Lombardia Beni Culturali
99

Carta venditionis

1199 dicembre 23, Milano.

I fratelli Manfredo e Rogerio detti Canes, entrambi di legge longobarda e maggiori di diciannove anni, figli del fu Beaqua Canis, vendono a titolo di livello ad Arialdo, abate del monastero di S. Ambrogio, trentadue appezzamenti di terreno siti a Cologno e in quel territorio, dettagliatamente elencati e descritti, per complessivi diciassette iugeri, otto pertiche, undici tavole e tre piedi e mezzo <effettivi diciotto iugeri e mezzo, quattro tavole e mezza e undici piedi> , al prezzo di centosei lire, cinque soldi meno tre denari di denari buoni milanesi di terzoli d'argento e pongono come fideiussore Obizzone, figlio di Castello de Ermenulfis di Milano.

Originale, ASMi, AD, pergg., cart. 313, n. 312 [A]. Regesto del 1738 in Giorgi, Registro, c. 94; del 1739 in Giorgi, Rubrica, c. 32r.
Nel verso, di mano del notaio, CaR(ta) de rebus de Colonia emptis a Mainfredo Cane et a fratre suo; di mano diversa coeva o di poco successiva, In causa Marchi Cappe; annotazioni sei-settecentesche di oggetto, data e segnatura n. 5, corretta su precedente erasa, forse 250; riferimenti all'Exemplaria Diplomatum del Giorgi; data di mano del Bonomi MCIC; segnatura a matita 287.

Discreto stato di conservazione, lievi macchie, in qualche punto parziale caduta dell'inchiostro. Sottolineatura di epoca moderna in matita rossa del nome dell'abate. Tracce di rigatura.
Il computo dell'estensione indicato nel documento non corrisponde alla somma delle singole estensioni effettivamente elencate.
Il 'signum' del notaio ne contiene il nome.
L'annotazione tergale di mano coeva o di poco successiva fa riferimento a una causa della quale non abbiamo altre notizie: sappiamo solo che riguardava Marco Cappa, che non pare altrimenti noto attraverso la documentazione coeva. Altre persone di nome Cappa risultano avere terreni a Cologno: alcuni beni di Ambrogio Cappa confinano con un bosco 'in Carrobia Sancti Ambrosii' nel n. 15 del 1183 e altri con un campo 'ad Viam Strictam' nel n. 34 del 1186 (si noti che i suddetti microtoponimi corrispondono al primo e al terzo appezzamento elencati nel presente documento); alcuni beni di Ottone Capa, infine, confinano con uno dei terreni 'post Sanctum Iulianum' qui descritti.

(SN) A nativitate Domini mill(exim)o cent(eximo) nonageximo nono, decimo kal(endas) ianuarii, indic(ione) tercia. Cartam vendic(ionis) ad libellum absque ficto prestando usque in perpetuum fecerunt et absque condicione facienda sive prestanda Manifredus et Rogierius, | fratres qui dicuntur Canes, urbis Mediolani, qui confessi sunt lege vivere Longobardorum et habere etatem annorum decem et novem, et filli quondam Beaque Canis, in do(m)num Arialdum, Dei gr(ati)a monasterii Beati Ambrosii civitatis Mediolani humilem | abbatem, ad partem illius monasterii, nominatim de infrascriptis terris et sediminibus iacentibus in loco et territorio de Colonia et que sunt in summa iugera decem et septem et pertice octo et tabule undecim et pedes tres et medius: prima pecia iacet | in via Stricta, est ei a mane Guilielmi de Oxia, a meridie Guilielmi Canis et Petri Bolii, a sero Iohannis de Concorezo et in aliquo Sancti Ambrosii, a monte Guilielmi Canis et Sancti Ambrosii, et est pertice quindecim et tabule decem et septem et pedes .II.; secunda pecia iacet in Casali, a mane | Rubei de Osa et Sancti Ambrosii, a meridie Sancti Ambrosii, a sero heredis Obizonis Canis, a monte via, et est pertice viginti sex minus tabule .II. et pedes decem; tercia pecia dicitur ad Carrobiolos Sancti Ambrosii, a mane via, a meridie Anselmi Caim et a sero, a monte Sancti Ambrosii, et est pertica | una et tabule due et pedes sex et medius; quarta pecia dicitur in Campi, a meridie Guidonis Botacii, a sero via, a monte Sancti Ambrosii, et est pertice due et tabule decem et novem et pedes novem; quinta pecia dicitur in Campi, est ei a mane venditorum, a meridie Sancti Ambrosii, a sero | via et a monte, et est pertice due et pedes decem; sesta pecia dicitur in Spinedo, a mane Sancti Ambrosii, a meridie Iohannis Petracii, a sero Sancti Iohannis de Mod(oeci)a, a monte via, et est pertice tres et tabule viginti et pedes .III. et nullus inde accessiare debet; septima pecia dicitur in Cogi, a mane | Sancti Ambrosii, a meridie via, a sero Sancti Iohannis et Sancti Ambrosii, a monte Sancti Ambrosii, et est pertice sex minus tabule sex; octava pecia dicitur in Casali, est ei a mane spine, a meridie via, a sero Modociensis ecclesie, a monte Sancti Ambrosii, et est pertice quattuor et tabule quatuor et | media; nona pecia dicitur in Prato de Lambro, a monte via, ab aliis partibus Sancti Ambrosii, et est pertice sex et tabule viginti; decima pecia dicitur similiter in Pradi, a sero via, ab aliis partibus Sancti Ambrosii, pertice sex minus tabule due et media; undecima pecia dicitur ad Sanctam | Mariam, a mane Iohannis de Concorezo, a meridie Sancti Ambrosii, a sero Petri Bollii, a monte suprascripti Iohannis, et est pertice quattuor et tabule septem; duodecima pecia dicitur ad Sanctam Mariam, est ei a mane via, a meridie Amizonis Colzavace, a sero et a monte Amize, et est pertica una et | tabule sex et pedes quinque; tercia decima pecia dicitur ad Sanctam Mariam, a meridie suprascripte Amize, ab aliis partibus via, et est pertice tres minus tabule .II. et pedes .III.; quarta decima pecia dicitur in Campo Iohannis, a mane et a meridie Sancti Iohannis, et est pertice sedecim et media et pedes undecim; quinta | decima pecia dicitur ad Buscum de Podentiis, a mane Monaci Sicale, a sero Sancti Ambrosii, a monte via, et est pertice quattuor et media et pedes .III.; sexta decima iacet in Gindasca, a mane Sancti Ambrosii, a sero Petri de Orto, pertice quinque et tabule .VII. et pedes .II. et medius; septima decima | dicitur in Gradasca, a mane Nuvironi Lanzi, a sero Sancti Ambrosii, et est pertice quinque et pedes octo; octava decima dicitur ibidem, a mane Sancti Iuliani, a meridie Sancti Ambrosii, pertice quinque et tabule .IIII. et pedes octo; nona decima dicitur in Gradasca, a mane et a sero Sancti Ambrosii, a monte baracia, pertice | sex et tabule .XIIII. et pedes .IIII.; vigexima pecia dicitur in Bigulla, a mane Flamengi de Concorezo, a meridie Amizi Colzavacce, pertice due et tabule decem et novem et pedes .II. et medius; vigexima prima dicitur in Bruniola, a mane Sancti Ambrosii, a sero via, a monte Fidelis Richi, pertice quinque et tabule .XI. et | pedes .I.; vigexima secunda dicitur ad Ronkaliam, a mane Sancti Ambrosii, a sero et a monte Iohannis Scarai, pertice septem et media; vigexima tercia dicitur in Brug(ra)lla, a mane via, a meridie Baiamontis, a sero Sancti Ambrosii, pertice tres et tabule tres et media; vigexima quarta dicitur ad Crosetum de Muto, a | mane et a sero Sancti Ambrosii, a meridie Amizi Colzevace, et est pertice septem et tabule .XVII. et pedes .IIII. et medius; vigexima quinta dicitur ad Sanctum Iulianum, a mane Petri Bollii, a meridie Sancti Iohannis (a), et est pertice viginti septem et media; vigexima sesta est vinea et dicitur in Tassera, a meridie via, a monte | et a sero Guitardi Prine, pertice quattuor, tabule .XX. et pedes .I.; vigexima septima dicitur ad Crucem Petri Iudicis, a mane Ruberti Rochi, a monte via, pertice tres et tabule sex et pedes novem; vigexima octava dicitur ad Crucem, a mane et a monte Sancti Iohannis, pertice octo et tabule .XV. et p(edes) .I.; | vigexima nona dicitur post Sanctum Iullianum, pertice octo et pedes .I. et medius, a monte via, a sero Sancti Ambrosii; trigexima pecia est sedimen, pertica una et tabule .XV. et pedes .IIII. et medius, a mane Sancti Iuliani, a meridie via, a sero fossatum vicinole, a monte Petri de Castello; post | Sanctum Iulianum pertice quattuor minus tabule quattuor, est ei a mane Ottonis Cape, a meridie Sancti Iuliani, a monte via; item post Sanctum Iulianum pertice duodecim et tabule quattuor minus pes unus, ex quibus est a mane parte vie pertice octo et tabule .XX. et pedes .III. et medius, | a sero parte pertice tres et tabule .VII. et media; ita quod a modo in antea idem do(m)nus abbas, ad partem illius monasterii, habeat et teneat omnes prefatas res et faciat una cum superioribus et inferioribus seu confinibus et accessionibus suis et cum omnibus usibus et utilitatibus | ad ipsas res venditas pertinentibus, libellario nomine, ut supra l(egitur), quicquid facere voluerit sine ullius contradic(ione). Propterea promiserunt et guadiam dederunt et omnia sua bona obligaverunt, ita ut quisque in solidum conveniri possit, prefati Manifredus et Rogie|rius illi domino abbati, ad partem suprascripti cenobii, ita quod amodo omni tempore defendere et guarentare habent omnes prefatas res ab omni persona cum suis heredibus illi domino abbati et suis successoribus (b) et cui dederit, et presertim, suis expensis, | sive res evicta fuerit sive non, ab uxoribus suis et ab illis personis quibus ipse res pignori sunt obligate. Insuper prenominati fratres investiverunt et in suum locum posuerunt illum do(m)num Arialdum, ad partem suprascripti monasterii, nominatim de omni | iure et actione quod et quam eis pertinet in illis vel pro illis rebus. Et pro suprascriptis rebus venditis fuerunt confessi et contenti ipsi venditores recepisse ab illo do(m)no Arialdo abbate, ex parte illius cenobii, argen(ti) den(ariorum) bon(orum) Mediol(anensium) terciol(orum)| libras centum sex et solidos quinque minus denarii .III., qui fuerunt precium illarum rerum. Et posuerunt fideiussorem Obizonem, filium Castelli de Ermenulfis, suprascripte civitatis, qui pro defensione suprascriptarum rerum se omni tempore principalem debitorem constituit, | et presertim, suis expensis, ab agentibus ypothecaria, sive res evicta fuerit sive non, obligando omnia sua bona pignori.
Quia sic inter eos convenit. Actum Mediolani.
Interfuerunt testes Guilielmus Canis, Guilielmus de Papia, Marchisius Longus, Ribaldus de Montebello et Bozorinus.
(SN) Ego Petracius Sinistrarius, notarius sacri pal(acii), hanc cartam tradidi et scripsi.


(a) -i- corretta da s
(b) Corretto su heredibus eraso.

Edizione a cura di Ada Grossi
Codifica a cura di Ada Grossi

Informazioni sul sito | Contatti