Lombardia Beni Culturali

Capitolo Minore - Decumani

2

Libellus

1115 marzo 10, Milano, 'in canonica Sancte Marie'

Azzone chierico e primicerio dei lettori, officiale della chiesa di S. Maria detta Yemalis, con il consenso dei lettori, concede a livello per ventinove anni e poi in perpetuo, fatto salvo il diritto di beneficio sulla chiesa da parte dei lettori, a Stefano arciprete e camerario, officiale della stessa chiesa, che agisce per i preti e i chierici decumani, la terra di diritto della chiesa di S. Gabriele edificata presso la canonica di S. Maria, che era concessa in beneficio ai lettori, affinchè i decumani possano recarsi ad officiare in essa di giorno e di notte. Il censo annuo è di soldi trenta di denari buoni milanesi, da consegnarsi il 1° marzo o negli otto giorni successivi. Sottoscrivono l'arcivescovo Giordano e, in epoca successiva, a conferma l'arcivescovo Oberto.

Copia autentica coeva, ASMi, F. R., pergg., cart. 379, n 1 [B]. Citata in atto del 1192 dicembre 21, di cui al doc n. XXXV. Regesto in ASMi, Catalogo delle pergamene , vol III, fasc. 52. Registro del 1711, cart 236, c. 1r. B è così autenticata: (ST) Ego Ardericus iudex et missus domni regis hoc exemplum ex autentico exemplavi, et sic in eo continebatur sicut in isto legitur exemplo extra literas plus minusve. Sul verso, della stessa mano: Carta ecclesie Sancti Gabrielis cum primicerio lectorum. Annotazioni tarde.

Regesto: E. CATTANEO, Istituzioni ecclesiastiche milanesi, in Storia di Milano, ed. Treccani, IV, p 670 e nota 1.
Cit.: M. MAGISTRETTI, Beroldi Mediolanensis ecclesie, p. 172; E. CATTANEO, Il clero e la cura pastorale, pp 7, 19 nota 5; ID., Istituzioni, p. 714; A. M. AMBROSIONI, Oberto da Pirovano, pp. 75, 83.

Pergamena di mm 420/430 x 320/300.
Cfr anche i docc. nn 16, 17, 35.

Anno ab incarnacione domini nostri Iesu Christi milleximo centeximo quintodecimo, decimo die mensis marcii, indicione octava. Placuit atque convenit inter Azonem clericum et primicerium lectorum Mediolanensium, officialem ecclesie Sancte Dei genitricis Marie que dicitur Yemalis, consensu et voluntate ipsorum lectorum, necnon et inter Stephanum archipresbiterum et camerarium, officialem ipsius ecclesie Sancte Marie ad partem et utilitatem de presbiteris et clericis decumanis eiusdem (a) ecclesie, qui nunc sunt et usque in perpetuum fuerint, ut in Dei nomine debeant dare sicut a presenti dedit ipse Azo clericus et primicerius eidem Stephano archipresbitero ad partem parium suorum ad habendum et tenendum seu censum reddendum libellario nomine usque ad annos viginti et novem expletos et deinde in perpetuum, hoc est totam illam terram iuris ecclesie Sancti Gabrielis que est edificata intra hanc civitatem, iuxta canonicam ipsius Sancte Marie, in qua predictus Stephanus presbiter ordinatus est (b), sicut in circuitu ipsius ecclesie a tribus partibus, scilicet a meridie et sero seu montibus usque in accessione comuni suprascripte civitatis esse videtur, quantacumque ipsa terra cum muris desuper edificatis per mensuram inveniri potuerit et cum utilitate atque accessione eundi (c) in ipsam ecclesiam Sancti Gabrielis ad faciendum divinum officium die noctuque (d), salvo iure beneficii, et ordinacione ipsius ecclesie ad partem predictorum lectorum, que omnia pertinent eisdem lectoribus per beneficium ex parte lectorie, predicta tota terra cum superiore et inferiore seu cum fine et accessione sua in integrum; ea ratione uti amodo in antea usque in suprascripto constituto habere et tenere debeat ipse Stephanus presbiter ad partem parium suorum et eorum successorum et facere in eis qualiter superius legitur libellario more quicquid eis utilitas fuerit ut aput eos non depeiorentur, set persolvere exinde debeat ipse Stephanus archipresbiter vel eius successor seu pars ipsius ecclesie aut eorum missus eidem Azoni clerico et primicerio aut suis successoribus ad partem predictorum lectorum, censum singulis annis usque in suprascripto constituto per omnes kalendas marcii aut infra octo dies postea proximos den(ariorum) bon(orum) Mediol(anensium) solidos treginta. Et hoc stetit et convenit inter eos ut si amodo in antea placitum vel intencio ab aliqua parte advenerit de ipsa terra et utilitate seu accessione eundi in ipsam ecclesiam sicut superius (e) legitur eidem Stephano archipresbitero et suis paribus aut eorum successoribus usque in perpetuum, in auctoritate et defensione stare et esse debet ipse Azo clericus et primicerius et predicti lectores et eorum successores omni tempore cum usu et racione, alia superinposita inter eos exinde non fiat. Penam vero inter se posuerunt ut quis ex ipsis aut eorum successores se de hac convenientia libelli removere quesierit et non permanserit in his omnibus qualiter superius legitur, tunc componat illa pars que non conservaverit hoc parti fidem servanti pene nomine argen(ti) den(ariorum) bon(orum) Mediol(anensium) libras quinquaginta, et insuper in eadem convenientia libelli permaneat. Quia sic inter eos convenit. Actum suprascripta civitate, in prefata canonica Sancte Marie. Unde duo libelli uno tenore scripti sunt. Ego Iordanus (f) archiepiscopus subscripsi. Ego Obertus archiepiscopus subscripsi. Ego Azo clericus et primicerius lectorum a me facto subscripsi. Ego Petrus clericus et lector firmavi et subscripsi. Ego Guifredus lector firmavi et subscripsi. Ego Landulfus clericus et lector firmavi et subscripsi. Ego Rodulfus clericus et lector subscripsi. Ego Iohannes clericus et lector firmavi et subscripsi. Ego Vaxo lector subscripsi. Ego Unfredus clericus et lector firmavi et subscripsi. Ego Iohannes clericus et lector firmavi et subscripsi Ego Ardericus clericus et lector firmavi et subscripsi. Ego Iohannes clericus atque lector firmavi et subscripsi. Ego Nigerbonus clericus et lector firmavi et subscripsi. Ego Martinus clericus et lector firmavi et subscripsi. Ego Iohannes clericus et lector firmavi et subscripsi (g). Signum manuum Otonis Faroldi, Rustici filii Berlinde, Arnulfi Canevarii, Oldonis Fabris atque Gandulfi Bragaparia, testium. Ego Heriprandus iudex et missus domni tercii Henrici imperatoris interfui et rogatus subscripsi. Ego Heriprandus notarius et iudex scripsi, post traditam complevi et dedi.

(a) eiusdem corretto su ipsius
(b) est nell'interlinea, su esse videtur cancellato; precede p cancellato.
(c) eundi nell'interlinea.
(d) noctuque con segno abbreviativo cancellato.
(e) Precede super nell'interlinea.
(f) Così B.
(g) Ego Iohannes subscripsi nell'interlinea.

Edizione a cura di Maria Franca Baroni
Codifica a cura di Gianmarco De Angelis

Informazioni sul sito | Contatti