Lombardia Beni Culturali
151

Carta <commutationis>

1189 luglio 18, Velate

Bottinus figlio del fu Guido de Vellate, con licenza di suo nonno Bottus di Velate, dà a Casicius, nunzio dell'arciprete della chiesa di S. Maria del Monte di Velate, a nome della chiesa stessa, un campo di ventisette tavole sito nel luogo detto ad Lanagum, ricevendo in cambio un campo di venticinque tavole sito nel luogo detto ad Murum e sei soldi di terzoli. Si costituiscono fideiussori Enrico Patarinus per la chiesa e Bottus de Vellate per suo nipote Bottinus.

Originale, ASMi, AD, pergg., cart. 132, [A]. Regesto, ASMi, Catalogo delle pergamene, IV, fasc. 68, [R]. Nel verso, di mano del secolo XV: De bonis de Velate; di mano A del secolo XVI: Velate.

Regesto: Manaresi, Regesto, n. 302, p. 204.

La pergamena è in discreto stato di conservazione; una rosicatura interessa tutto il margine destro, giungendo talora ad intaccare il dettato. Un foro dovuto a difetto di conciatura si apre fra la penultima e l'ultima riga. Rigatura a colore. Si notano i segni di tre piegature nel senso della scrittura, a distanza pressoché regolare fra loro, e di due perpendicolari ad esse.
La sottoscrizione dell'arciprete Petrus è autografa.

(SN) Anno dominice incar(nacionis) mill(esimo) cent(esimo) octuag(esimo) nono, quintodecimo kal(endas) agusti, indic(ione) septima. Commutatio bone fidei noscitur esse contractus ut ad invicem emptionis obtineat firmitate[m]| eodemque nexu obligat contrahentes (1). Placuit itaque bona comvenit voluntate inter Casicium, nuntium d(omi)ni archipresbiteris Sancte Marie de Monte Velate, in vice et ad partem ipsius ecclesie, necnon et in[ter]| Bottinum filium quondam Guidonis de Vellate, et per licentiam datam a d(omi)no Botto avunculo eius de predicto loco, ut in Dei nomine debeant dare sicut a presenti deder(unt) sibi invicem unus alteri in causa comut[a]|tionis. In primis dedit ipse Bottus eidem Casicio, ad partem suprascripte ecclesie, in causa comutationis presenti die suo iure habendum, hoc est campum unum qui iacet ibi ubi dicitur ad Lanagum; coheret ei: a m[a]ne | terre Sancti Ambrosii, a meridie et a ser(o) similiter, a mont(e) suprascripte terre; et est tab(ule) viginti et septem et quanta infra ipsas coherentias inveniri potuerit inintegrum. Unde ad invicem recepit ipse Boto ab eodem Casicio | comutatore suo, ad partem suprascripte ecclesie et d(omi)ni archipresbiteris, similiter in causa comutationis presenti die iuris ipsius ecclesie, hoc est campum unum qui iacet ibi ubi dicitur ad Murum; coheret ei: a mane terre | Sancti Petri, a meridie Sancti Ambr(osii), a ser(o) via, a mont(e) predicti Botti; et est tab(ule) viginti et quinque et quanta infra ipsas coherentias (a) inveniri potuerit inintegrum, et insuper sol(idos) sex tertiol(orum) iunctam (b). Quid est et, ut ord[o]| legis exposit, ad hanc previdendam comutationem acceper(unt), ad partem ipsius ecclesie, duo extimatores qui extimaver(unt) et dixer(unt) quod melius est quod accipit ecclesiam quam quod dat. His au[tem](c )| rebus superius dictis et co(m)mutatis, cum superioribus et inferioribus seu com finibus et accessionibus suis inintegrum, taliter ipsi co(m)mutatores sibi invicem unus alteri in causa co(m)mutation[is]| tradider(unt) faciendum unaquaque pars cum eorum heredibus et sucessoribus et cui dederint iuris proprietarii vel libellarii nomine quicquid voluerint sine unius eorum alterius eorumque heredibus vel suce[sso]|ribus contradic(ione). Et spoponder(unt) se ipsi comutatores invicem unus alteri cum eorum sucessoribus et heredibus hoc quod supra in comutatione deder(unt) inintegrum ab omni (d) homine defensare iusta legem [et]| usum; de quibus inter se penam posuer(unt) ut quis et ex ipsis aut eorum heredibus aut eorum sucesoribus se de hac comutatione removere presumpserit et non permanserit in his omnibus, | tunc co(m)ponat illa pars quibus non servaverit parti (e) fidem servanti (f) pene nomine suprascriptas res quia in comutatione deder(unt) in duplum. Et convenit ipse Cassicius eidem Bottino [quod faciet]| hanc car(tam)(g) firmare d(omi)num archipresbiterum. Unde due car(te) uno tenore scribere rogate sunt. Actum in loco Vellate. Et sic posuer(unt) fid(eiussores) et principales debitores Anricus Patarinus pro eccl[esia et][Bottum]| de Velate pro Bottino abiatico eius pro defensionem hanc comutationem, ut supra legitur (h), ab omni persona omni te(m)pore per omnia.
Signum manuum predicti Cassicii et Botti comutatores qui hanc car(tam) scribere rogaver(unt) ut supra legitur. + Ego Petrus archipresbiter de Monte subscripsi.
Signum manuum Anrici Patarini et Botti, a(m)bo de Vellate, fid(eiussores) qui hanc car(tam) scribere (i) rogaver(unt).
Signa manuum Ottonis Plicalove (j) et Quindecim de Vellate extimatores (k), qui extimaver(unt) hanc co(m)mutationem (l) ad partem suprascripte ecclesie.
Signa manuum Pagani de Casgiago et Guidonis de Sancta Maria, Brunengi de Vellate, testium.
(SN) Ego Iacobus de Sancto Matheo notarius d(omi)ni Fed(erici)(2) imperatoris et habitator in loco Massenagi hanc car(tam) tradidi et scripsi.


(a) A coh(e)erentias
(b) iuncta(m) nell'interlineo, con segno d'inserimento.
(c) Segue, all'inizio del rigo successivo, aut(em) erroneamente ripetuto e non cassato.
(d) -m- corr. da altra lettera parzialmente erasa.
(e) Nell'interlineo, in corrispondenza di -i, segno abbr. (tratto orizzontale) depennato.
(f) A servati
(g) ha(n)c car(tam) nell'interlineo, all'inizio del rigo, con segno d'inserimento.
(h) ut s(upra) l(egitur) nell'interlineo, con segno d'inserimento.
(i) A sc(r)ib(e)ere
(j) -c- corr. da a
(k) extimatores nell'interlineo, con segno d'inserimento.
(l) -a- corr. da altra lettera.

(1) Cfr. Cod. Iust. 4. 64. 2
(2) Federico I.

Edizione a cura di Patrizia Merati
Codifica a cura di Patrizia Merati

Informazioni sul sito | Contatti