Codice diplomatico della Lombardia medievale
(secoli VIII - XII)

(ST) Anno ab incarnacione domini nostri Iesu Christi milleximo centeximo octavo decimo, mense madio, indicione undecima. Dum venissent Anselmus et Dominicus infantuli, germani et filii quondam Ambroxii de loco Flori|ano, una cum Vuifredo germano et tutore eorum ad Amizonem iudicem et missum domni imperatoris qui ex hac causa ab eo est institutus, dicentes ac reclamantes quod predictus quondam Ambroxius genitor eorum reliquis|set eis debitum insimul cum predicto tutore eorum argen(ti) den(ariorum) bonorum libras tredecim et solidos quinque et denarios sex et non haberent tantum de mobilibus rebus ad venundandum unde ipsum debitum sanare potuis|sent, sed haberent suam porcionem de manso uno quod est positum in suprascripto loco et fundo Floriano vel in eius territoriis, quod est divisum per pecias scilicet de terra aratoria et vineis et sediminibus et pratis et silvis et gerbis. Pri|ma pecia de iamdicta terra aratoria iacet ad locum ubi (a) dicitur in Canussa: est ei a mane et monte via, a meridie Bellonis Cacans | Stracias, a sero Petri Blanci, et est per mensuram iustam pertice legiptime --------- et tabule tres et pedes quinque.| Secunda pecia est vinea et iacet ibi similiter in Canussa: coheret ei a mane et meridie Bellonis qui dicitur Cacans Stracias, a sero Girardi, a monte Petri Blanci, et est pertice tres et tabule quinque. Tercia pecia est campus et iacet ad locum ubi dicitur |in Cuniolo: est ei a mane et monte via, a meridie Petri Blanci, a sero Girardi, et est pertice tres et tabula una. Quartus campus similiter dicitur in Cuniolo, pertica una et tabule sedecim: est ei a mane et meridie Petri Blanci, a sero Arderici de Zibidi(b), | a monte Bellonis qui dicitur Cacans Straciam (c). Quintus dicitur in Vallibus, et est pertice tres et tabule sedecim: est ei a mane Sancti Laurentii, a meridie Pagani Aboculi, a sero Ottonis Bicicii et Petri Blanci. Sextus dicitur ad Paxones, et est pertice quattuor et | tabule tres, a mane monasterii Gisonis et Bellonis Cacans Stracias, a meridie Sancti Laurentii, a sero Pagani Aboculi, a monte via. Septimus dicitur in Peruglo, et est tabule octo, a mane Petri Blanci et Pagani Aboculi, a meridie Sancti Laurentii, a sero Gandulfi Sacci, | a monte similiter. Octavus dicitur ad Braidam, et est pertice septem et tabule sex et pedes quattuor, a mane Bellonis Cacans Stracias, a meridie Petri Blanci, a sero heredum Arderici de Pudriano, a monte Sancti Laurentii. Nonus dicitur ad Castegnetum, tabule decem et novem, a mane |Sancti Stephani, a meridie Lanfranci qui dicitur Vuaitans Maccum, a sero monasterii Gisonis, a monte Bellonis Purixini. Decimus dicitur in Airascho, et est pertice quattuor et tabule tredecim, a mane et a sero Sancti Laurentii, a meridie Sancti Stephani, a monte via. Undecimus est | ibi prope, et est pertice quattuor et tabule quattuor et dimidia, a mane Sancti Laurentii, a sero Petri Blanci, a meridie Alberti de Palacio, a monte via. Duodecimus est ibi similiter, et est pertice tres et tabule viginti et dimidia, a mane Iohannis Mantigacii, a meridie Petri de Canturio, | a sero Sancti Laurentii, a monte Sancti Stephani. Terciusdecimus dicitur ad Puteum, et est tabule decem et octo: est ei a mane Sancti Laurentii, a meridie et monte via, a sero Lanfranci Vuaitans Maccum. Quartusdecimus est sedimen, et dicitur in Clausura, pertica una et tabule tres, a | mane et sero Sancti Laurentii, a meridie monasterii Gisonis. Quintusdecimus similiter sedimen, et item dicitur in Clausura, et est pertice quattuor: est ei a mane et monte Petri Blanci, a meridie Pagani Aboculi, a sero via. Sextusdecimus dicitur -------, et est tabule vigin|ti, a mane et monte via, a meridie Sancti Laurentii, a sero Sancti Stephani. Septimusdecimus est ibi prope, et est pertice due et tabule viginti: est ei a mane via, a meridie Pagani Aboculi, a sero monasterii Gisonis, a monte Sancti Laurentii. Octavusdecimus dicitur in Vine|ali, et est pertice due et tabule quatuor et pedes tres, a mane et meridie Petri Blanci, a monte et sero Gandulfi Sachiti. Nonusdecimus dicitur Inter Duos Pradignores, et est pertice due et tabule tredecim: est ei a mane et monte Sancti Stephani, a meridie Arderici |[de][Zi]bidi, a sero fossatum Garigum. Vigeximus dicitur ad Ruspariolam, et est pertice sex et tabule due et pedes sex (d), a mane vallis de eadem terra, a meridie Petri Blanci, a sero Petri Clerici, a monte Martini (e). Prima pecia de prato dicitur in Zirbalioro, et est pertice tres et tabule novem et dimidia, a mane | flumen, a meridie via, a sero Sancti Laurentii, a monte Petri Blanci. Secundum pratum dicitur ad Vallem, et est pertice quinque et tabule quinque et pedes quindecim: est ei a mane pratum Sancti Martini, a meridie Petri Blanci, cum molendino, a sero roza de molendino, a monte Petri Blanci. | Tercium pratum dicitur in Cuguzo, et est pertice quinque et tabule octo, a mane boscum, a meridie Amizonis Ruffi, a sero Pagani Buxi, a monte Petri Blanci. Quartum pratum dicitur in Vulpariola, et est pertice quatuor, a mane et meridie monasterii Gisonis, a sero Amizo|nis Ruffi, a monte Sancti Laurentii. Quintum pratum dicitur in Magraria, et est pertice tres et tabule decem et novem: est ei a mane et monte Petri Blanci, a meridie monasterii Gisonis, a sero Girardi Cutica. Sextum pratum dicitur ----- et est pertice due: est ei a mane | Bellonis Cacans Stracias, a meridie Sancti Laurentii, a sero Girardi, a monte Arderici de Zibidi. Septimum dicitur ad Fosam de Lupis, et est pertice sex: est ei a mane Antonie de Cossonno, a meridie Mauri de Cazerino, a sero Sancti Stephani, a monte Sancti Laurentii. Primum | boscum dicitur in Torclo, et est pertice quatuor, a mane rivus, a meridie via, a sero Sancti Laurentii. Secundum (f) boscum dicitur ad Ertam, et est pertica una, a mane et meridie Bellonis Cacans Stracias, a sero Sancti Stephani, a monte Sancti Laurentii. Tercium dicitur ad Runcum de Valle, et est pertice octo:| est ei a mane rivus, a meridie Sancti Laurentii, a monte Girardi. Quartum dicitur in Runco Barbaro, et est pertice sex: coheret ei a mane et meridie et sero et monte aqua. Quintum boscum dicitur in Rivo Mortuo, et est pertice tres: est ei a mane et monte et sero Rivus Mor|tuus qui nominatur Batiboves, a meridie Petri Blanci. Sextum iacet ibi prope, et est pertice quattuor: est ei a mane aqua, a sero Sancti Laurentii. Septimum similiter est ibi prope insimul tenens, et est pertice quinque: coheret ei a mane et sero Sancti Laurentii, | a meridie Petri Blanci, a monte aqua que dicitur Batiboves. Octavum similiter iacet ibi prope, et est pertice octo: est ei a mane et sero Sancti Laurentii, a meridie Petri Blanci, a (g) monte rivus qui dicitur Batiboves. Nonum similiter ibi prope, et est similiter pertice | octo: est ei a mane et sero Sancti Laurentii, a meridie Petri Blanci, a monte rivus Batiboves. Item alia pecia est campus et dicitur de Gabbi, et est pertice tres et tabule tredecim: est ei a mane fossatum Garigum, a meridie et sero Sancti Laurentii, a monte Bilixii. Alia | est campus de Raxina, et est pertice due et tabule septem: est ei a mane Martini Mellarii, a sero Gezonis de Gosonasco, a monte Petri Blanci. Alia pecia dicitur Campus de Albareto, et est per mensuram iustam pertice legiptime due (h) et dimidia: est ei a mane | Martini Mellarii, a meridie boscum, a sero Sancti Laurentii, a monte Sancti Stephani. Alia pecia est item campus et dicitur ad Sulli, et est pertica una et tabule quatuordecim: est ei a mane Petri de Floriano, a meridie boscum, a sero Martini Mellarii, a monte Sancti Laurentii. | Quam autem eorum porcionem de predictis (i) peciis venundare postulabant ut precium inde acciperent ipsumque debitum sanarent. Cum autem ipse missus et iudex talem audiret postulacionem et deprecationem a predictis infantulis et tuto|re eorum, tunc inquisivit ibi per duos homines Deum timentes extimatores si ipsi infantuli haberent tantum de mobilibus rebus ad venundandum unde ipsum debitum sanare potuissent et si predicta eorum porcio de predictis rebus ultra | ipsum debitum valeret, tunc ipsi extimatores taliter inquisiti dixerunt et extimaverunt verum et iam arbitrati sunt quod ipsi infantuli non habebant tantum de mobilibus rebus ad venundandum unde ipsum debitum sanare possent | et predictam eorum porcionem de predictis rebus ultra predictum eorum debitum non valere. Ut autem ipse missus audivit et inquisitum habuit ita verum esse sicut supra dictum est, tunc pro amore Dei et anima domni regis sueque remedio predictis | infantulis licenciam et auctoritatem publicam tribuit ad predictam eorum porcionem de predictis rebus venundandum et precium inde accipiendum ipsumque debitum sanandum. Propterea constat nos qui supra Anselmum et Domi|nicum infantulos germanos et Vuifredum predictum tutorem et fratrem eorum (c), qui professi sumus ex nacione nostra lege vivere Longobardorum, ipso Vuifredo tutore nostro nobis consentiente et per datam licenciam et publicam aucto|ritatem nobis a predicto Amizone iudice et misso domni regis, accepisse comuniter sicuti et in presentia testium accepimus a te Lanfranco presbitero et officiali ecclesie Sancte Marie que dicitur ad Circulum argen(ti) den(ariorum) bon(orum)| libras tredecim et solidos quinque et dimidium finitum precium sicut inter nos convenit pro suprascriptis nostris porcionibus de predicto manso per supranominatas pecias diviso, iuris nostri, quas habere visi sumus in suprascripto loco et fundo Floriano et in eius terri|torio (c) sicuti superius per mensuram et coherentias designate sunt, et sunt omnes insimul insupertotum iugere legiptime novem minus pertica una et dimidia in integrum. Quas autem predictas nostras porciones de iamdicta terra iuris nostri superius | dictas una cum accessionibus et ingressibus suis seu cum superioribus et inferioribus eorum in integrum ab hac die tibi qui supra Lanfranco presbitero per hanc cartulam et suprascripto precio vendimus, tradimus, emancipamus, et facias exinde a presen|ti die tu et cui tu dederis vestrique heredes aut sucessores iuris proprietarii nomine quicquid volueritis sine omni nostra et heredum nostrorum contradictione. Quidem et spondimus atque promittimus nos qui supra germani una | cum nostris heredibus tibi qui supra presbitero Lanfranco tuisque heredibus vel sucessoribus seu cui vos dederitis vel habere aut tenere institueritis suprascriptam vendicionem qualiter supra legitur in integrum ab omni homine defensare. Quod si | defendere non potuerimus aut si contra hanc cartam vendicionis agere aut causare vel removere per quodvix ingenium presumpserimus, tunc in duplum vobis suprascriptam vendicionem restituamus sicut pro tempore fuerit meliorata aut valuerit | per extimacionem in consimilibus locis. Quia sic inter nos convenit. Actum suprascripto loco Floriano, feliciter.
Signa + + + manuum predictorum Anselmi et Dominici germanorum infantulum atque predicti Vuifredi fratris et tutoris eorum, qui hanc cartulam vendicionis ut supra fieri rogaverunt et predictum precium acce|perunt et ipse Vuifredus eisdem infantulis et germanis tutor estitit ut supra.
Signa + + manuum Petri et Andree qui extimatores fuerunt et in hanc cartulam ad confirmandam manus posuerunt.
(SM) Ego Amizo iudex sacri palacii et missus regis predictis infantulis Anselmo et Dominico licentiam et auctoritatem publicam dedi ut supra et subscripsi.
Signa + + + +l manuum Ariprandi Escarii et Stephani de Moriago atque Liuprandi Stampa necnon Anselmi de Quinque Viis seu Gotefredi et Petri, testium.
(ST) Ego Otto Besatensis et (c) notarius sacri palacii scripsi, post traditam complevi et dedi.

(a) bi nell'interlinea.
(b) La z corretta su c
(c) Così A.
(d) et pedes sex nell'interlinea.
(e) a monte Martini nell'interlinea.
(f) Segue pra cancellato.
(g) Segue se cancellato.
(h) Precede q cancellato.
(i) La i finale corretta su o.
(l) Non c'è corrispondenza tra il numero delle croci e il numero delle persone.

Edizione a cura di Maria Franca Baroni
Codifica a cura di Valeria Leoni