Codice diplomatico della Lombardia medievale
(secoli VIII - XII)

(ST) Anno dominice incarnacionis millesimo centesimo nonagesimo septimo, octavo decimo di[e mensis] martii, indicione .XV.. Cartam conmutationis fecerunt inter se dominus | An[selmus camerarius] nomine domini Firippi archiepiscopi Mediolani, cuius missus dicebat esse, et Gualbertus Ferrarius de Varixio. In primis dedit |[ipse] dominus [Anselmus eidem Gualberto] commutatori suo causa commutationis ad abendum et tenendum a presenti die et hora in antea, hoc est duas petias |[....................] iacentes in territorio de Bimio Inferiori, ubi dicitur in Prato Longo. Prima petia est pratus, coheret ei a mane est terra Sancti Petri, [.................................................]. Secunda petia est ibi prope, a mane et a m[onte ipsius] Sancti Petri, et a meridie et a sero ipsius Gualberti, et est |[....]a et nemus. Versa vice recepit ipse dominus Anselmus ad partem eius domini archiepiscopi ab ipso Gualberto commutatore suo causa commutationis | ad abendum et tenendum a presenti die et hora in antea, hoc est duas petias terre iuris eius Gualberti iacentes in eodem territorio. Prima petia est pratus et silva | et dicitur [...]giavenaxio, a mane domini archiepiscopi, a monte et a meridie via, a sero Petri [.....]. Secunda petia est campus et dicitur ad Co[..]dorem, a mane Iohannis de Solario, | a meridie est terra S[ancti Petri], a sero via, a monte tenet Iohannes de [.......]. Et ambo dederunt et receperunt ad proprium cum omnibus finibus et accessionibus suis in integrum et | cum omnibus iuribus et utilitatibus ullo modo ipsis commutatoribus (a) et domino archiepiscopo [in] omnibus suprascriptis petiis et pro suprascriptis petiis pertinentibus omnia suprascripta, in hac commu|tatione permaneant semper, ad fatiendum exinde ipsi commutatores cum suis successoribus et heredibus et cui dederint nomine proprietario iure quicquid volluerint si|[ne alicuius contradictione] semper in perpetuo. Unde suprascripti commutatores [omnia sua bona presentia et futura] pignori obligaverunt unus versus alterum vicissim | inter se [et suis heredibus et] successoribus et [cui dederint defendendi et guarentan]di ad proprium hoc totum quod supra datum et commutatum (b) et receptum habent sicut supra legitur | ab omni persona et homine ad suos dispendios deinde omni tempore semper in perpetuo sine et absque sua defenscione et exceptione. Et insuper suprascriptus dominus Anselmus |[promisit] ipsi Gualberto fatiendi firmare suprascriptam cartam suprascriptum (c) dominum archiepiscopum sine aliquo dispendio eius Gualberti, et de his omnibus adimplendis | et fatiendi (d) adimplere posuerunt fideiussores, scilicet Gualbertus posuit Guifredum fratrem suum et dominus Anselmus posuit Guilielmum de Canale de loco | Bimio, qui obligaverunt se et omnia sua bona pignori teneri semper [.................]. Que terra fuit estimata a Botacio et Amico | qui dicuntur de Canale et Iohanne de Puteo de loco Bimio [................], qui bona fide estimaverunt et dixerunt quod suprascriptus dominus archiepiscopus | meliorem rem accipiebat satis (e) quam dabat usque ad solidos quindecim et amplius. Quia sic convenerunt inter se. Actum apud paraxium domini archi|episcopi in Varixio.
Signa manuum suprascriptorum commutatorum et fideiussorum et estimatorum, qui hanc cartam fieri rogaverunt et afirmaverunt (f) ut supra legitur.
Signa manuum Guilielmi Ugoboni, Guifredi de Samoirago, Talii Iudicis, Uldefredi de Varixio, testium.
(ST) Ego Albertus de Bimio iudex hanc cartam tradidi et scripsi. Unde due cartule unius tenoris tradite sunt.

(a) Seguono due lettere forse cancellate.
(b) et commutatum in interlineo.
(c) Segue dn cancellato.
(d) Così A.
(e) satis in interlineo.
(f) Segue usu cancellato.

Edizione a cura di Luisa Zagni
Codifica a cura di Patrizia Merati