Codice diplomatico della Lombardia medievale
(secoli VIII - XII)

(SN) Anno dominice incar(nacionis) mill(esimo) centesimo octuagesimo, quattuordecimo kallendarum mensis iunii, indic(ione) terciadecima. Presentia infrascriptorum [testium.]| Co(n)mutatio bone fidei noxitur esse contractus ut ad invicem emtionis obtineat (a) firmitatem eode(m)que nexu obligat contrahentes (1). [Placuit itaque et]| bona (b) convenit voluntate inter d(ominu)m Petrum, archipresbiterum ecclesie d(omi)ne Sancte Marie de Monte (c) de Vellate, ibi astante et consentiente Hanrico Patalino de loco V[ellate,]| avocato ipsius ecclesie in hoc negotio electo, necnon et inter Vivianum et Petrum filios quondam Iohannis qui fuit dictus Caroinsaco de loco Casargo ut in Dei nomine [debeant]| dare sic(ut) a presenti deder(unt) sibi invicem unus alteri in causam co(n)mutationis. In primis dedit ipse d(omi)nus Petrus archipresbiter iamdictis Viviano et Petro in caus[a conmu]|tationis presenti die suo iure habendum, hoc est duas pecias ca(m)porum et duas pecias pratorum iuris iamdicte ecclesie reiacentibus (d) in loco et fondo ac territorio de [loco][Casg]|iago. Prima pecia ca(m)pi dicitur ad Quadrello de Ruvori; coheret ei: a mane Lanfranci Lacerella et Martini (e) de Xora, de meridie Ugonis de Xora de Morexioro, de [sero][Gu]|ilielmi Luvonis de Casgiago, de mont(e) Conforti de Casgiago. Sec(un)da dicitur ad Arzassca; est: a mane Sancti Victoris de Mediolano, de meridie Sanctorum Iohannis et Uxebii de loco Casgi[ago, de]| ser(o) via, de mont(e) Sancti Victoris de Mediolano et suprascripti Lanfranci Lacarella. Prima pecia prati dicitur ad Palude de Travalle; est ei: a mane Codemallii de Casgiago, de m[eridie]| predicte ecclesie Sancte Marie, de ser(o) Pedrocii de Casgiago, de mont(e) Oddonis de loco Casgiago. Sec(un)da dicitur ibi ad Travalle, est ei: a mane heredum Guamberti de Massenago, [de me]|ridie et mont(e) Suzii de loco Casgiago, de ser(o) Petri de Puteo de loco Casgiago; omnia et ex omnibus inintegrum. Unde ad invicem recepit iamdictus d(omi)nus Petrus archipresbiter a i[amdictis]| Viviano et Petro conmutatoribus suis similiter in causam co(n)mutationis presenti die suo iure habendum, hoc est peciam unam vinee cum harea eius c[_]| insimul tenente iuris ipsorum Viviani et Petri quam tenere sunt visi in loco et fondo ac territorio (f) de loco Vellate et dicitur ad Puzolo; coheret ei: a mane [heredum]| Hanrici Putie et Fradenzionis de loco Vellate, de meridie et ser(o) via, de mont(e) Botti de Vellate et Sancti A(m)broxii de Mediolano; omnia et ex omnibus inintegrum. Quidem et, ut o[rdo (g) legis ex]|possit auctoritas, ad hanc co(n)mutationem previdendam acceser(unt) duo Deum timentes homines exstimatores, qui exstimaver(unt) et dixer(unt), quorum nomina subter leguntur, q[uod hec conm]|utatio legibus fieri potest et quod meliorem rem recepit predicta ecclesia quam daret. His autem rebus superrius dictis et conmutatis, una cum superrioribus et infer[ioribus seu]| cum finibus et accessionibus suis inintegrum, taliter ipsi conmutatores inter se invicem unus alteri tradider(unt) in causam co(n)mutationis faciendum exinde cum eorum her[edibus et su]|ccessoribus et cui dederint iuris propietarii nomine quicquid voluerint sine omni unius eorum alterius eorumque heredum et successorum contradictione. Et promiser(unt)[ipsi]| co(n)mutatores invicem unus alteri et guadiam deder(unt) suprascriptas res quas, ut supra, in co(n)mutationem deder(unt) inintegrum ab omni persona contradicente defendere et gualenta[re se]|cundum (h) usum et legem. Et inde posuit fid(eiussorem) iamdictus d(omi)nus archipresbiter supradictum Hanricum Patalino de loco (i) Vellate usque in pena dupli et suprascripti Vivianus [et Pe]|trus posuer(unt) exinde fid(eiussorem) Petrum de la Motta de loco Casgiago usque in pena dupli. Quia sic inter eos convenit. Unde (j) due car(te) uno tenore sunt rogate. Act[um in]| solario suprascripte ecclesie Sancte Marie.
Signum + manuum suprascriptorum d(omi)ni Petri archipresbiteris et Viviani et Petri qui hanc car(tam) co(n)mutationis (k) ut supra fieri rogaverunt.
Signum + manuum suprascriptorum Hanrici et Petri, qui fid(eiussores) exstiter(unt) ut supra, et Ottonis Plegalove et Possce de loco Vellate, qui ut supra exstimaver(unt).
Signum + manuum Guilizonis de Puteo et Alberti Caniora et Cassizii Putia de loco Vellate et Elarii (l) de loco Casgiaco et Alberti de Atiate, testiu[m].
+ Ego Petrus archipresbiter a me facto subscripsi.
(SN) Ego Iacobus de Baraxio iudex et missus d(omi)ni Fed(erici)(2) i(n)peratoris tradidi hanc car(tam) et scripsi, conplevi et dedi.

(a) -b- corr. da d parzialmente erasa.
(b) Precede, all'inizio del rigo, u
(c) A Mote
(d) A reiace(n)tib(us) con la seconda -e corr. da altra lettera.
(e) -ti- pare corr. da altre lettere.
(f) A t(er)ritoritorio
(g) o[rdo] nell'interlineo.
(h) A [se]|cudu(m)
(i) Segue et (nota tironiana).
(j) U- corr. da a
(k) Segue ut cassato mediante sottolineatura.
(l) E- su rasura.

(1) Cfr. Cod. Iust. 4. 64. 2.
(2) Federico I.

Edizione a cura di Patrizia Merati
Codifica a cura di Patrizia Merati