Lombardia Beni Culturali
10

Breve investiture

1131 dicembre 4, Pavia.

Richilda, badessa del monastero di S. Felice, ottenuta l'autorizzazione di Gandolfo S a c h e t u s, avvocato del monastero, investe Armano del fu Gregorio di un appezzamento di c l a u s u r a, di un appezzamento di terra arabile e di un appezzamento di prato c u m g a b e t i s, della misura complessiva di due iugeri, siti nell'Oltreticino, nel territorio di Costa Caroliana e già posseduti a nome del monastero da Rustico C a n e v a r i u s, al fitto annuo di due soldi di denari pavesi da pagare a s. Martino oppure entro gli otto giorni successivi; la badessa riceve per l'investitura venti soldi di denari pavesi.

Copia autentica [B] L'autentica del documento è la seguente: (SN) Ego Rufinus Manicella sacri palac(ii) notarius auctenticum huius exempli <hui(us) exempli nel sopralineo> vidi et legi et sic in eo continebatur ut in hoc legitur exemplum preter litteram plus mi|nusve et preter id quod erat lesum et corrossum quod legi non poterat et hoc exemplum scripsi. Nel v e r s o, di mano del notaio autenticatore: § Exemplum; di mano A: Investitura in Caluliano de pluribus terris | et credo quod alie investiture plures sunt; regesto e 68 di mano del 1689; annotazione del 1708.

La pergamena, in buono stato di conservazione, è leggermente usurata lungo le antiche piegature. Anno a n a t i v i t a t e, indizione settembrina. La copia presenta non poche inesattezze ed omissioni imputabili, come afferma il notaio autenticatore R u f i n u s M a n i c e l l a, al cattivo stato dell'originale da cui venne tratta.

Die veneris qui est quarto die mensis decembris. In civitate Pap(ia), infra claustrum monasterii Sancti Felicis. Presentia bonorum hominum quorum nomina subter leguntur, per lignum quod in sua tenebat manu, do(n)na Richilda, abb(atiss)a ipsius monasterii, investivit Armanum, filium quondam Gregorii, per datam licentiam Gandulfi Sacheto, advocato ipsius monasterii, nominative de pecias duas de terra, una que est clausura et alia de terra aratoria, et de pecia una de prato, iuris s(upra)s(crip)ti monasterii, que esse videntur super fluvio Ticini in loco et fundo Caluliano et in eius territorio. Prima pecia de terra, que est clusura, coheret ei: ex una parte terra s(upra)s(crip)ti Gandulfi, ex alia parte vites Marchonis, ex tercia parte vites filiorum quondam Ardecionis; alia pecia de terra aratoria, coheret ei: ex una parte terra s(upra)s(crip)ti Armani, ex alia parte terra s(upra)s(crip)ti monasterii, ex tercia parte terra Lafranci; et alia pecia de prato cum gabetis vel super cum area ubi restat (a), coheret ei: ex una parte pratum Marconis, ex alia parte s(upra)s(crip)ti Armani, ex tercia parte pratum Symeonis, sive alie ibi sint coherencie; omnia quicquid ad s(upra)s(crip)tas pecias duas de terra et s(upra)s(crip)ta pecia de prato pertin(er)e videtur et sicuti detinuit Rusticus Canevario ex parte s(upra)s(crip)ti monasterii (1) et sunt ipse peciis duabus (b) de terra et s(upra)s(crip)ta pecia de prato super totum per mensura iusta iugeras duo vel si plus fuerit in i(ntegru)m. Et dedit ipse Armanus eidem don(n)e Richilde abbatisse pro ipsa investitura sol(idos) viginti denar(iorum) bon(orum) Pap(iensium). Eo ordine fecit ipsa don(n)a Richilda abbatissa s(upra)s(crip)tam investituram ut habeat et teneat ipse Armanus et eius heredes et cui ipsi dederint s(upra)s(crip)tas pecias duas de terra et s(upra)s(crip)ta pecia **** (c) una cum accessionibus et ingressibus seu cum superioribus et inferioribus earum qualiter supra legitur in i(ntegru)m ***************** et faciant ex frugibus earum vel censibus, condicionibus quos exinde annualiter Dominus dederit, ************ sine omni contradic(ione) s(upra)s(crip)te don(n)e Richilde abbatisse suique successatrices *********** solv(er)e exinde debet singulis annis per omni missa sancti Martini, vel octo dies postea, fictum sol(idos) duos denar(iorum) bonorum Pap(iensium), datum ipsum fictum et consignatum ipsi do(n)ne Richilde abbatisse suique successatrices vel parti s(upra)s(crip)ti monasterii aut eorum misso per se ipse Armanus vel eius heredes aut per eorum misso. Penam vero inter se posuer(unt) quod si ipsa do(n)na Richilda abb(atiss)a, vel eius successatrices, vel parti s(upra)s(crip)ti monasterii, adversus s(upra)s(crip)tum Armanum suique heredibus, vel cui ipsi dederint, de s(upra)s(crip)tas pecias duas de terra et de s(upra)s(crip)ta pecia de prato ut supra legitur exinde ag(er)e aut causare vel remov(er)e presu(m)pserit, vel si apparuerit (d) ullum datum aut factum vel quodlibet scriptum quod ipsa exinde in alia parte fecisset et claruerit, tunc conpon(er)e promisit in duplum s(upra)s(crip)tas duas (e) pecias de terra et prato insuper penam lib(rarum) viginti denar(iorum) bon(orum) Pap(iensium) et accepit ipsa do(n)na Richilda abb(atiss)a a s(upra)s(crip)to Armano exinde launachil crosnam unam. Factum est hoc anno ab incar(nacione) domini nostri Iesu Christi mill(esim)o cent(esim)o trigesimo primo, quarto die mensis decembris, indic(ione) decima. Unde duo brevis uno tenore scripti sunt.
+ + (f) manus s(upra)s(crip)te do(n)ne Richelde abbatisse qui (g) hoc breve fieri rogavit, hoc signum crucis fecit et s(upra)s(crip)tum launach(il) accepit ut supra.
S(ignum) manus + manus s(upra)s(crip)ti Gandulfi advocato qui iamdictam licentiam tribuit ut supra.
Interfuerunt Demende, Ubertus, Gosbertus, Philipus.
Ego U**** sacri palac(ii) interfui et hoc breve scripsi.


(a) Così B.
(b) Così B.
(c) Si sottintenda de prato.
(d) Segue v(e)l si apparue(r)it iterato.
(e) Segue duas iterato ed espunto.
(f) Dopo la prima croce segue il consueto segno costituito da tre tratti verticali intersecati da due orizzontali, qui rappresentato con un secondo segno di croce. E' omessa la parola signum.
(g) Così B.

(1) Non si è reprito il doc. relativo.

Edizione a cura di Marina Milani
Codifica a cura di Andrea Bedina

Informazioni sul sito | Contatti