Lombardia Beni Culturali
69

Carta venditionis et consulti

1139 gennaio, Milano.

Allegranza vedova di Goffredo Verpo, di legge romana, e sua figlia Latina moglie di Anselmo Curto, di legge longobarda, ambedue di Milano, dichiarano di aver ricevuto da Ottone, monaco del monastero di Morimondo, dieci lire milanesi quale prezzo della vendita di un manso, equivalente a dodici iugeri di terra secondo la misura pavese, sito nel territorio di Gudo e lavorato dai massari del luogo; Anselmo Curto, inoltre, dà guadia nei confronti dell'acquirente che difenderà l'oggetto della vendita, e pone come fideiussore suo fratello Gualdrico. Lo stesso Anselmo, infine, fa consultum alla moglie Latina di tutti i suoi beni in Vigentino.

Originale, ASMi, AD, pergg., cart. 687 [A]. Copia semplice, BONOMI, Morimundensis, pp. 169-72, n. 36 [B]. Regesto, Catalogo, IV, fasc. 72. Nel verso, di mano del notaio: Car(ta) monasterii de Morimont de manso .I. in loco Gudi quod fuit Anselmi Curto; di mano X: Mansum .I. in Gud(i)[[.]] dictis pertinentiis, cui segue di mano appena posteriore, come pare: Allegranza, relicta Guifredi Verpi; disegno a guisa di campanile (sec. XII?); segnatura Bonomi: 36. MCXXXIX. Vendita.

Cf. CAVAGNA SANGIULIANI, L'abbazia, p. 593; BELLINI, Le origini, p. 26.

Intorno al contenuto cf. nota introduttiva al doc. n. 45.
Sulla base della grafia il doc. va senz'altro attribuito ad Ardericus de Vineate. La presenza di solo tre incisioni volontarie nella parte sinistra del foglio, all'altezza della terza riga, non ci autorizza a considerare sicuramente annullato il doc.

[(SN)] [Anno domi]nice incar(nationis) milleximo centeximo trigeximo nono, mense ianuarii, indic(tione) secunda. Constat nos Alegranziam, relictam quondam Guifredi Verpo, atque Latinam, coniugem Anselmi Curto, filiam |[[........... matre]m [et] filiam, de civitate Mediol(ani), que professe sumus ego que supra Alegranza lege vivere Romana et ego que supra Latina lege vivere Longobardorum, m(ih)i que supra Latine consentiente s(upra)s(crip)to Anselmo iugali |[et mondoaldo meo et, ut legi]s (a) (1) habet auctoritas, una cum notitia propinquiorum parentum meorum que supra Latine, quorum nomina subter l(eguntur), in quorum presentia et testium interrogata certam facio professionem et manifestacion[e]m |[eo quod ab ipso iugali et] mondoaldo meo vel ab alio homine nullam patior violentiam, n(is)i mea bona et spontanea voluntate hanc car(tam) vendicionis cum s(upra)s(crip)ta genitrice mea fac(er)e visa sum, accepisse |[sicuti et in present]ia testium manifesti sumus nos que supra mater et filia quod accepimus insimul a te do(n)no Ottone, monacho monasterii quod d(icitu)r de Morimont, constructi prope locum Coronago, ad partem et utilitatem s(upra)s(crip)ti mo|[nasterii, argenti denariorum bonorum] Mediol(anensium) libras decem, finito pretio, sicut inter nos convenit, pro manso uno de rebus territoriis, iuris nostri, quod habere visi sumus in territorio de loco Gudi, quod fuit rectum et laboratum per Paga|[num][[........................]]ci[[...................]]gada, massarios de ipso loco, et est ipsum mansum per mensuram iustam iugera duodecim ad perticam Papiensem; quas autem res omnes superius dictas, cum superi[oribus et infe]rioribus seu cum finibus et accesionibus suis, inintegrum, ab hac die t(ib)i qui supra do(n)no Ottoni monacho, ad partem s(upra)s(crip)ti monasterii, per hanc car(tam) et pro s(upra)s(crip)to pretio vendimus, tradimus, emancipamus, ut faciant exinde |[officiales suprascripti mon]a[ste]rii qui nunc (b) et pro t(em)pore fuerint, ad utilitatem s(upra)s(crip)ti monasterii, iuris proprietarii nomine, quicquid volueritis (c), sine omni nostra heredumque nostrorum contradic(tione). Quidem et spondemus atque promitimus nos que supra mater et filia, |[una cum nostris heredibus], t(ib)i qui supra do(n)no Ottoni monacho, ad utilitatem ipsius monasterii, vestrisque successoribus seu cui vos dederitis, s(upra)s(crip)tas res omnes, ut supra l(egitur), inintegrum, ab omni homine defensare; quod si defendere non |[potuerimus, a]ut si contra hanc car(tam) vendicionis per quodvis ingenium agere aut causari presu(m)pserimus, tunc in duplum vobis s(upra)s(crip)tas res omnes restituamus sicut pro t(em)pore fuerit aut valuerit (d) sub estimacione in eodem loco. Quia | sic inter nos convenit. Actum s(upra)s(crip)ta civitate.
[Si]gn(a) + + man(uum) s(upra)s(crip)tarum Alegranze et Latine, matris et filie, que hanc car(tam) vendicionis (e) ut supra fieri rogaver(unt).
[Signum + manus] s(upra)s(crip)ti Anselmi, qui eidem coniugi sue consensit et in hanc car(tam) man(us) posuit.
[Si]gn(a) + + + man(uum)Prevedi et Gualdrici, parentum (f) ipsi Latine, qui eam interrogaver(unt) et in hanc car(tam) ad confirmand(um) man(us) posuer(unt).
[Signa] + + + man(uum)Arderici de Bonate et Borriti Curto et item Arderici atque Ottonis, lege viventium Romana et Longobarda testium.
[Ibique statim, pre]sentibus ipsis testibus, dedit guadiam ipse Anselmus Curto eidem do(n)no Ottoni monacho, ad utilitatem s(upra)s(crip)ti monasterii, quod si predicte res fuerint minus invente de iugeribus duodecim, ad perticam Papiensem, |[de pretio minui de]bet illud quod fuerint minus invente, et quod si s(upra)s(crip)te res, in toto aut in parte, sunt inpignate vel invasate, dispiliare et disvasare habet, et si discordia vel intencio advenerit aut apparuerit eidem mo|[nasterio, quod defe]nd[er]e habet et guarentare et in auctoritate et defensione stare habet et perman(er)e ab omni homine cum iure et racione; et ita posuit exinde fid(eiuss)orem Gualdricum, fratrem suum, in penam dupli s(upra)s(crip)ti pretii.
[(SN)][Ego Ardericus] notarius ac iudex sacri palatii scripsi, post traditum co(m)plevi et dedi.
[Ibique statim, presentibus] suprascriptis testibus et parentibus, consultum fecit ipse Anselmus eidem Latine coniugi sue, pro s(upra)s(crip)ta vendicione, de rebus omnibus in loco Vigiantino.


(a) L'integrazione, qui e nei casi seguenti, è condotta in base al formulario usato dal notaio in altre carte di vendita (cf., a esempio, n. 73).
(b) n(un)c nel sopralineo.
(c) Così A.
(d) Così A.
(e) v- corr. da altra lettera, forse a.
(f) A paretu(m).

(1) Cf. LIUTPR. 22.

Edizione a cura di Michele Ansani
Codifica a cura di Gianmarco Cossandi

Informazioni sul sito | Contatti