant de ipsa bragannia tantum duas partes et ipsi centum presbiteri decomani habeant tres partes. Quidem et spondemus atque promittimus nos [qui supra venditores una] cum nostris heredibus vobis predictis domno Olrico vicedomino et Nazario primicerio et cui vos dederitis [........................] superius legitur in integrum ab omni contradicente homine defensare. Quod, si defendere non potuerimus aut si contra hanc cartam | vendicionis per quodvis ingenium agere aut causari presumpserimus, in duplum vobis suprascriptas res omnes restituamus sicut pro tempore fuerint aut valuerint sub extimatione in consimilibus locis. Quia sic inter nos convenit.
Actum ante portam castri de loco Brenta. Unde [due cartule]| vendicionis uno tenore rogate sunt scri[bere].
Signum ++ manuum suprascriptorum Ardecioni et Vuidonis patris et filii, qui hanc cartam vendicionis ut supra fieri rogaverunt, et ipse Ardecionus eidem filio suo consensit ut supra.Signum ++ (c) manuum Arderici de Binnago, Olrici qui dicitur Fasso, Iohannis qui dicitur de Overnago atque item Iohannis, testium.
(ST) Ego Ugo notarius sacri palatii scripsi, post traditam conplevi et dedi.

(a) Cosė A.
(b) et - seu manca in A; c'č nell'atto seguente.
(c) Il numero delle croci non corrisponde al numero delle persone.

Edizione a cura di Maria Franca Baroni
Codifica a cura di Gianmarco De Angelis

Informazioni sul sito | Contatti