Lombardia Beni Culturali
155

<Sententia>

1189 novembre 30, Milano

Il giudice Giovanni, console di Milano, insieme ai colleghi Bellottus Burrus, Guglielmo Gaforius e Guidotto Baxabelleta, sentenzia nella lite fra Guifredo figlio del fu Musso de Vellate e Pietro, arciprete della chiesa di S. Maria del Monte *di Velate*, a proposito della proprietà di alcuni beni: un sedime e della terra alla Rasa *di Varese* detti ad Casam de Gallia, un appezzamento sito nel territorio di Velate, nel luogo detto in Possori, uno detto in Clauso de Passarionis, uno detto in Pinda, un appezzamento di bosco detto in Traversagnia, una casa in Barasso tenuta dagli eredi di Streppavinea, una vigna detta ad Brugnonum.

Originale, ASMi, AD, pergg., cart. 132, [A]. Regesto, ASMi, Catalogo delle pergamene, IV, fasc. 68, [R]. Nel verso, di mano del secolo XIII: Hec est sententia de terra de Rasa; di mano del secolo XIV: De terris de B[arassio]; di mano E del secolo XVII annotazione contenente il regesto dell'atto; di mano F del secolo XVII annotazione contenente il regesto dell'atto.

Edizione: Gli atti del Comune, n. CLXVII, pp. 241-242.
Regesto: Manaresi, Regesto, n. 306, pp. 208-210.

La pergamena è in buono stato di conservazione; una piccola rosicatura si apre all'altezza della settima riga. Rigatura a secco. Piccoli fori dovuti all'usura si trovano in corrispondenza delle antiche piegature. Si notano i segni di otto piegature nel senso della scrittura, a distanza pressoché regolare fra loro, e di due perpendicolari ad esse.
Le sottoscrizioni del causidico Iohannes e dei giudici Rogerius Bonafides e Guercius de Ostiolo sono autografe.

(SN) Die iovis ultimo die mensis novembris. In civitate Mediol(ani). Sententiam protulit Iohannes iudex, consul Mediol(ani), et cum eo Bellottus Burrus et Guielmus Gaforius et Guidottus Baxabelleta, similiter consules sotii eius, | de lite que vertebatur inter Guifredum filium quondam Mussonis de Vellate et, ex altera parte, do(m)num Petrum, archipresbiterum ecclesie Sancte Marie de Monte. Lis enim talis erat. Postulabat ipse Guifredus quatinus ia(m)dictus | do(m)nus archipresbiter dimitteret sibi infrascriptas res pro dimidia, videlicet sedimen et terram de la Rassa que dicitur ad Casam de Gallia et petiam unam que iacet ibi ubi dicitur in Possori in territorio de Vellate; coheret ei: a mane Nigre | et ipsius archipresbiteri, a meridie et a mont(e) via, a s(ero) Guilielmotti; et aliam petiam que dicitur in Clauso de Passarionis: a mane et a s(ero) et a mont(e) via, a meridie Sacchi de Mendrixio; et aliam petiam que dicitur in Pinda: a mane et a meridie heredum Scodati, a s(ero) via, | a mont(e) Arderici Panisetvini; et aliam petiam que est silva et dicitur in Traversagnia: a mane et a meridie Sancte Marie, a mont(e) via; et casam unam quam tenent heredes quondam Streppavinee in loco Barassio et vineam unam que dicitur ad Brug|nonum quam tenet Guido Zavatus: a mane via, a ser(o) Vellonus, a meridie Redulfi de Massenago; asserens ipsas res avi et patris sui fuisse. E contra ipse do(m)nus archipresbiter predictas res dimittere recusabat, inquiens quondam do(m)nam | Birianam aviam ipsius Guifredi predicte ecclesie Sancte Marie de Monte ipsas res dedisse, cum destinavit et vovit in ipsa ecclesia permanere et alimenta inde percipere et etiam pro his libras sedecim pro debito suo proprio solven[do]| eam recepisse, unde cartam (1) unam hostendebat; ad quam do(m)nam Birianam prenominatas res pertinuisse partim iure hereditario, ex parte cuiusdam Guari(m)berti, partim datione in solutum a Guilielmotto et Mussone filiis suis | facta pro dote sua, tam ab initio constituta, quam quarumdam rerum pretio post advenientium, quod, cum de his quodam t(em)pore inter se et consules Mediol(ani) fuerat controversia, probatione testium et iuramento ab ea prestito ita esse | verum sententia fuisse declaratum allegabat, et de hoc quoddam sententie instrumentum (2) proferebat. Quod vero ipse Guifredus dicebat res ipsas de quibus iuravit ex hereditate vel largitate alicuius eam non habuis|se, nec suas esse, nec ceteras in solutum datas fuisse, ut similiter iuravit, nec sententiam predictam potuisse sibi preiudicare utpote patruo ac patre suo Mussone, tunc t(em)poris absentibus, sibi obesse | non posse. Predictus do(m)nus archipresbiter allegabat tum quia sententie standum est, quoniam tunc t(em)poris erant vere da(m)pnati utpote contra civitatem suam hostiliter versati, et quia reversi de monte Sancte Marie in quo | ascenderant ad pugnandum contra civitatem et restituti in nullo contradixerunt, set eam, ut sententia obtinuerat, separatim stando, quiete tenere fructus colligendo, locando et omnia ut d(omi)na faci|endo permiserunt, Musso scilicet dum vixit et Guilielmottus donec predictam dationem in ecclesiam fecit, qui etiam ut mondoaldus predicte dationi interfuit et consensit, qui non consensisset si verum non esset quod | sententia obtinuerat, et ipse etiam Guifredus, cum iam excessisset etatem per quinquenium et ultra sciens hoc, nullam usque modo querimoniam deposuit; tum quia etsi sententiam data non esset, tamen vera esse | illa que iuravit ex predictis presumerentur et ex donatione quadam quam Guilielmottus, pro se et pro ipso Guifredo, de omnibus rebus ab ea recepit, reservato usufructu ipsarum rerum in se et quodam servo et ancilla | et libris quinquaginta ab ipso Guilielmotto et Guifredo ei prestandis (a), quod non fecisset n(is)i dotem ultra libras triginta, quam solu(m)modo confitetur haberet, et multas alias res super quibus quoddam donationis | hostendebat instrumentum (3) et sententia incisum quia carebat solempnitate et penituerat mulierem donatione; tum etiam quia testibus hoc sufficienter probasse dicebat quod multa ex sua parte | habuerat. Postremo proponebat ipsum Guifredum prorsus hac sola ratione esse repellendum, quia bona ipsius Biriane avie sue habet et quedam distraxit, que multa dimisit, presertim in quarta | advenienti sibi de bonis quondam Loterii, ditissimi viri sui et avi ipsius Guifredi, quod et testibus et instrumentis confirmabat, cum ipse Guifredus quedam infitiaretur, qui etiam testes quosdam et instrumenta | minus sufficientia induxit. Hiis et aliis multis visis et auditis, et ipso Guifredo desistente a petitione medietatis illius medietatis quam ab initio petebat, que erat medietas totius, quia (b) | ad (c) Guilielmottum nichil pertinere dicebat, utpote ad patrem in divisione totum devenisse, quod ipse Guilielmottus non diffitebatur, et in quartam similiter omnium illarum rerum quas in libello (4) | designaverat, ut supra, contentum se velle esse profitente et insuper quartam predicte dotis librarum triginta se velle solvere confitente, prefatus Iohannes iamdictum do(m)num archipresbiterum | de Monte a petitione predicti Guifredi absolvit. Et sic finita est causa. Anno dominice incar(nacionis) mill(esimo) centes(imo) octuages(imo) nono, suprascripto die, indic(ione) octava.
Interfuerunt Anselmus Girengellus, Rogerius de Sadriano, Bevulcus de Modoecia, Marruvius de Buxoro, Beltramus de Buxoro, Guido Menclotius, Guilielmus Calzagrisia, Otto de Porta | Romana, Andriottus de Ostiolo; de servitoribus Iacobus Bellencionus, Xuganappus, Sozo Callossus.
(S) Ego Iohannes causidicus et consul hanc sententiam dedi ut supra et subscripsi. (S) Ego Rogerius Bonafides iudex subscripsi.
(S) Ego Guercius secundus iudex de Ostiolo et consul subscripsi.
(SN) Ego Ugo qui dicor de Castegnianega iudex ac missus d(omi)ni F(ederici)(5) imperatoris scripsi.


(a) A p(re)standis ei, con segno d'inversione.
(b) -ia su rasura.
(c) -d corr. da b, parzialmente erasa.

(1) Cfr. documento 68.
(2) Cfr. Le carte della chiesa di Santa Maria del Monte_ , I, n. 156.
(3) Non si è reperito.
(4) Non si è reperito.
(5) Federico I.

Edizione a cura di Patrizia Merati
Codifica a cura di Patrizia Merati

Informazioni sul sito | Contatti