Lombardia Beni Culturali
64

Carta venditionis

1137 dicembre, Albairate.

Tallio/Tallietto del fu Pietro de Campese, di legge longobarda, avendo a motivo della minore età richiesto e ottenuto, insieme a Guido suo tutore, l'autorizzazione di Gardiano, giudice e missus di re Enrico *V*, ad alienare due campi siti nel territorio di Sanctus Ambrosius presso Coronate, rispettivamente di sette e di un pertica, onde saldare un debito contratto dal padre defunto e soddisfare le necessità della sopravvivenza, dichiara di aver ricevuto insieme a sua madre Fragullia, moglie di Viviano de Ogiano, da Gualtiero, converso del monastero di Morimondo, sedici soldi di denari d'argento quale prezzo della vendita dei campi predetti.

Originale, ASMi, AD, pergg., cart. 687 [A]. Copia semplice, BONOMI, Morimundensis, pp. 155-8, n. 31 [B]. Regesto, Catalogo, IV, fasc. 72. Nel verso, di mano probabilmente del rogatario: Car(ta) monasterii de Morimundo quam fec(erunt) Tallietus et Fragullia, mater eius, de ca(m)pis .II.; di mano del sec. XII: § De Morimundo; di mano X: Coronago; ca(m)pi prope ecclesiam Sancti A(m)broxii; | Talietus infantulus; di mano W: .MCXXXVII, in sept(embri) (così); disegno a guisa di campanile (sec. XII?); lettera calligrafica: Q (sec. XIII?); altre annotazioni di epoca moderna, tra cui segnatura Bonomi: 31. MCXXXVII. Vendita; segnatura v di mano novecentesca. Su striscia di carta incollata al margine inferiore del verso segnatura ottocentesca: v. Morimondo, 31, 1137.

Cf. BELLINI, Le origini, p. 26; BOLLEA, La Zelata, p. 42; OCCHIPINTI, II monastero, pp. 530 (nota 11) e 535.

Intorno al contenuto cf. docc. nn. 63, 106 e 135.

(SN) In nomine Domini. Anno ab incar(natione) domini nostri Iesu Christi mill(esimo) centesimo trigesimo septimo, mense dece(m)bris, indic(tione) prima. Dum venisset Tallius infantulus, filius quondam Petri | de Ca(m)pese (a), una cum Vuidone, dato ei tutore, ad Gardianum iudicem et missum do(n)ni quarti Henrici regis (1), dicens et reclamans eo quod ipse Petrus, eius | genitor, relinquisset ei debitum et insuper famis necessitatem haberet, et non haberet unde ipsum debitum sanaret nec unde ipsam necessitatem evaderet, n(is)i ven|deret cum Fragullia genitrice sua de eorum rebus tantas que valeant usque ad argen(ti) den(ariorum) bon(orum) supertotum (b) sol(idos) sedecim, id est ca(m)pos duos iuris eorum reiacentes | in territorio de Sancto A(m)brosio, prope locum Coronago (c); primus ca(m)pus est pertic(e) septem; coheret ei: a mane strada, a reliquis tribus partibus (d) monasterii de Morimundo; alter ca(m)pus est pertica | una, etiam si a(m)plius fuerint; ad quos venu(n)dandos postulabant ut ipse missus, pro amore Dei et anima ipsius do(n)ni regis, eidem infantulo licentiam daret et auctoritatem publi|cam tribueret. Cum ipse missus taliter audiret, tunc inquisivit duos Deum timentes homines, extimatores, quorum nomina subter leguntur, si ita verum esset sicut ipse (e) infantulus cum ipso tu|tore suo dicebat et reclamabat. Cumque ipse missus ea omnia ita vera invenisset esse, nec ipsi extimatores eos a(m)plius extimaver(unt) valere quam ipsum debitum et ipsa | necessitas esset, tunc ipse missus, pro amore Dei et anima ipsius do(n)ni regis, eidem infantulo licentiam dedit et auctoritatem publicam tribuit ad ipsos duos ca(m)pos venu(n)dandos et | precium inde accipiendum et ipsum debitum sanandum, ipsamque necessitatem evadendam. Propterea constat nos s(upra)s(crip)tos Tallietum infantulum et Fragulliam, coniugem Viviani | de Ogiano (f), matrem et filium, qui professi sumus lege viv(er)e Longobardorum, m(ih)i qui supra Tallieto infantulo consentiente ipso Vuidone dato m(ih)i tutore, atque m(ih)i que supra Fragullie con|sentiente eodem Viviano iugali et mundoaldo meo et subter confirmantibus et, ut lex est (2), una cum noti(ti)a s(upra)s(crip)torum Tallieti filii mei et Vuidonis, propinqui parentis | mei, a quibus interrogata in eorum presentia et testium profiteor quod nullam patior vim, sed sponte hanc venditionem facio, accepisse sicuti et in presentia testium manifesti | sumus (g) a te Vualterio, converso predicti monasterii de Morimundo, quod est constructum in honore sanctorum Marie et Iohannis et A(m)brosii, a parte et utilitate eiusdem monasterii, | s(upra)s(crip)tos argen(ti) den(ariorum) bon(orum) supertotum sol(idos) sedecim, finito precio, sicut inter nos convenit, pro s(upra)s(crip)tis duobus ca(m)pis, sicut supra per mensuram et coherentias leguntur et decernuntur; quos autem ca(m)pos superius dic|tos, cum superioribus et inferioribus seu cum finibus et accessionibus suis, inintegrum, ab hac die t(ib)i qui supra Vualterio, ad partem ipsius monasterii, vendimus, tradimus, mancipamus, ut faciat exinde | a presenti die, proprietario iure, quod voluerit (h), sine omni nostra et heredum nostrorum contradic(tione). Quidem et spondemus atque promittimus nos qui supra mater et filius, una cum nostris heredibus, eidem monasterio et | parti eius et cui dederint, s(upra)s(crip)tos ca(m)pos, inintegrum, ab omni contradicente homine defensare; quod si defendere non potuerimus, aut si centra hanc venditionem per quodvis ingenium ag(er)e aut causari presu(m)pserimus, tunc in duplum vobis eosdem ca(m)pos restituamus sicut pro t(em)pore fuerint aut valuerint sub estimatione in eodem loco. Quia sic inter nos convenit. Actum loco Albariate.
Sign(um) + man(uum) (i) s(upra)s(crip)torum Tallieti infantuli et Fragullie, matris et filii, qui hanc car(tam) vend(ition)is ut supra fieri rogaver(unt); et ipse Tallietus eandem genitricem suam interrogavit ut supra (j).
Sign(um) + manus s(upra)s(crip)ti Viviani, qui eidem Fragullie coniugi sue ut supra consensit, et in hanc car(tam) ad confirmand(am) manu(m) posuit.
Sign(um) + manus s(upra)s(crip)ti Vuidonis, qui eidem infantulo tutor extitit et consensit, et eandem Fragulliam parentem suam interrogavit ut supra, et ad confirmand(um) man(us) posuit.
(SI) Gardianus iudex et missus do(n)ni regis eidem infantulo licentiam dedi ut supra et s(ub)s(crips)i.
Sign(um) + man(uum)Boldicionis et Blanci, qui extimaver(unt) ut supra et ad confirmand(um) manus posuerunt.
Sign(um) + man(uum)Henrici Pristoris, Otonis Bo(n)fillii, Iohannis Faro testium.
(SN) Ego Ugo iudex scripsi, post traditas (k) co(m)plevi et dedi.


(a) Su -e- segno diacritico di accentazione (cf. nota introduttiva al doc. n. 63).
(b) Su -p- rasura di segno abbr., come pare.
(c) Su -a- segno diacritico di accentazione (cf. nota introduttiva ai doc. n. 63)
(d) Su -ar- segno abbr. (tratto ondulato) superfluo.
(e) -e corr. da i
(f) Su O- segno diacritico di accentazione (cf. nota introduttiva al doc. n. 63).
(g) Si integri quod accepimua
(h) -o- corr. da altra lettera,
(i) man(uum) corr. da man(us) mediante trasformazione del segno abbr. specifico per us in segno generico (trattino orizzontale).
(j) ut sup(r)a nel sopralineo.
(k) Così A.

(1) Enrico V imperatore.
(2) Cf. LIUTPR. 22

Edizione a cura di Michele Ansani
Codifica a cura di Patrizia Merati

Informazioni sul sito | Contatti